Plastic in sigarettenfilters: waarom roken ook slecht is voor het milieu
Dat roken niet goed is voor je gezondheid weten we inmiddels wel. Maar dat rondslingerende sigarettenfilters ook nadelige gevolgen hebben voor het milieu, dat is niet voor iedereen duidelijk. Esther Kentin is docent bij de faculteit Rechtsgeleerdheid en heeft het peukenprobleem bij de universiteit aangekaart.
Binnen de faculteit weten collega’s haar inmiddels te vinden wanneer er op het gebied van duurzaamheid iets te verbeteren valt. Naast docent Moot Court (rechtenstudenten leren daar te pleiten) is Esther Kentin ook Coördinator Duurzaamheid bij het faculteitsbureau. In die rol ving zij het signaal op dat de universiteit dan wel rookvrij is, maar dat er om de gebouwen heen veel sigarettenfilters op straat worden gegooid. Niet fijn voor de buurtbewoners, en zeker niet goed voor het milieu.
Jij bent een van de aanjagers geweest voor het aankaarten van het peukenprobleem. Wat maakt jou zo betrokken?
‘Ik ben afgestudeerd in milieurecht en altijd actief geweest voor milieuorganisaties. Dat was vaak gericht op de juridische kant, maar later ben ik ook in het plasticprobleem gerold. Op verzoek van onze decaan, Joanne van der Leun, ben ik betrokken geraakt bij het project rondom de milieuschade van sigarettenpeuken. We hebben nu een mooi anti-rookbeleid en een rookvrije universiteit, maar het gevolg is dat er net buiten ons terrein overal sigarettenpeuken liggen. Daar wilden we iets aan doen.’
Wat kun je ons vertellen over milieuschade van sigarettenfilters, waar ook plastic in zit?
‘Sigarettenfilters bestaan voornamelijk uit plastic. Ze vergaan daarom maar heel erg langzaam. Filters vallen wel uit elkaar, maar dan houd je microplastics over. De sigarettenfilters komen terecht in de grachten, in het riool of ze blijven of straat liggen. Daar vervuilen de microplastics het gracht- en rioolwater, en de bodem. Naast plastic zitten ook de giftige stoffen van een sigaret in het filter, zoals teer en nicotine. Die giftige stoffen vloeien uit in het water. Dat lijkt allemaal heel klein, maar door de grote hoeveelheid peuken op straat is het een probleem. Sigarettenfilters zijn zelfs een van de tien meest gevonden Single Use Plastic-items op Europese stranden, in Nederland zelfs het meest gevonden item.’
Is er een duurzaam alternatief?
‘Er wordt gewerkt aan de ontwikkeling van biologisch afbreekbare filters, gemaakt van natuurlijke materialen. Ook is er een campagne om het filter van een sigaret überhaupt af te schaffen, maar dat lijkt op korte termijn niet haalbaar omdat mensen vaak bewust kiezen om te roken met filter. Alternatieve filters zijn realistischer, maar dan los je alleen het plastic probleem op. De giftige stoffen uit een sigaret kunnen dan alsnog in het water komen.
Er zijn initiatieven die het recyclen van sigarettenpeuken onderzoeken, zoals Peukenzee. Zij zamelen sigarettenfilters in en zoeken uit hoe het proces van recyclen zo efficiënt mogelijk kan worden ingezet. Ook maken zij mensen bewust van de negatieve impact van filters op het milieu.’
Wat kunnen rokers dan doen om milieuschade te beperken?
‘Je kunt je sigaret in de afvalbak gooien na het roken, dan komen de microplastics en giftige stoffen niet in het water of de grond. We moeten ervan af dat mensen spullen weggooien die een ander vervolgens moet opruimen. En we kunnen ook niet blijven denken dat een sigarettenpeuk wel vergaat. Ook een biologisch afbreekbaar filter moet je gewoon in de afvalbak gooien, en niet op straat.’
Dit interview is geplaatst in het kader van de campagne ‘Rookvrije universiteit’. Sinds twee jaar mag er op het terrein van de universiteit niet meer gerookt worden. Desondanks liggen rondom de gebouwen veel sigarettenpeuken. Met deze campagne wil de universiteit mensen bewustmaken van de schadelijkheid van sigarettenfilters voor het milieu.
Op 30 mei plaatste de universiteit voor zeven universiteitsgebouwen tonnen, waar de op de grond gegooide sigarettenpeuken in verzameld worden. Hiermee laat de universiteit zien hoeveel peuken er worden gered uit het milieu. De inhoud van de tonnen wordt na afloop van de campagne gedoneerd aan Peukenzee om onderzoek naar recycling van sigarettenfilters te stimuleren.