Samenwerken en leren van andere vakgebieden – dat is wat bio-informaticus Hannah Augustijn het leukste vindt aan onderzoek doen. Tijdens haar promotie aan de Universiteit Leiden ontwikkelde ze nieuwe manieren om in bacteriën te speuren naar antibiotica van de toekomst.

Een bacterie die zich verschuilt voor het immuunsysteem en stukjes DNA uit zijn omgeving oppikt. Het resultaat: nieuwe eigenschappen krijgen, zoals beter beschermd zijn tegen antibiotica. Gelukkig hebben we zo’n doemscenario nog niet eerder gevonden. Wel vond promovendus Renée Kapteijn de eerste aanwijzingen,…

Microscopisch kleine zwemmers zoals bacteriën zwemmen niet altijd alleen. Informatie uitwisselen en samenwerken kan namelijk voordelen hebben. Stefania Ketzetzi en collega's tonen in Nature Communications aan dat ook door mensen gemaakte microzwemmers kunnen samenwerken.

Bacteriën die van nature PET-flesjes afbreken en helpen onze berg plasticafval te verminderen. Volgens onderzoeker Jo-Anne Verschoor en haar supervisor Han de Winde is dit te toekomst. Zij kijken welke bacteriën hiervoor geschikt zijn, en hoe ze die steeds efficiënter kunnen laten werken. In het Leidsch…

De Leidse promovenda Jo-Anne Verschoor ontdekte dat bijna twintig procent van de bacteriële stammen die ze onderzocht, plastic kon afbreken. Al hadden ze daar wel wat aanmoediging voor nodig. ‘Want bacteriën zijn net als mensen’, zegt Verschoor. Haar onderzoek verscheen in het tijdschrift Communications…

Afgelopen vrijdag startte de wereldwijde Antibiotics Awareness Week: een hele week in het teken van antibioticagebruik. Antibioticaonderzoekers van het LACDR trokken er daarom op uit om basisschoolleerlingen te vertellen over hun onderzoek. Door middel van een rollenspel werden leerlingen de wereld…

‘Wat ik aantrekkelijk vind aan het bodemleven, is dat het stuurbaar is,’ verklapt onderzoeker Martijn Bezemer van het Instituut Biologie Leiden (IBL). ‘Dat je kan zeggen: wat wil je? En dat ik de bodem dan kan omtoveren tot iets wat jij nodig hebt. Ten minste, dat dachten we.’

Natte grond, of juist te droog, met veel of weinig voedingsstoffen. Door klimaatverandering zijn de verschillen groter en moeten planten zich steeds beter kunnen aanpassen om te overleven. Hoe maak je planten stressbestendiger? Daarvoor kregen Leidse onderzoekers samen met andere universiteiten een…

Voor het eerst is in levende cellen aangetoond hoe de bacterie E. coli genen reguleert die haar helpen te overleven in een nieuwe omgeving. Dat lukte biochemicus Fatema Zahra Rashid met een door haar gefinetunede techniek. Haar onderzoek naar veranderingen in de driedimensionale chromosoomstructuur…

Sommige bacteriën blijken net als wij eiwitten te hebben die het DNA in hun cellen organiseren. Die doen dat alleen net even anders. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van bio-chemici van het Leiden Institute of Chemistry en het Max Planck Institute for Biology. De ontdekking helpt ons beter begrijpen hoe…

Leidse onderzoekers hebben een enzym ontdekt dat bacteriën helpt plastic af te breken én erop te groeien, een veelvoorkomend enzym dat mogelijk bijdraagt aan duurzamere plasticverwerking. De bevindingen zijn gepubliceerd in Nature Communications.

Een patent op misschien wel een sterk, nieuw antibioticum. En een helder overzicht van veelbelovende invalshoeken om een belangrijke resistentietactiek van bacteriën te overwinnen. In één week tijd promoveren twee Leidse onderzoekers op een belangrijke stap in de strijd tegen bacteriën die steeds resistenter…

Onderzoek om te experimenteren met bacteriën die groeien zoals planten heeft een NWO ENW-XS beurs ontvangen. De bacteriën gebruiken enkel licht en carbondioxide voor hun ontwikkeling, en zijn specifiek voor het gebruik in de biotechnologie. Tijn Delzenne en begeleider Dennis Claessen krijgen 50.000…

De huidige antibiotica richten zich maar op enkele doeleiwitten in bacteriën om ze te doden. Onderzoekers weten dat er meer mogelijke doeleiwitten zijn om de bacteriën aan te pakken, de vraag is alleen welke. Dankzij de NWO Vidi-subsidie kunnen universitair docent Moleculaire Fysiologie Stephan Hacker…

Drie dagen lang stond Rijksmuseum Boerhaave in het teken van microscopie en microben. Onderzoekers van het Instituut Biologie Leiden (IBL) organiseerden ‘Machtige Microscopie’, om bezoekers interactief te informeren over de wereld van het hele kleine.

