Eén jaar universiteit in tijden van corona
Precies een jaar geleden ging de universiteit plotseling grotendeels op slot, midden in het collegejaar. Opeens zaten we op die derde maandag in maart allemaal thuis en moesten we, vanaf een krappe zolder- of studentenkamer, online studeren en werken. Het gedenkwaardige coronajaar in beeld.
Zorgen om besmettingen met dat mysterieuze coronavirus, studenten uit het buitenland terughalen en de fysieke sluiting van de universiteit. Het Centraal Crisis Team van de universiteit werkt vanaf begin maart 2020 dag en nacht om de universiteit door de crisis te loodsen. De ontwikkelingen gaan razendsnel. Op 9 maart is het advies nog ‘schud geen handen’, dus ook niet op de universiteit. Op 12 maart kondigt het kabinet veel drastischer maatregelen aan: iedereen moet zoveel mogelijk thuiswerken en universiteiten worden verzocht over te schakelen op online onderwijs. Het betekent een gigantische ombouwoperatie voor alle studenten en medewerkers.
Na een week van hectische voorbereidingen beginnen de eerste online colleges. Een grote opgave, zeker voor docenten met kinderen die ook plotseling thuiszitten en ook hulp nodig hebben. En opeens moeten we met elkaar overleggen in Teams-vergaderingen. ‘Kunnen jullie mij horen?!’ Via corona-updates worden 31.000 studenten en 7.100 medewerkers op de hoogte gehouden van wat wel en niet meer kan. Een vloggende rector Carel Stolker steekt met zijn filmpjes studenten en medewerkers een warm hart onder de riem.
Impact op onderzoek
Veel onderzoeken lopen vertraging op omdat wetenschappers niet naar hun lab en werkruimtes kunnen en studies met proefpersonen stil komen te liggen. Ook veel veldwerk en observaties gaan niet door. Zo staan zelfs wereldwijd bijna alle bemenste telescopen een tijd lang stil. Internationale congressen en bijeenkomsten op locatie worden veelal geschrapt maar gaan na verloop van tijd wél online door. Dat versterkt het inzicht dat we in post-coronatijd niet persé het vliegtuig hoeven te pakken om een verre, internationale conferentie bij te wonen.
Een heel ander studentenleven
In je uppie thuis studeren, afgelaste stages en geen semester of jaar in het buitenland. De studie en het studentenleven is opeens radicaal anders en studenten missen veel sociale contacten. De verenigingen zijn dicht en alle feesten en evenementen zijn afgelast. Gelukkig zijn de verenigingen creatief in het bedenken van digitale alternatieven. Na enige tijd kan er weer in beperkte mate gestudeerd worden in de bibliotheken. Ook practica en studiebegeleiding zijn na verloop van tijd ten dele weer mogelijk op de universiteit.
Een hybride EL CID en HOP
In de zomer is er ruimte voor versoepelingen en kunnen introductieweken als de EL CID in Leiden en de HOP in Den Haag deels online en deels op locatie plaatsvinden, maar natuurlijk wel op een veilige 1,5 meter afstand.
Open dagen
De open dagen van de universiteit zijn volledig online en dat biedt ook voordelen omdat meer studiekiezers erbij kunnen zijn. In plaats van in de Pieterskerk ontmoeten duizenden deelnemers elkaar op een digitaal platform. Door interactieve live presentaties, chatten en 360 graden video’s kunnen de studiekiezers toch een goede indruk krijgen van studie en stad.
Afstuderen, promoveren en oreren
Ook plechtigheden als buluitreikingen, promoties en oraties gaan grotendeels online. Ondanks de coronacrisis komt het aantal promoties in 2020 uit op 447, veertien meer dan een jaar daarvoor. Een enkele promotie of oratie kan, met mondkapje op en met slechts enkele aanwezigen, wel fysiek doorgaan.
Bestuurders op bezoek
Gasten komen in coronatijd natuurlijk digitaal op bezoek. Onderwijsminister Van Engelshoven komt in oktober ‘langs’ en premier Rutte duikt zelfs twee keer online op. Honderden rechtenstudenten volgen via een livestream zijn gastcollege ‘De Europese Unie in tijden van corona’. Ook duikt Rutte op tijdens een overleg met de decanen.
Dies natalis
Een mini-cortège, louter bestaand uit het College van Bestuur, wandelt op 8 februari door de sneeuw naar de Pieterskerk die nog nooit zo leeg is geweest tijdens een dies. Via een livestream kijkt de universitaire gemeenschap toe hoe rector Carel Stolker aftreedt en de nieuwe rector Hester Bijl zichzelf, en dus coronaproof, de keten omhangt. Annetje Ottow wordt de nieuwe voorzitter. Ook jaarlijkse lezingen als de Huizingalezing en de Cleveringa-oratie gaan door en zijn alleen online te volgen.
Leidse bijdrage aan coronaonderzoek
De coronacrisis laat goed zien hoe wetenschappers hun bijdrage leveren in de strijd tegen de pandemie en duiden in de media het nieuws. Juristen onderzoeken de privacyregels rondom corona-apps, bestuurskundigen analyseren het crisismanagement van het kabinet en gedragswetenschappers de impact op de samenleving. En last but not least: Leidse (bio)medici van het LUMC en het LACDR werken keihard aan de ontwikkeling van vaccins en virusremmers. De crowdfundingsactie #WakeuptoCorona van het Leids Universiteits Fonds (LUF) levert ruim 1 miljoen euro op. Viroloog Eric Snijder kan hierdoor een tweede lab opzetten voor het onderzoek naar virusremmers en vaccins. De LUMC-onderzoekers testen ook het in Leiden ontwikkelde Janssen-vaccin dat op 11 maart wordt goedgekeurd door de EMA. Zo eindigt dit gedenkwaardige jaar gelukkig heel hoopvol.
-
Dokters in beschermende kleding op de Covid-afdeling van het LUMC. -
Tekst: Linda van Putten
Fotografie LUMC: Bart Maat