Hoe overleefden jongeren de coronapandemie?
Verreweg de meeste jongeren zijn veerkrachtig blijkt uit onderzoek naar stress, depressie en angst onder jongeren en het effect van de coronamaatregelen tijdens de pandemie. Daarover publiceren de Leidse onderzoekers Anne Miers en Michiel Westenberg (Ontwikkelingspsychologie), Nadira Saab (ICLON) en Simone Vogelaar (Pedagogiek) in Nature Scientific Reports.
Voor jongeren is een sociale omgeving uitermate belangrijk in hun ontwikkeling. Daarom zouden zij als gevolg van de coronapandemie extra worden getroffen door de drastische sociale veranderingen. Maar is dat ook zo? Geslacht, thuissituatie en sociale steun bleken daarvoor belangrijke voorspellers. Jongeren met weinig sociale steun in hun omgeving hadden meer last van stress, angst en depressie dan andere jongeren in de coronapandemie. Deze kleine groep zou baat hebben bij meer sociale ondersteuning.
‘Strategieën ontwikkelen ter ondersteuning van jongeren met ‘pre-pandemische’ kwetsbaarheden, bijvoorbeeld ter verbetering van de sociale steun.’
Voorspellers voor stress, angst en depressie
Jongeren die niet bij beide ouders woonden en jongeren die al vóór de coronapandemie minder sociale steun en meer psychische klachten rapporteerden, hadden meer kans op een hoger stressniveau bij het uitbreken van de pandemie. Daarnaast hadden ze meer kans op middelzware symptomen van angst en depressie tijdens de pandemie. Ook meisjes hadden meer kans op een hoog stressniveau in het begin van de pandemie. ‘Ter ondersteuning van jongeren met ‘pre-pandemische’ kwetsbaarheden zouden strategieën kunnen worden ontwikkeld, bijvoorbeeld ter verbetering van de sociale steun van jongeren’, luidt de aanbeveling van het onderzoeksteam.
Onderzoek
Gezien de verhoogde gevoeligheid voor stress onder jongeren wilden de onderzoekers meten of er tijdens de pandemie bepaalde groepen jongeren zijn die meer stress ervaren en symptomen van depressie en angst vertonen. Daarnaast bekeken de onderzoekers welke factoren al van vóór de pandemie voorspellend waren. De onderzoekers verzamelden gegevens van jongeren vóór de pandemie en op drie tijdstippen tijdens de pandemie, namelijk op acht, tien en vijftien maanden na het uitbreken van de pandemie in februari 2020 in Nederland. Er deden 188 jongeren van gemiddeld 13.5 jaar mee aan het onderzoek.
Drie groepen
Uit de resultaten bleek dat zelf-gerapporteerde stress voor alle jongeren een stabiel, matig niveau liet zien over tijd. Terwijl voor angst en depressie drie verschillende groepen werden gevonden: 2/3 van de jongeren rapporteerde stabiele, lage niveaus van angst/depressie; ongeveer 1/3 rapporteerde matige angst/depressie die over tijd stabiel bleef. Een kleine groep rapporteerde aan het begin van de pandemie de hoogste score die iets afnam tijdens de pandemie.
Minder sociale druk, meer vrije tijd
‘Het kan zijn dat deze kleine groep jongeren minder klachten hadden vanwege minder sociale druk en/of minder fysiek contact met bijvoorbeeld vrienden of leraren. Meer vrije tijd zou ook een reden kunnen zijn voor deze geringe afname, doordat er bijvoorbeeld meer tijd was om aan hobby’s te besteden of meer tijd met het gezin door te brengen', vermoedden de onderzoekers. Evengoed bleven de symptomen van angst en depressie hoog bij deze kleine groep, vergeleken met de andere twee groepen tijdens de coronapandemie.
Stress Less
Anne Miers, Simone Vogelaar en Michiel Westenberg doen onderzoek naar stress bij leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs, samen met collega’s van het Leidse Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsonderzoek en Nascholing (ICLON), de Universiteit van Amsterdam (UvA) en de Universiteit Utrecht (UU). Stress Less - Gelijke kansen voor een diverse jeugd is een onderdeel van de route Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs van de Nationale Wetenschapsagenda.
Nature Scientific Reports
Van Loon, A.W.G., Creemers, H.E., Vogelaar, S. Saab, N., Miers, A. C., Westenberg, P. M., & Asscher, J. J. (2022) Trajectories of adolescent perceived stress and symptoms of depression and anxiety during the COVID-19 pandemic. Scientific Reports 12, 15957.