Twee onderzoekssamenwerkingen waarbij de Universiteit Leiden betrokken is hebben een grote Europese subsidie, een zogenaamde ERC Synergy Grant, gekregen. Het gaat om onderzoek naar de ontwikkeling van membranen die bijvoorbeeld water en medicijnen kunnen zuiveren en onderzoek naar de biologische klok…

Een microscoop die ongelooflijk scherp kijkt en daarbij preparaten intact laat: Guido Stam hielp bij de ontwikkeling ervan. In zijn promotieonderzoek combineerde hij licht met elektronen – en kon hij zelfs levende bacteriën bestuderen. ‘We kunnen meten wat eerder niet kon.’

Of een bacterie nuttig of schadelijk is voor een plant is nu eenvoudig en goed te voorspellen met de nieuwe software bacLIFE. Door de intuïtieve interface maakt het de geheimen van bacterie-genen veel toegankelijker. Een groep Leidse biologen presenteerde dit staaltje bioinformatica in Nature Commun…

Twee consortia, onder leiding van Leidse wetenschappers, krijgen meer dan een miljoen euro van NWO en het ministerie van VWS om oplossingen te vinden voor antibioticaresistentie.

Bacteriën herbergen in hun DNA talloze goudklompjes: stukken DNA die de bouwstenen kunnen vormen voor nieuwe medicijnen. Maar hoe kies je uit miljoenen stukjes de meest veelbelovende? Kijk naar de aan- en uitschakelaars, zegt moleculair bioloog Gilles van Wezel.

Oratie

Lezing, Studium Generale

Je promotieonderzoek verdedigen, maar dan tegenover bijna 300 basisschoolleerlingen: voor die uitdaging stonden promovendi Jo-Anne Verschoor en Marinka de Willigen tijdens de VUURVLIEGEN-wedstrijd van het Centrum JongerenCommunicatie Chemie (C3). Na een spannende strijd bepaalden de kinderen uiteindelijk…

Elkaar infecteren met virussen en bacteriën en ondertussen jezelf beschermen met medicijnen en vaccinaties. Klinkt als een gezellig avondje, toch? Masterstudenten Life Science & Technology Rafael Jezior en Dennis de Beeld denken van wel. Samen ontwikkelden ze ImmunoWars: een spannend kaartspel gebaseerd…

Een groep biologiestudenten werkt aan een oplossing voor het wereldwijde plasticprobleem door bacteriën een biologisch afbreekbaar plastic te laten maken.

We weten nog niet zo lang dat ook eencelligen (bacteriën en archaea) histonen hebben - eiwitten die het DNA structureren. Nu heeft de Leidse promovendus Samuel Schwab ontdekt dat de histonen in deze organismen diverser zijn dan ooit gedacht. Schwab en zijn collega’s beschrijven maar liefst zeventien…

Biologische agentia zijn micro-organismen zoals bacteriën, parasieten, schimmels, virussen en hun afscheidingsproducten. Ook genetisch gemodificeerde varianten (GGO’s) behoren hiertoe. Deze agentia kunnen een risico voor uw gezondheid vormen. Daarom hanteren we een aantal (wettelijke) richtlijnen om…

Bacteriën leven tijdelijk zonder hun celwand als er voor hen gevaarlijke virussen in de buurt zijn. Opmerkelijk, want de celwand vormt een stevige barrière tegen dreigingen van buitenaf. Toch is de vondst goed te verklaren én kan het een gevolg hebben voor het bestrijden van ziekteverwekkende bacteriën,…

In een wereld waarin bacteriën steeds vaker resistent zijn tegen antibiotica, ging Emma van Groesen op zoek naar oplossingen. Deze maand promoveerde ze, na vier jaar onderzoek naar nieuwe varianten van het antibioticum vancomycine. Met succes.

Een langzame pandemie. Zo noemt Gilles van Wezel het groeiende gevaar van antibioticaresistente bacteriën. De onderzoeker vertelt in Het Parool over hoe hij zijn pas ontvangen beurs hiertegen wil inzetten.

Het in Leiden ontwikkelde antibioticum EVG7 slaagt erin om met een minimale dosis de gevaarlijke darmbacterie C. difficile te bestrijden. Bovendien komt de bacterie minder gemakkelijk terug, wat bij bestaande antibiotica een probleem is. Het onderzoek verscheen in Nature Communications.

Wat begon als een idee tijdens een borrel, leidde tot een onverwachte doorbraak in het onderzoek naar resistente bacteriën. Leidse biologen en chemici ontwikkelden een nieuwe stof die goed blijkt te werken tegen bacteriën die resistent zijn tegen antibiotica. Ze publiceerden hun vinding in Nature Ch…

Antibioticaresistentie is een economisch probleem. Farmaceuten investeren er weinig in. Daarom is het volgens Ned Buijs belangrijk dat universiteiten dit doen.

Het lukte David Versluis om een babydarm virtueel na te bootsen. Dat is belangrijk voor onderzoek naar verbeteringen in kunstmelk. Zulk onderzoek vindt nu vooral aan de hand van poepluiers plaats, en dat werkt niet optimaal. Versluis promoveert 23 april.

