Het ontwerp voor het METIS-instrument voor de Extremely Large Telescope (ELT) is definitief. De Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) heeft groen licht gegeven voor de productie van alle onderdelen van het instrument. Het is het eerste ELT-instrument, ontworpen en te bouwen onder Nederlandse leiding,…

In hoeverre lijkt exoplaneet Proxima b op onze aarde? En is er ook leven te vinden? Astronomen hopen daar antwoorden op te vinden met de nieuwe Europese Extremely Large Telescope (ELT). Met een NWO-onderzoeksfinanciering van 18 miljoen euro kan een Nederlands consortium verder bouwen aan de instrumenten…

Tijdens het bestuderen van zestien jaar aan meetgegevens van jonge sterren ontdekte de Leidse masterstudent Sam de Regt dat twee van die sterren nog gehuld waren in geboortewolken. Nog niet eerder bracht iemand deze twee sterren zo scherp in beeld. Hij publiceert zijn opschoonmethode en de nieuwe afbeeldingen…

Planeten in andere zonnestelsels bevatten waardevolle informatie over het ontstaan van planeten en leven. Promovenda Yapeng Zhang heeft hun atmosferen bestudeerd door te kijken naar hun kleinste onderdelen: isotopen. Met haar onderzoek hoopt ze te ontdekken wat ons eigen zonnestelsel uniek maakt.

Een team van Europese astronomen heeft een weersysteem op basis van silicaat gevonden op een wollige gasplaneet rond de ster WASP-107. Het is voor het eerst dat astronomen zandwolken en -regen vinden. Ze concluderen bovendien dat de temperatuur dieper in de atmosfeer snel stijgt. 'De aanwezigheid van…

Lezing, Oort lecture

Een groep astronomen heeft onder leiding van de Leidse promovendus Sebastian Zieba met behulp van de James Webb Space Telescope (JWST) ontdekt dat de rotsachtige exoplaneet TRAPPIST-1 c een dunne atmosfeer heeft. Hoewel de planeet qua grootte en temperatuur bijna identiek is aan Venus, en de verwachting…

Lezing

James Webb life’s building blocks

Een internationaal team van sterrenkundigen onder wie de Leidse hoogleraar Ewine van Dishoeck heeft voor het eerst het gas benzeen (C6H6) waargenomen in een planeetvormende schijf rond een jonge ster. De waarnemingen vertellen ons meer over het ontstaan van planeten in deze schijf, zoals ook onze aarde.…

‘Met ruimteantenne LISA kijken we met een compleet nieuwe blik naar het heelal’, zegt sterrenkundige Elena Maria Rossi. Het zal de eerste missie zijn die zwaartekrachtgolven vanuit de ruimte detecteert. Die kunnen ons meer vertellen over het begin van ons heelal en de vorming van zwarte gaten. Met een…

De helderheidspiek van de ring om het superzware zwarte gat van M87 is in een jaar tijd 30 graden tegen de klok in verschoven. Dat blijkt uit nieuwe beelden die het consortium van de Event Horizon Telescope heeft vrijgegeven.

Een internationaal team van wetenschappers, geleid door astronomen van de Sterrewacht Leiden, heeft met de James Webb-ruimtetelescoop ontdekt dat belangrijke ingrediënten voor het maken van potentieel leefbare werelden aanwezig zijn in protosterren in een vroeg stadium, waarin nog geen planeten zijn…

Onderzoeker Max van Duijn en promovendus Bram van Dijk passen taalmodellen toe op verhalen verteld door kinderen om zo hun inlevingsvermogen te onderzoeken. Voor dit onderzoek ontvingen zij de Best Paper Award tijdens de Computational Natural Language Learning conferentie in Singapore.

Een Europees team van astronomen heeft het grootste stellaire zwarte gat van de Melkweg ontdekt. Het is ruim dertig keer zo zwaar als de onze zon en bevindt zich in het sterrenbeeld Arend op zo'n tweeduizend lichtjaar van de aarde. De sterrenkundigen ontdekten het zwarte gat bij toeval toen ze de vierde…

Zoeken naar atmosferen rondom planeten buiten ons zonnestelsel is zoeken naar buitenaards leven. Sterrenkundige Sebastian Zieba gebruikte data van de James Webb Space Telescope om kleine rotsachtige exoplaneten te bestuderen, maar vond nog geen buitenaardse wezens. Toch zijn zijn bevindingen erg interessant…

