Aan de slag met het koloniale debat: ‘Het is goed om een behapbaar verhaal te maken’
Hoe vertel je huidige generaties over de donkere kanten van het verleden? Leidse wetenschappers werken met stichting Gedeeld Verleden, Gezamenlijke Toekomst, aan publieksprogramma’s over het Nederlandse slavernijverleden.
Toen hoogleraar Cátia Antunes in 2020 een NWO VICI-subsidie ontving voor een onderzoek naar economische voordelen die Nederlandse bedrijven hebben gehad door het kolonialisme, was het meteen duidelijk dat de kennis over dat koloniale verleden niet binnen de academische wereld moest blijven. Een maatschappelijke partner om de resultaten te delen met een breder publiek werd gezocht en gevonden in de Rotterdamse stichting Gedeeld Verleden, Gezamenlijke Toekomst (GVGT), die als doel heeft het bewustzijn over het koloniale verleden te vergroten bij Rotterdammers.
Inmiddels heeft GVGT het project History Matters gelanceerd, waarin de Rotterdamse slavernij- en koloniale geschiedenis wordt vertaald naar lesmateriaal voor mbo-, hbo-opleidingen en middelbare scholen, maar ook naar algemene publieksprogramma’s. Zo kunnen Rotterdammers in een speciale versie van College Tour meepraten over thema’s als slavernij en racisme, kunnen ze een filmprogramma met films over kolonialisme bezoeken en is er een reader met teksten opgesteld voor wie zich verder in de materie wil verdiepen.
Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.
Bekijk de video op de oorspronkelijke website ofVertaalslag
Postdoc Gijs Dreijer is als schakel tussen de universiteit en het project een dag in de week betrokken bij het project, waar hij ook fungeert als redacteur. ‘Soms is het lastig als wetenschapper. Dan ga ik steigeren als iemand iets heel kort door de bocht wil samenvatten, maar dat dwingt mij ook om na te denken: welke informatie moet er echt in het programma zitten? Je bent als wetenschapper heel erg getraind om het historiografisch debat te pakken, maar het is goed om daarvan af te stappen en een behapbaar verhaal te maken over een perspectief dat we eerder hebben gemist.’
Het is goed om soms van het wetenschappelijke debat af te stappen.
Ook bij GVGT zijn ze blij met de inbreng van Dreijer. ‘In november 2020 had de gemeente Rotterdam net een groot onderzoek naar het koloniale en slavernijverleden van de stad afgerond, maar het was nog niet duidelijk wat zij met die gegevens wilde doen’, vertelt Wim Reijnierse, programmeur bij GVGT. ‘Toen hebben wij History Matters opgezet om de resultaten te vertalen naar de Rotterdammers. Daarvoor moet je echt een vertaalslag maken. Dan is het goed om aan de slag te gaan met mensen die een wetenschappelijke achtergrond hebben.’
Trots op diversiteit
En dat Leidse wetenschappers nu ook in Rotterdam te vinden zijn? Dat is volgens Dreijer en Reijnierse alleen maar goed. ‘Ik heb geen koppen geteld, maar in Rotterdam is er eigenlijk maar één historicus echt bezig met het koloniale verleden’, zegt Reijnierse. ‘In Leiden zijn dat er veel meer. Ik zie het als een buitengewone kans voor onze stichting dat het programma van Cátia zo is gegroeid.’ Omgekeerd bewondert Dreijer de betrokkenheid van de Rotterdammers. ‘Rotterdam is de stad waar je de meeste van dit soort organisaties hebt die zich bezighouden met de doorwerking van het koloniale verleden. Dat maakt het een vruchtbare samenwerking, ook omdat ik altijd het gevoel heb dat Rotterdammers heel trots zijn op de diversiteit in hun stad.’
Foto: Nicky Angelina Visuals
Meer informatie over het project is beschikbaar op www.historymatters010.nl.