Mentornetwerk voor getroffen studenten en onderzoekers oorlog Oekraïne: ‘Dit zijn onze collega's’
Toen Rusland eind februari Oekraïne binnenviel, kwam het normale leven daar tot een halt. Om ervoor te zorgen dat getroffen studenten en onderzoekers hun studie en werk kunnen voortzetten, richtten hoogleraar Ellen Rutten (UvA) en universitair docent Dorine Schellens een internationaal mentornetwerk op.
‘Net na de inval zagen Ellen Rutten en ik elkaar tijdens de demonstratie in solidariteit met Oekraïne op de Dam. Ik wist dat ze bezig was met het project The University of New Europe, dat als doel heeft om een nieuwe universiteit op te richten waar minstens de helft van de studie- en werkplekken beschikbaar is voor studenten en medewerkers uit landen waar de academische vrijheid in het geding is. Vanwege de oorlog moest er ook op korte termijn iets gebeuren. Een dag later mailde ze over het opzetten van een internationaal mentornetwerk voor studenten en academici,’ vertelt Schellens. Onderzoekers uit meerdere Europese landen hebben zich beschikbaar gesteld om in hun eigen land of virtueel ondersteuning aan te bieden. In de eerste plaats richt het netwerk zich op de grote groepen studenten en wetenschappers uit Oekraïne die door de oorlog het zwaarst getroffen zijn. Daarnaast staat het netwerk open voor mensen uit Belarus en Rusland die het risico lopen vervolgd te worden of het land moesten ontvluchten, als gevolg van uitspraken of acties die zij hebben ondernomen tegen de oorlog.
Luisteren en meedenken
Wanneer onderzoekers hulp nodig hebben, kunnen zij zich bij de organisatie aanmelden. Vervolgens worden zij gekoppeld aan een mentor. ‘Als mentor luister en denk je mee over mogelijkheden om te helpen. Wat mensen nodig hebben, is heel verschillend. Sommigen hebben hun land moeten verlaten en zijn op zoek naar een andere baan. Anderen hebben meer behoefte aan een gesprek.’ Sinds de start van het netwerk eind februari zijn ruim 230 mentees gekoppeld aan evenzoveel mentoren. ‘Het is behoorlijk snel gegroeid en het groeit nog steeds,’ zegt Schellens.
Daarbij krijgen alle mentees en mentoren toegang tot een samengestelde database met relevante noodinformatie als basis voor de gesprekken. ‘Zo hoeft niet iedereen het wiel elke keer opnieuw uit te vinden,’ legt ze uit. ‘Stel je bent gevlucht uit Oekraïne en je bent nu in de Europese Unie, welke rechten heb je dan? Dat soort vragen, maar ook specifieke informatie over financiering en vacatures proberen we in de database in kaart te brengen.’
Studenten en collega's ondersteunen
Momenteel verschilt de situatie binnen Oekraïne sterk per gebied. Sommige regio’s zijn door het oorlogsgeweld extra zwaar getroffen. ‘Veel kennisinstellingen en scholen zijn verwoest,’ legt Schellens uit. ‘Daarbij is een groot deel van de bevolking op de vlucht, zowel binnen Oekraïne als naar het buitenland toe. Mensen kunnen niet verder studeren of werken op de plekken waar ze zaten. De academische gemeenschap is dus in gevaar.’
Als academica vindt Schellens het daarom niet meer dan normaal om haar Oekraïense collega’s die door de oorlog getroffen zijn, maar ook Belarussische en Russische studenten en wetenschappers die risico lopen te ondersteunen waar mogelijk. ‘Het is belangrijk om solidariteit te tonen en concrete steun te geven waar mogelijk. Dit zijn onze collega’s.’
Foto: © European Union, 2022
Het mentornetwerk is nog steeds op zoek naar studenten en onderzoekers die een steentje willen bijdragen, aldus Schellens. Onderzoekers die zich willen aanmelden als mentor kunnen contact opnemen met mentoring@science-at-risk.org. Studenten die willen helpen, kunnen zich aanmelden bij Dorine Schellens via d.e.a.schellens@hum.leidenuniv.nl. Het is handig om kennis van de regio en talen te hebben, maar het is geen vereiste.