Een team van Europese astronomen heeft een weersysteem op basis van silicaat gevonden op een wollige gasplaneet rond de ster WASP-107. Het is voor het eerst dat astronomen zandwolken en -regen vinden. Ze concluderen bovendien dat de temperatuur dieper in de atmosfeer snel stijgt. 'De aanwezigheid van…

Het ontwerp voor het METIS-instrument voor de Extremely Large Telescope (ELT) is definitief. De Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) heeft groen licht gegeven voor de productie van alle onderdelen van het instrument. Het is het eerste ELT-instrument, ontworpen en te bouwen onder Nederlandse leiding,…

James Webb life’s building blocks

Lezing, Oort lecture

Een internationaal team van sterrenkundigen onder wie de Leidse hoogleraar Ewine van Dishoeck heeft voor het eerst het gas benzeen (C6H6) waargenomen in een planeetvormende schijf rond een jonge ster. De waarnemingen vertellen ons meer over het ontstaan van planeten in deze schijf, zoals ook onze aarde.…

Een groep astronomen heeft onder leiding van de Leidse promovendus Sebastian Zieba met behulp van de James Webb Space Telescope (JWST) ontdekt dat de rotsachtige exoplaneet TRAPPIST-1 c een dunne atmosfeer heeft. Hoewel de planeet qua grootte en temperatuur bijna identiek is aan Venus, en de verwachting…

Een internationaal team van wetenschappers, geleid door astronomen van de Sterrewacht Leiden, heeft met de James Webb-ruimtetelescoop ontdekt dat belangrijke ingrediënten voor het maken van potentieel leefbare werelden aanwezig zijn in protosterren in een vroeg stadium, waarin nog geen planeten zijn…

Grote dubbele planeten die om elkaar zouden draaien zonder ster, blijken toch niet te bestaan. Dat stellen Leidse onderzoekers na uitgebreide computerberekeningen en simulaties. Wat de dubbele stipjes dan wel zijn die de James Webb-ruimtetelescoop zag, blijft onbekend.

‘Met ruimteantenne LISA kijken we met een compleet nieuwe blik naar het heelal’, zegt sterrenkundige Elena Maria Rossi. Het zal de eerste missie zijn die zwaartekrachtgolven vanuit de ruimte detecteert. Die kunnen ons meer vertellen over het begin van ons heelal en de vorming van zwarte gaten. Met een…

De Europese Commissie heeft 10 miljoen euro vrijgemaakt voor het RadioBlocks-consortium om nieuwe technologie te ontwikkelen voor toekomstige radiotelescopen. Het consortium wordt geleid door JIVE in Dwingeloo en bestaat uit radiosterrenwachten, bedrijven en universiteiten, waaronder de Universiteit…

In hoeverre lijkt exoplaneet Proxima b op onze aarde? En is er ook leven te vinden? Astronomen hopen daar antwoorden op te vinden met de nieuwe Europese Extremely Large Telescope (ELT). Met een NWO-onderzoeksfinanciering van 18 miljoen euro kan een Nederlands consortium verder bouwen aan de instrumenten…

Een timelapse van het universum met een hogere resolutie dan ooit tevoren. Dat is het doel van het NSF-DOE Vera C. Rubin Observatorium in Chili, dat op 23 juni zijn eerste beelden van het heelal onthult. Onderzoekers van de Leidse Sterrewacht hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan de realisatie…

Voor het eerst kan een internationaal team van wetenschappers onder leiding van de Sterrewacht Leiden en SRON de extreme straalstromen die rond de evenaar van alle reuzenplaneten worden waargenomen met één model verklaren.

Congres/symposium

Een internationaal onderzoeksteam heeft voor het eerst het moment vastgesteld waarop zich planeten begonnen te vormen rond een andere ster dan onze zon. Met behulp van de ALMA-telescoop, waarin de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) partner is, en de James Webb ruimtetelescoop (JWST), hebben ze het…

Leiden University College (LUC), een instituut van de Universiteit Leiden in Den Haag – de internationale stad van vrede, recht en veiligheid – biedt sinds 2010 de Engelstalige bacheloropleiding Liberal Arts and Sciences: Global Challenges. Geïnspireerd door het Amerikaanse university college-model…

De helderheidspiek van de ring om het superzware zwarte gat van M87 is in een jaar tijd 30 graden tegen de klok in verschoven. Dat blijkt uit nieuwe beelden die het consortium van de Event Horizon Telescope heeft vrijgegeven.

Prof. Harold Linnartz is opnieuw benoemd tot opleidingsdirecteur van de bachelor Sterrenkunde en de master Astronomy. De benoeming is voor een periode van vier jaar, tot 1 oktober 2026.

