Matthijs van Leeuwen: ‘Ik wil studenten verantwoordelijke datawetenschap bijbrengen’
Informaticus Matthijs van Leeuwen is een van de vier docenten van de bètafaculteit die in 2021 de Senior Kwalificatie Onderwijs behaalde. Hoe was dat en wat drijft hem? 'Ik had in mijn eigen opleiding graag meer aandacht gezien voor de verantwoordelijkheid die machine learning en datamining met zich meebrengen.'
Kun je een voorbeeld noemen van geslaagd onderwijs? ‘Bij het mastervak Information theoretic datamining, waaraan maximaal twintig studenten deelnemen, heb ik een mooie opbouw bereikt. Ik werkte vanuit hún vragen en geeft tussentijds persoonlijke feedback die ze meteen konden toepassen. Eerst legde ik een fundament met enkele hoorcolleges. De tweede stap was dat de studenten zelf meer leerden door artikelen te lezen en technische analyses te doen.
Daarna organiseerde ik seminars over hun eigen vragen die ze vooraf instuurden. Stap vier was dat de studenten hun papers moesten presenteren en tot slot moesten ze zelf een wetenschappelijk essay schrijven. Tussentijds kregen ze persoonlijke feedback die ze in hun eindproduct konden meenemen. Het mooie is dat studenten hier actief aan de slag gingen om te leren. Ze evalueerden het vak ook heel positief.’
Wat vind je nog meer belangrijk in je onderwijs? 'Als docent en ook als programmamanager van het AI- en datascience-onderwijs wil ik studenten responsible datascience bijbrengen. Stel dat je bij een bank met een bepaald datamodel wilt bepalen of iemand een hypotheek kan krijgen. Je laat dat algoritme dan leren van historische data, dus van beslissingen die door mensen zijn genomen. Mensen discrimineren, dus als je niet oppast doet dat algoritme dat ook.’
‘Ik had in mijn eigen opleiding graag meer aandacht gezien voor de verantwoordelijkheid die machine learning en datamining met zich meebrengen. Ik vind het belangrijk dat studenten niet alleen leren hoe ze met technieken kunnen werken, maar ook dat ze een kritische houding ontwikkelen. In mijn eigen colleges heb ik daar altijd aandacht voor, maar we organiseren bijvoorbeeld ook gastcolleges ethiek in AI.’
Heb je een tip voor anderen die het SKO-traject overwegen? 'Als je hart voor onderwijs hebt, is het zeker aan te raden. Zorg dan wel dat je echt de tijd en gelegenheid hebt om te reflecteren op je werk als docent. Je kunt veel uit dit traject halen, maar je moet niet tegelijk druk bezig zijn een aanvraag voor een onderzoekssubsidie te schrijven. Ik kon de zomerperiode vorig jaar echt tijd maken om mijn portfolio vorm te geven. De sessies die het ICLON organiseerde, hadden veel meerwaarde om dat vervolgens verder te verbeteren.’
Wat vond je het interessantste onderdeel van het SKO-traject? ‘Het ICLON koppelt je per ronde aan een andere kandidaat. Je gaat dan feedback geven op elkaars portfolio. Ik werd bijvoorbeeld gekoppeld aan Bart Krans, hoogleraar Burgerlijk recht en Burgerlijk procesrecht. Vooraf dacht ik: dat vakgebied interesseert me weinig. Maar zijn aanpak maakte me enthousiast. Als je het vak zo zou brengen, zou ik het ook leuk vinden.’
Jij vindt het onderwijs echt belangrijk. Je bent ook onderzoeksleider. Hoe lukt het je om onderwijs de aandacht te geven die het nodig heeft? ‘Het is vooral belangrijk om niet alles tegelijk te willen doen. Soms nee kunnen zeggen, is ook nodig. Maar hier bij het LIACS merk ik ook dat men onderwijs echt belangrijk vindt. Collega-docent Frank Takes en ik hebben allebei het traject doorlopen, er was duidelijk steun vanuit het instituut. In september worden wij allebei opleidingsdirecteur, Frank van de bachelor- en ik van de masteropleidingen.
Hebben jullie al een idee wat jullie als eerste willen aanpakken? ‘We willen studiekiezers en ook studenten nog beter informeren over de inhoud van de studie en van keuzevakken. Computerwetenschap is een populaire studie, met een diverse populatie studenten. Studiekiezers weten bijvoorbeeld niet altijd dat er bij de opleiding veel wiskunde komt kijken en dat het een vereiste is dat je al kunt programmeren als je begint met de opleiding. Voor masterstudenten wil ik videopitches ontwikkelen over alle keuzevakken, waarin optimaal duidelijk wordt wat het vak inhoudt. Dan kunnen studenten weloverwogen hun studiepakket samenstellen.’
Senior Kwalificatie Onderwijs (SKO)
Jaarlijks behalen op de Universiteit Leiden zo'n vijftien docenten een SKO. Die kwalificatie laat zien dat je didactisch en onderwijskundig sterk bent en een bijdrage levert aan de ontwikkeling van onderwijs overstijgend aan je eigen vak of vakgroep. Senior-docenten komen in aanmerking op basis van hun cv, reflectie en portfolio. Onderdeel van het traject zijn drie inspiratiesessies en indien gewenst individuele begeleiding. Meer informatie>
Tekst: Rianne Lindhout