Carels universum: Leidse musea verbeelden rectoraat Carel Stolker
Tien Leidse musea en erfgoedinstellingen maakten samen de online tentoonstelling ‘Carels universum’. Ze kozen objecten uit hun collectie die volgens hen symbool staan voor scheidend rector Carel Stolker en het onderzoek in Leiden. Met directe verwijzingen, speelse associaties en een enkele knipoog.
Carels universum is gemaakt ter ere van het afscheid van rector magnificus Carel Stolker op 8 februari 2021. Hij steunde vele erfgoedinitiatieven en liet zich vaak zien in de Leidse musea. Als langstzittende rector (2013-2021) laat hij zelf ook zijn sporen na in de Leidse universitaire geschiedenis.
Donderkerkje
De tentoonstelling toont onder andere het 18e-eeuwse Donderkerkje van Museum Boerhaave, dat door wetenschappers gebruikt werd om het nut van een bliksemafleider aan te tonen. Het verwijst naar de soms knetterende debatten binnen de universiteit. In diverse interviews verklaarde Stolker dat je als rector ‘een beetje verliefd’ moet zijn op al die uiteenlopende vakgebieden van de universiteit, van Arabische handschriften tot zoölogisch onderzoek. Carels universum reflecteert die brede liefde en toont onder andere een bijzonder Arabisch handschrift van de Universiteitsbibliotheek en een preparaat van een inktvis van Naturalis, uit de collectie van rector Brugmans.
Nieuw college van bestuur
Ook wordt alvast vooruitgeblikt naar Stolkers opvolging. Zo verwijst een bijzondere Griekse vaas met de godin Athena (Rijksmuseum van Oudheden) naar hoogleraar Hester Bijl: zij is nu vicerector en wordt op 8 februari de eerste vrouwelijke rector in de geschiedenis van de Universiteit Leiden. Hoogleraar Annetje Ottow wordt de nieuwe voorzitter van het college en Martijn Ridderbos blijft vicevoorzitter.
Centrum van musea en verzamelingen
Academische verzamelingen staan aan de basis van vrijwel alle Leidse musea, en dit erfgoed zien we terug in al die verschillende collecties. Daarmee is deze tentoonstelling, samengesteld door Pieter ter Keurs, hoogleraar Musea, Collecties en Samenleving, ook een ode aan Leiden als stad van kennis en centrum van musea en verzamelingen.
Deelnemende musea en erfgoedinstellingen
Binnen de universiteit droegen het Academisch Historisch Museum, de Hortus botanicus Leiden en Universitaire Bibliotheken Leiden bij aan de tentoonstelling. De overige deelnemende erfgoedpartners en Leidse musea zijn:
- Erfgoed Leiden en Omstreken
- Japanmuseum SieboldHuis
- Museum De Lakenhal
- Museum Volkenkunde (Nationaal Museum van Wereldculturen)
- Naturalis Biodiversity Center
- Rijksmuseum Boerhaave
- Rijksmuseum van Oudheden.
Tweetalige online expositie
Aanvankelijk zou de tweetalige tentoonstelling plaatsvinden in de monumentale hal van de Oude UB, het gebouw waar Carel Stolker de laatste acht jaar werkte. Vanwege de coronamaatregelen is Carels universum alleen online te zien.
Reactie Carel Stolker
Stolker reageerde erg enthousiast op de tentoonstelling toen hij deze kreeg aangeboden. ‘Dit was een totale verrassing! Ik wil alle deelnemende musea en erfgoedpartners enorm bedanken, ik voel me vereerd. Deze tentoonstelling laat zien wat Leiden, stad van kennis en cultuur, zo bijzonder en zo inspirerend maakt. Nergens anders vind je vier rijksmusea, een gemeentelijk museum en al die andere bijzondere musea en collecties op een steenworp afstand van elkaar. In Leiden ligt het erfgoed voor het grijpen. De afgelopen jaren heb ik geleerd dat erfgoed niet alleen gaat over bijzondere, oude of kwetsbare objecten. Erfgoed zegt ook veel over onze identiteit. Erfgoed is dus zowel verleden tijd als tegenwoordige tijd. Een mooi voorbeeld is dat heerlijke Donderkerkje van Rijksmuseum Boerhaave: een object uit de wetenschapsgeschiedenis, dat ook verwijst naar hoe het nog altijd kan knetteren in debatten aan de Leidse universiteit. Dank jullie wel!’
Tekst: Linda van Putten
Bannerfoto: Melissa Schriek