Lezing

Planeten in andere zonnestelsels bevatten waardevolle informatie over het ontstaan van planeten en leven. Promovenda Yapeng Zhang heeft hun atmosferen bestudeerd door te kijken naar hun kleinste onderdelen: isotopen. Met haar onderzoek hoopt ze te ontdekken wat ons eigen zonnestelsel uniek maakt.

Tijdens het bestuderen van zestien jaar aan meetgegevens van jonge sterren ontdekte de Leidse masterstudent Sam de Regt dat twee van die sterren nog gehuld waren in geboortewolken. Nog niet eerder bracht iemand deze twee sterren zo scherp in beeld. Hij publiceert zijn opschoonmethode en de nieuwe afbeeldingen…

Lezing

Promotie

Zoeken naar atmosferen rondom planeten buiten ons zonnestelsel is zoeken naar buitenaards leven. Sterrenkundige Sebastian Zieba gebruikte data van de James Webb Space Telescope om kleine rotsachtige exoplaneten te bestuderen, maar vond nog geen buitenaardse wezens. Toch zijn zijn bevindingen erg interessant…

Astronomen hebben voor het eerst buiten de Melkweg complex organisch ijs gevonden. De ontdekking laat zien dat de bouwstenen van leven al vroeg in het heelal konden ontstaan – en onder uiteenlopende omstandigheden, aldus de Leidse astronoom Will Rocha.

Wetenschappers hebben een neutrino ontdekt met de hoogste energie ooit gemeten. Leidse natuurkundigen Maarten de Jong en Dorothea Samtleben werkten mee aan dit project, waarover afgelopen week te lezen was in alle kranten en op alle online media.

Op woensdag 5 november vertrekt Jasper op decanenreis. Door de bezuinigingen blijft het gezelschap in de buurt. Dat dat de reis niet minder leuk maakt, lees je in deze column.

Een team onder leiding van de Universiteit Leiden en het National Radio Astronomy Observatory heeft voor het eerst halfzwaar waterijs gedetecteerd rond een jonge zonachtige ster. In dit ijs is een deel van de gewone waterstofatomen vervangen door deuterium, een zwaardere variant van waterstof.

Bijzonder nieuws voor Sterrewacht Leiden: twee onderzoeksteams hebben een prestigieus ALMA Large Programme toegewezen gekregen. Daarmee mogen ze met een van de krachtigste telescopen ter wereld onderzoeken hoe sterrenstelsels in het vroege heelal zijn ontstaan en zich hebben ontwikkeld.

Leidse sterrenkundigen en chirurgen gaan samen met bedrijven een optisch instrument ontwikkelen dat tijdens operaties tumorweefsel en een afwijkende bloedtoevoer snel en nauwkeurig in beeld brengt

Activerend onderwijs is één van onze onderwijsvisie-ambities (Learning@LeidenUniversity).

Een internationaal team van sterrenkundigen onder leiding van de Leidse onderzoeker Matus Rybak heeft, dankzij toevallig dubbel inzoomen, bewezen dat dicht op de kern van een superzwaar zwart gat millimeterstraling ontstaat. Hun bevindingen zijn geaccepteerd voor publicatie in het vakblad Astronomy…

Astronomen hebben met de James Webb Space Telescope mogelijk atmosferische gassen ontdekt rond 55 Cancri e, een hete rotsachtige exoplaneet die 41 lichtjaar van de aarde is verwijderd. Dit is het beste bewijs tot nu toe voor het bestaan van een atmosfeer van een rotsachtige planeet buiten ons zonnestelsel.…

De twee instrumenten van ESA’s ruimtetelescoop Euclid hebben hun eerste testopnamen gemaakt. De eerste beelden geven aan dat de ruimtetelescoop zijn wetenschappelijke doelen zal bereiken waarvoor hij is ontworpen - en mogelijk nog veel meer. Euclid zal een 3D-kaart maken van een derde van de hemel,…

Ruimtetelescoop Euclid is in staat om de geheimen van het heelal te ontrafelen. Dat laten de afbeeldingen zien die ESA vandaag heeft gepubliceerd, volgens de astronomen die met de data van de telescoop werken. De beelden overtreffen alle verwachtingen. De wetenschappers binnen het Euclid-consortium,…

Didactiek

Tijdens de Opening Academisch Jaar 2024-2025 vroegen we gasten naar hun wensen en ideeën voor het lustrumjaar van Universiteit Leiden in 2025.

Leiden en Den Haag zijn 450 bomen rijker dankzij een bijzondere actie ter ere van 450 jaar ontzet én Universiteit Leiden. In de afgelopen maanden organiseerde Stadslab Leiden een initiatief om samen met inwoners jonge bomen te planten.