Universiteit Leiden

nl en

Midterm review: een open discussie over de strategie van de juridische opleidingen

Op woensdag 19 januari 2022 vond online de midterm review van de juridische opleidingen plaats in het platform Let’s Get Digital. Het was een interactieve middag waarin 130 deelnemers samen de onderwijsstrategie van de juridische opleidingen en de faculteit open en kritisch bespraken.

Studenten, docenten, bestuurders, werkgevers en alumni namen deel aan de middag, die verdeeld was in meerdere delen: een plenair gedeelte met lezingen van Burkhard Schafer en Robine de Lange-Tegelaar, dialoogsessies, de uitreiking van de Leiden Law Skills-prijs en de terugkoppeling van de reviewcommissie.

AI, if you can beat them, join them

Prof.dr. Burkhard Schafer,  hoogleraar Computational Legal Theory aan Edinburgh Law School, sprak in de eerst lezing over de Covid-tijd die ons veel heeft geleerd over de online rechtspraktijk. Niet alles heeft gewerkt, maar een aanzienlijk deel wél. Nu staan we voor de vraag hoe we onze online systemen kunnen verbeteren, effectiever kunnen maken. Denk hierbij aan meer interactie, ondertiteling, automatische vertalingen of uitleg in eenvoudige bewoordingen. Dat biedt grote voordelen in toegankelijkheid en inclusie. Altijd blijven er echter mogelijke valkuilen, zoals algoritmen die door bepaalde input discriminerende output leveren. Wij willen juristen opleiden die behendig in deze technologische samenleving kunnen werken en de resultaten goed kunnen interpreteren.

'I’m here live, I’m not a cat': lawyer stuck on Zoom kitten filter during court case 10 februari 2021- The Guardian- Adam Gabatt

Dit kwam ook terug in de reflectie door Tycho de Graaf. Wat betekent dit nu echt voor het onderwijs? Tech moet een plaats krijgen in ons onderwijs en daarbij is het universitaire SAILS-project van groot belang. Dit project combineert onderzoek en onderwijs in relatie tot kunstmatige intelligentie. Hier worden cursussen opgezet en wordt ook aan een minor gewerkt die een component programmeren bevat. Met deze mogelijkheden komen toekomstige juristen steeds dichter bij het profiel van de T-shaped lawyer: een jurist met een bepaalde focus, die ook in de breedte over uiteenlopende kennis en vaardigheden beschikt. Op de vraag aan de deelnemers of de jurist kan worden vervangen door techniek antwoordt overigens zo’n 90 procent met nee.

'Je moet altijd een rechtvaardige uitspraak krijgen, anders moet je opnieuw gaan puzzelen.'

Robine de Lange-Tegelaar, president van de rechtbank Den Haag en lid van de Raad van Toezicht van de Universiteit Leiden, sprak in de tweede lezing over verschuivingen in de samenleving en hun weerslag op juridisch onderwijs. Met actuele voorbeelden, zoals de toeslagenaffaire en het boetebeleid, doorliep Robine de Lange-Tegelaar de aspecten die van groot belang zijn voor de educatie van onze juridische studenten.

  1. Een gerechtelijke uitspraak hoort altijd rechtvaardig te zijn. Daartoe moet een jurist parate juridische kennis hebben en heel veel ‘vlieguren’ maken. Daarbij is ook een goed ontwikkeld kritisch vermogen van essentieel belang.
  2. Het onderhoud van de trias politica. We moeten ervoor zorgen dat studenten, maar ook de samenleving, beseffen dat juist de onafhankelijkheid het fundament van onze rechtspraak is.
  3. Taal. In de huidige tijd moeten juristen klare taal gebruiken om scherp te spreken. Niet slordig, maar precies. Dit is extra complex omdat het startniveau van veel studenten laag is. Het is voor het juridisch onderwijs een enorme klus om de Nederlandse taal perfect te beheersen. Mijn verzoek aan jullie: verlaag de lat niet!
  4. Analytische vaardigheden zijn ook van groot belang. Eerst de feiten, dan de regels en dan conclusies. Het trainen hiervan is van enorm belang. Je kunt je als jurist wel laten ondersteunen door AI, maar niet laten vervangen.
  5. Multidisciplinariteit is tot slot ook een belangrijk aspect. Met een voorbeeld uit de jeugdzorg van ‘Kevin’ liet Robine de Lange-Tegelaar zien dat multidisciplinariteit van wezenlijk belang is bij het oplossen van maatschappelijke vraagstukken.
Robine de Lange-Tegelaar

Vanessa Mak gaf een reflectie op de lezing en koppelde hieraan het voorbeeld de scholing van het nieuwe huurrechtteam. Daarbij worden de betrokken juristen in veel aspecten geschoold.

Met elkaar in gesprek

Na de lezingen was het tijd voor de dialoogsessies die werden voorgezeten door de opleidingsdirecteuren van de juridische opleidingen. De onderwerpen waren:

  • Onderwijs na corona
  • Studentenbegeleiding en tutoraat
  • Activering en stimulering van studenten
  • Profiel, doel en samenhang van de masters
  • Diversiteit en inclusie
  • Keuzeruimte en opleidingsprofiel
  • Arbeidsmarkt en samenleving

Uit de terugkoppelingen kwamen veel waardevolle inzichten waar in de verdere strategievorming op voortgebouwd wordt.

Leiden Law Skills Award 2022

Dit jaar werd voor het eerst de Leiden Law Skills Award uitgereikt. Deze prijs beloont de student die het beste paper schreef in het kader van het vak Methoden & Technieken van de Rechtswetenschap (max. 1000 woorden). Het onderwerp van 2022 is Recht en rechtswetenschap na de toeslagenaffaire. Pauline Schuyt reikte de eerste prijs uit aan eerstejaarsstudent Thijs Verdam.

Voorlopige bevindingen

Aan het einde van de interactieve middag verzorgde Ronald Janse (decaan faculteit Rechtsgeleerdheid, Open Universiteit) een terugkoppeling. Ronald Janse leidde de externe commissie die de hele midterm review bijwoonde en vanuit een kritische blik observeerde en participeerde.

De commissie sprak haar waardering uit voor de talrijke en goede doelstellingen die de opleidingen in hun ‘State of the Art’ vooropstellen. Wat de leden zich echter afvragen, is hoe een en ander samenhangt. Er zitten ook spanningen en dilemma’s in de plannen. Denk bijvoorbeeld aan een mogelijke selectie van studenten en het streven naar inclusie. De commissie gaf ook enkele concrete tips voor het brengen van kleinschaligheid in de grootschalige opleidingen. De boodschap luidt: maak keuzes als faculteit en betrek vaker en systematischer de studenten bij het onderwijs. Jullie studenten zijn de ambassadeurs van het recht.

Waardering deelnemers

De deelnemers aan de midterm sloten de bijeenkomst positief gestemd en vol energie af. Een dag vol inspiratie en mooie gesprekken die zeker een vervolg krijgen.

Het officiële midterm-rapport verwachten wij eind februari 2022 van de commissie te ontvangen.

De visuele samenvatting midterm review juridische opleidingen (klik voor grotere versie)

.
De visuele samenvatting van de dag werd verzorg door Maarten Streefland en Menah Wellen
Deze website maakt gebruik van cookies.  Meer informatie.