ICT-diensten

ICT-diensten

De schokgolf die door een van de vijf sterrenstelsels van het Kwintet van Stephan teweeggebracht wordt, is minder ontwrichtend dan verwacht. Waarschijnlijk wordt de schok gedempt door stofdeeltjes in het omringende gas. Dat blijkt uit de analyse van de eerste wetenschappelijke waarnemingen van WEAVE,…

Op de ESO-sterrenwacht La Silla in Chile zijn er drie Nederlands-Belgische telescopen in werking getreden. Deze zogeheten BlackGEM-array zal de zuidelijke hemel scannen om op jacht te gaan naar kosmische gebeurtenissen die zwaartekrachtgolven produceren, zoals fusies van neutronensterren en zwarte gaten.…

Roosters

Astronomen onder leiding van Leidse promovendus Richelle van Capelleveen hebben voor het eerst een exoplaneet ontdekt die een heldere baan heeft gecreëerd in de protoplanetaire schijf van zijn ster. Dit zeldzame beeld biedt inzichten in hoe jonge planeten hun omgeving vormgeven.

Een team wetenschappers, waaronder de Leidse Astronoom Alice Booth, heeft siliciummonosulfide-moleculen ontdekt in de stofschijf rondom een jonge ster. Die moleculen duiden op planeetvorming. Het team deed de ontdekking met behulp van de ALMA-telescopen. Deze methode vormt een alternatief voor wanneer…

Sterrenkundigen hebben voor het eerst in drie dimensies waargenomen dat gas vanuit spiraalvormige sterrenstelsels met hoge snelheid naar boven en naar beneden wordt geblazen, ver het sterrenstelsel uit. Ze bevestigen hiermee de theorie van de evolutie van sterrenstelsels: dat stervormende sterrenstelsels…

Een ware prijzenregen voor studenten van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen tijdens de jaarlijkse uitreikingsmiddag van de KHMW-Jong Talentprijzen. Op maandag 25 november ontvingen maar liefst negen eerstejaars een prijs voor beste studieresultaten in het eerste studiejaar. Daarnaast waren…

Een team van internationale onderzoekers, onder leiding van Tomas Stolker (Universiteit Leiden) heeft een jonge gasvormige reuzenexoplaneet in beeld gebracht bij een ster die slechts 12 miljoen jaar oud is. De planeet in kwestie draait op ruime afstand rond een ster waar de planeetvorming klaar is,…

Twee teams van astronomen, waaronder een van de Universiteit Leiden, hebben zuurstof ontdekt in het verst bekende sterrenstelsel, JADES-GS-z14-0. Deze baanbrekende ontdekking toont aan dat sterrenstelsel veel sneller konden ontstaan in het vroege heelal dan tot nu toe gedacht.

Wetenschappers hebben een neutrino ontdekt met de hoogste energie ooit gemeten. Leidse natuurkundigen Maarten de Jong en Dorothea Samtleben werkten mee aan dit project, waarover afgelopen week te lezen was in alle kranten en op alle online media.

Lezing

Na tien jaar en één dag heeft de Sterrewacht een nieuwe bestuurder. Per 1 september zet Ignas Snellen de lijnen uit voor het astronomisch instituut. In dit interview leer je Ignas kennen. Nou ja, een beetje dan. Daarom legden we hem ook nog vijf dilemma’s voor en vroegen de mensen om hem heen wie hij…

NWO heeft elf Leidse wetenschappers een Vidi-beurs toegekend.

Ontdek vier alternatieve kleurkeuzes van de 'foto' van het zwarte gat in de tentoonstelling 'Dichter bij het zwarte gat', nu te zien in Rijksmuseum Boerhaave, Leiden.

Astronomen hebben voor het eerst buiten de Melkweg complex organisch ijs gevonden. De ontdekking laat zien dat de bouwstenen van leven al vroeg in het heelal konden ontstaan – en onder uiteenlopende omstandigheden, aldus de Leidse astronoom Will Rocha.

Lezing, Astronomy on Tap

Lezing

Lezing

Wat als AI niet alleen ingenieurs ondersteunt, maar ook echt met ze samenwerkt? Een groot samenwerkingsverband, waaronder de Universiteit Leiden, krijgt 3,7 miljoen euro om dit te onderzoeken. Ze richten zich op slimme samenwerking tussen mens en AI in technische vakgebieden, zoals de autotechniek.

Met zijn slimme meetmethoden was Ignas Snellen de eerste die met zijn team onder andere koolmonoxide ontdekte bij exoplaneten. Voor zijn pionierswerk ontvangt de Leidse astrofysicus de Spinozapremie, de belangrijkste wetenschapsprijs van Nederland. Dankzij de premie van 2,5 miljoen euro kan zijn onderzoeksgroep…