Universiteit Leiden

nl en

Serie

Salon Couperus

2023 is een Couperusjaar: het is dit jaar 100 jaar geleden dat de beroemde Nederlandse schrijver overleed. Zijn werk biedt een uniek raam op de negentiende eeuw, maar ook op het leven en de literatuur van vandaag. Schuif aan bij Salon Couperus en verdiep je in het leven en werk van deze dandyeske Hagenaar!

Aan de Mauritskade nummer 11, in Den Haag, achter de Oranjekazerne (waar nu het plein ligt dat zijn naam draagt) werd op 10 juni 1863 Louis Marie Anne Couperus geboren. Een man van de pen. Dichter, feuilletonist, columnist en bovenal romancier. Zijn lange literaire loopbaan begon met twee onbekende poëziebundels, getiteld Een lent van vaerzen (1884) en Orchideeën (1886). Pas met zijn debuutroman Eline Vere (1889) gooit hij hoge ogen en vestigt zijn naam als schrijver. Hierop volgen novellen zoals Noodlot (1890), Extase (1892) Psyche (1898) en romans met titels als Majesteit (1893), Wereldvrede (1895), Metamorfoze (1897) en Langs lijnen van geleidelijkheid (1900). Ook schrijft hij over de Oost in het boek De stille kracht (1900). Als zoon van een raadsheer aan de Hoge gerechtshoven van Nederlands-Indië verblijft hij acht jaar – zes als kind en daarna nog eens twee jaar – op Java. Na 1903 wendt Couperus zich tot de klassieke oudheid met boeken zoals De berg van licht 1905), Antiek Tourisme (1911), Herakles (1913), De Komedianten (1917), Xerxes (1919) en Iskander (1920). Ook schrijft hij geregeld romans geïnspireerd door de middeleeuwen, zoals Fidessa (1899), De ongelukkige (1915) en Het zwevende schaakbord (1923). Ook welbekend zijn de familieroman Van oude menschen, de dingen, die voorbij gaan... (1906) en Couperus’ vele uitstapjes naar sprookjes en het occulte. Kortom, een boekenplank vol!

In de Delftsche courant van 12 juli 1922 wordt Couperus door ene Dr. W.G.A. Frans de hemel in geprezen als ‘de grootste Nederlandsche romanschrijver’:

“Hij heeft een magistralen stijl die in rijkdom van uitdrukking, in zuiverheid en schoonheid van beeldend vermogen, in waarlijk levend rhythme en bezielden klank, maar ook in den logischen en tevens vloeienden zinsbouw door geen Nederlandsch tijdgenoot overtroffen wordt.”

En Dr. Frans was zeker niet de enige. Couperus heeft een vaste plek in de Nederlandse literaire pantheon. Maar hoewel zijn oeuvre nog steeds gewaardeerd en gelezen wordt, staan zijn boeken tegenwoordig, met name onder scholieren, als ingewikkeld te boek. ‘Toegankelijk en tijdloos’ zijn geen woorden die direct in je opkomen als je Couperus’ werk openslaat. De archaïsche spelling en het tamelijk bloemrijke taalgebruik maken het vrij taaie lectuur. Zijn zwierige volzinnen en woordenweelde doen tegenwoordig wat pralerig en potsierlijk aan. Tegelijkertijd maken nu juist die talige schoonheid en rijkdom Couperus’ werk ook vandaag de dag nog zo de moeite waard. Bovendien biedt zijn oeuvre in vorm en inhoud een venster op een vervlogen tijd. Op fin de siècle Den Haag, militaire en koloniale macht van het Nederlandse koninkrijk, de merkbare invloeden van wetenschappers en denkers zoals Marx, Darwin en Comte, het verzet tegen het idealistische en romantische en de opkomst van het spiritisme. En zijn werk geeft ook nu nog voldoende te denken. Kortom, laat je binnenleiden door deze dandyeske Hagenaar en schuif aan bij Salon Couperus!

Deze website maakt gebruik van cookies.  Meer informatie.