Nieuw interactief boek helpt jongeren te motiveren en pesten aan te pakken
Wat kun je doen tegen pesten? Hoe motiveer je jongeren? Op het symposium van NeurolabNL lanceerde een multidisciplinair onderzoeksteam een interactief boek voor docenten en jeugdhulpverleners. Het digitale boek biedt de nieuwste inzichten en veel handige tools en adviezen. Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer en burgemeester Henri Lenferink prezen het initiatief.
Hersenen ontwikkelen zich anders bij kinderen die vaak gepest worden. Het is één van de opvallende uitkomsten van recent onderzoek onder 600 kinderen in Rotterdam. Waarom de hersenen zich anders ontwikkelen, en of pesten hier daadwerkelijk de oorzaak van is, weten de onderzoekers nog niet. Wat ze wel weten, is dat vroegtijdige preventie helpt om pesten te verminderen. Maar wat werkt het best voor wie?
Het online symposium, dat op 31 januari werd gepresenteerd vanuit Studio Wibar in Leiden, was de bekroning van vier jaar onderzoek van NeurolabNL. Dit landelijke samenwerkingsverband komt voort uit het Startimpuls programma van de Nationale Wetenschapsagenda. Wetenschappers van diverse universiteiten en disciplines, zoals pedagogen, psychologen en neurowetenschappers, deden onderzoek naar de praktische toepassingen van kennis over het brein en gedrag.
'Zet een steungroep op voor gepeste leerlingen, betrek de pesters bij de oplossing.'
Onderwijs en veiligheid voor jongeren
Het digitaal en gratis te downloaden informatieboek ‘Onderwijs en Veiligheid voor jongeren’ heeft thema’s als motivatie, sociale buitensluiting en antisociaal gedrag. Uit onderzoek blijkt: als jongeren weten dat ze een uitdagende taak aankunnen, zijn ze gemotiveerder en willen ze daadwerkelijk leren. De taak moet dus niet te moeilijk zijn, maar zeker ook niet te makkelijk. Aan het digitale boek hangt de module Breineducatie waarmee jongeren meer kunnen leren over de werking van het brein en hoe ze zelf invloed hebben op hun studiesucces. Met de tool Motivatie-motor kunnen docenten hun eigen didactische aanpak beoordelen en verbeteren.
Voorkomen en bestrijden van pesten
Ook bij het onderwerp sociale buitensluiting is de informatie zowel wetenschappelijk als praktisch. Zo is er een analyse van drie anti-pestprogramma’s met aanbevelingen hoe kinderen nog sociaalvaardiger kunnen opereren. Het nieuwe advies is: leer kinderen ook meer complexe vaardigheden, zoals inzicht krijgen in andermans intenties en constructief verwoorden van wensen. Docenten krijgen praktische adviezen, zoals het samen maken van klassenregels, het opzetten van een maatjessysteem en steungroep voor slachtoffers en het betrekken van de pesters bij het vinden van een oplossing.
Van de kinderombudsvrouw tot de burgemeester
Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer en burgemeester Henri Lenferink juichten het initiatief toe. Kalverboer: ‘Dit zijn thema’s die heel erg leven in de samenleving. Als je als kind gepest bent, heb je daar vaak ook op volwassen leeftijd nog last van. Het is zo belangrijk dat dit soort kennis terechtkomt in de praktijk.’ De Leidse burgemeester beaamde dat: ‘Het is goed dat wetenschappers niet alleen nadenken over hoe een probleem is ontstaan, maar ook hoe we het kunnen oplossen. We zien dat verdriet en eenzaamheid erg is toegenomen in coronatijd. En we weten uit eerder Leids onderzoek, dat ook door NeurolabNL is geëvalueerd, dat je afwijkend gedrag zo vroeg mogelijk moet opsporen om latere problemen te voorkomen.’
Aansluiting nieuwe strategie universiteit
Rector Hester Bijl en decaan Paul Wouters van de Faculteit Sociale Wetenschappen prezen de interdisciplinaire aanpak en de samenwerking met de maatschappij. ‘Dit programma sluit perfect aan bij de nieuwe strategie van onze universiteit’, aldus Bijl. ‘Vraagstukken zoals leerproblemen en pestgedrag zijn vaak complex en vereisen expertise van meerdere disciplines én inbreng uit de samenleving.’
De Leidse psycholoog Annelinde Vandenbroucke is coördinator van dit Startimpuls-programma en medeorganisator van het symposium. Een heel team van Leidse onderzoekers is betrokken bij het programma, zie de gerelateerde wetenschappers. Later deze week volgt in dit stuk nog het videoverslag van het symposium.
Tekst: Linda van Putten
Foto's: Marc de Haan