NIAS-subsidie voor onderzoek naar 19e-eeuwse bohémiens en hun liefde voor anarchistische moordenaars
Het was een opmerkelijke trend in het 19e-eeuwse Londen: bourgeois bohemiens uit de middenklasse die verliefd werden op het anarchisme en de daarbij horende moordenaars. Universitair docent Michael Newton ontvangt een NIAS-subsidie om het leven van drie van deze families te reconstrueren.
‘Ik heb een boek geschreven over moordaanslagen van Abraham Lincoln tot Ronald Reagan’, begint Newton. ‘Het loopt dus van een president die is vermoord door een acteur, naar een president die ooit Hollywoodacteur was en is neergeschoten door iemand die indruk wilde maken op Hollywoodactrice Jodie Foster. Dat boek is behoorlijk dik, maar ik heb toch dingen moeten weglaten. Zo was ik nog geïnteresseerd in een netwerk van met elkaar verbonden families, vooral de Rossetti’s en de Garnetts, in het Londen van rond de eeuwwisseling, die betrokken raakten bij anarchisme, nihilisme en Indiaas nationalisme. Ze schreven en schilderden, maar tegelijkertijd waren ze zeer radicaal. Ze wilden de regering ten val brengen.’
Newton besloot dieper in de levens van drie van deze families te duiken. Hij ontdekte al snel dat hun anarchistische acties vrij onschuldig waren: de tienerkinderen van Rossetti runden een tijdschrift vanuit de kelder van hun luxueuze huis, anderen vertaalden Russische literatuur. Hun vrienden waren echter een stuk radicaler. ‘In principe zijn al deze mensen verliefd geworden op huurmoordenaars’, vertelt hij. De een verloor zijn hart aan een Indiase nationalistische huurmoordenaar, de ander aan een Russische nihilist die een tsaristische generaal vermoordde. ‘Anarchisme was net zo populair als communisme, dus de Londense bohemiens uit de middenklasse beschouwden deze moordenaars als idealistische, nobele figuren. Het was een goede zaak om een tiran te doden.’
Een verhaal dat tot de verbeelding spreekt
Anarchisten, moordenaars en mooie huizen: Newtons onderwerp klinkt als een kostuumdrama. ‘Ik denk dat ik deels geïnteresseerd ben in dit onderwerp, omdat het zo'n mooi verhaal is’, geeft hij toe. ‘De levens van deze families waren heel verschillend, maar lopen ook in elkaar over. Het lijkt bijna een soort plot. Tegelijkertijd houd ik van de gedachte dat een verhaal meer resoneert en meer waarheden bevat dan een neutralere of afstandelijkere interpretatie van de politiek in die periode, omdat het persoonlijk is.’
Van microstapjes naar onderdompelen
De afgelopen jaren heeft Newton veel archiefonderzoek gedaan en ‘honderden en honderden’ pagina’s met aantekeningen volgeschreven. Het grote, resonerende verhaal moet hij echter nog schrijven. Hij vermoedt dat de NIAS-beurs die hij onlangs ontving hem daarbij zal helpen. Gedurende een periode van vijf maanden worden zijn onderwijstaken overgenomen door een vervanger. ‘Ik zeg vaak tegen mijn studenten: de beste manier om iets te schrijven als je het druk hebt, is in microstapjes. Als je elke ochtend een half uur schrijft, kun je in een jaar heel veel doen. Het enige probleem is dat je jezelf op deze manier niet kunt overstijgen. Het heeft een enorme waarde om je gewoon over te geven aan het boek en het onderzoek en niet te denken aan de andere twaalf dingen die je aan je hoofd hebt als je college geeft. Het is geweldig dat het NIAS en de Universiteit Leiden me deze kans geven.’