Wat zou er gebeuren als je antibioticum dat al 70 jaar bekend is, verbetert met de nieuwste tools uit de moderne chemie? Hoogleraar Biologische chemie Nathaniel Martin nam de proef op de som. Het resultaat? Een antibioticum dat tot wel honderd keer krachtiger is en de groei van sommige antibiotica-resistente…

Fotosynthese nabootsen om duurzaam en efficiënt bioplastic te maken. Onderzoekers van het Instituut Biologie Leiden (IBL) en Leiden Institute of Chemistry (LIC) gaan hiermee aan de slag. ‘Dit is een prachtige mogelijkheid om dit interessante onderzoeksveld samen te verkennen,’ vertellen Lennart Schada…

Met optimale combinaties van antibiotica kun je bacteriën beter bestrijden en tegelijk voorkomen dat ze snel resistent worden. Wetenschappers uit vijf Europese landen gaan zulke combinaties vaststellen en anderen helpen dat te doen. De Leidse hoogleraar Coen van Hasselt coördineert het project.

Als onderdeel van het onderzoeksteam onderzocht Dr. Amanda Henry de evolutie van bacteriën die in onze mond leven en die daar helpen met de spijsvertering. Op basis van prehistorisch tandplak van de vroege mens en neanderthalers hebben ze hier uitspraken over kunnen doen. De meest opmerkelijke vinding…

Als gevolg van toenemende multiresistente ziekteverwekkers en wereldwijde pandemieën komen infectieziekten steeds vaker voor. Een diepere kennis van de interactie tussen bacteriën en menselijke cellen is nodig om nieuwe behandelingen te ontwikkelen. Ariane Briegel is sinds kort Medical Delta hoogleraar…

Het inbrengen van poep van gezonde donoren in de darmen van chronisch zieke mensen heeft een gunstige werking op de darmbacteriën van de ontvangers. Ook op langere termijn. Dat blijkt uit onderzoek van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en de Nederlandse Donor Feces Bank (NDFB).

Bij de meeste mensen zitten er bacteriën in hun mond die tandplak vormen. Soms veroorzaken ze zelfs vervelende tandvleesontstekingen. De bacterie Treponema denticola kan ook een gevaarlijke ziekteverwekker zijn. Toch is er nog niet veel over bekend. Daar brachten Ariane Briegel en haar onderzoeksgroep…

Nieuwe stoffen identificeren om antibioticaresistente bacteriën te bestrijden. Onderzoekers van Leiden Universiteit en VU Amsterdam bundelen hun krachten om dit waar te maken, met een project gefinancierd door NWO’s Open Technologieprogramma (OTP). De samenwerking heeft bijna een miljoen euro toegekend…

Onderzoekers moeten in een gespecialiseerde omgeving werken zodra ze aan de slag gaan met gevaarlijke bacteriën en virussen. Alleen in laboratoria met een hoog bio-veiligheidsniveau mogen ze deze microben bestuderen. Helaas zijn dure microscopen nodig om de microben goed te bekijken, maar is dat soms…

Nathaniel Martin heeft een Proof of Concept (PoC) beurs toegekend gekregen van de European Research Council (ERC). De beurs zal zijn onderzoeksgroep gebruiken om een potente, maar gevaarlijk, antibioticum minder giftig te maken. Hij ontvangt €150.000.

‘Tijdens de lockdownperiode merkte ik dat politici en journalisten soms erg weinig wisten over microbiologie. Daar wilde ik iets aan veranderen,’ vertelt Ben Lugtenberg. Hij schreef het boek ‘Zó leuk is microbiologie’, om allerlei kanten van het onderwerp te belichten. En daar hoort zijn eigen ervaring…

Het Leidse iGEM-team heeft hoge ogen gegooid tijdens de Grand Jamboree in Parijs. De biologiestudenten werden met hun project PHAse Out tweede in de categorie Overgraduate. Ook namen ze awards voor Best Biomanufacturing Project, Best Wiki en Best Entrepreneurship én een Gouden Medaille mee naar huis.…

’Het is niet omdat het uit de natuur komt, dat het ook per definitie een optimaal medicijn is voor het menselijk lichaam’, zegt hoogleraar biologische chemie Nathaniel Martin. Daarom maakt een groep Leidse onderzoekers een verbeterde chemische versie van het veelgebruikte antibioticum vancomycine. Ze…

De zoektocht naar nieuwe antibiotica vergemakkelijken. Gilles van Wezel, hoogleraar moleculaire biotechnologie bij het Instituut Biologie Leiden (IBL), wil dit doen door te kijken naar overeenkomsten in het DNA van antibiotica-producerende bacteriën. Van Wezel heeft voor dit onderzoeksproject een ERC…

In De Kookshow onderzoekt Universiteit Van Nederland de wetenschappelijke wereld achter voedsel. Heb je je ooit afgevraagd welke zintuigen allemaal invloed hebben op hoe lekker je iets vindt? En waarom je na het eten altijd nog ruimte hebt voor een toetje? Onder andere de Leidse historicus Kim Beerden…