Kunstproject laat studenten en docenten nadenken over prestatiedruk
Wat betekent het om de ‘perfecte student’ te zijn? Om die vraag draait de tentoonstelling Perspectify, die 16 november is geopend door CvB-voorzitter Annetje Ottow. De rondreizende expositie begon in Wijnhaven en is voor het laatst te zien in de Oude UB: van 15 december t/m 20 januari.
De expositie is onderdeel van het project Perspective. Projectleider Laura van der Plas: ‘Het project is in het leven geroepen om een breder perspectief te geven op het leven na de universiteit. Wat zijn realistische verwachtingen? Daarmee willen we de prestatiedruk aanpakken.’
De ervaren prestatiedruk is ‘gigantisch’, zo merkt Laura tijdens gesprekken met studenten en docenten. ‘Er zijn veel mythes die rondgaan. Studenten denken soms dat je nooit een baan gaat vinden als je geen bestuursjaar hebt gedaan of in het buitenland hebt gestudeerd.’
Onrealistische verwachtingen
Die onrealistische verwachtingen probeert zij met dit project in het juiste perspectief te zetten. ‘Ik hoop dat studenten gaan nadenken over hun verwachtingen ten opzichte van zichzelf. Wat wil ik zelf en wat wil ik omdat ik mij vergelijk met anderen?’ Ook hoopt zij dat docenten en medewerkers gaan nadenken over hoe het is om in deze tijd te studeren. ‘Hoe verschilt dat met vroeger? En welke rol speel je daarin als medewerker of docent?’
Die toegenomen prestatiedruk herkent ook student Manuela Figueira Lorang, die voor de expositie een tekening met teksten maakte. ‘Ik voel druk om te presteren, niet alleen vanuit de universiteit, maar ook vanuit medestudenten en anderen in mijn omgeving. Ondanks dat ik weet dat ik mijzelf niet hoef te vergelijken met anderen, doe ik dat toch.’ Als gevolg van die druk wordt zij soms angstig en gaat zij piekeren. ‘Onder hoge druk ben ik meer geconcentreerd, maar ik merk dat het ongezond voor mij is.’
'Je hoeft niet perfect te zijn om succesvol te worden.'
Door het project ging Manuela met haar huisgenoot in gesprek over prestatiedruk. 'Zij had een goed perspectief op 'de perfecte student'. Zij zei dat je niet perfect hoeft te zijn om succesvol te worden. Voor haar draait succes niet om wat anderen van je vinden.' Het project heeft haar dan ook een inkijkje gegeven in het perspectief van anderen. 'Ik vond verbinding met anderen. Soms lijkt het alsof we er alleen voor staan, maar dat is niet zo. Iedereen is hier mee bezig.'
Worstelen met perfectionisme
Het concept van het kunstproject sprak ook student Maija Nikolaevskaja aan. Maija: Ik worstel al langer met perfectionisme. Mijn ouders zijn opgegroeid in de Sovjet-Unie, en academisch succes wordt in die cultuur heel erg beloond. Succes is daardoor onderdeel van je zelfbeeld.’ Zij ziet veel studenten om haar heen worstelen met prestatiedruk. ‘Studenten hebben veel ambitie en willen grootse dingen bereiken. Het systeem beloont goede cijfers, en als je iets wil bereiken ben je afhankelijk van goede resultaten.' Zij ziet vooral internationale studenten die veel stress ervaren. 'Als je nu niet goed presteert, moet je terug naar het land waar je vandaan komt.’
Op de tentoonstelling exposeren niet alleen studenten, maar ook een aantal docenten. Een van hen is Bastiaan Vuyk. ‘Ik zag de oproep voor Perspectify langskomen op social media en had toevallig net een schilderij gemaakt dat perfect bij het thema aansluit. Het is een op Piet Mondriaan gebaseerd schilderij, dat ik maakte op momenten dat ik na mijn werk moest ontspannen.’
Creativiteit onder druk
Bastiaan doet zijn best om de werkdruk onder zijn studenten zo laag mogelijk te houden. ‘Je ziet echt een vermindering van creativiteit door de toegenomen werkdruk. Om die druk weg te nemen, probeer ik te zorgen voor een positief klimaat waarin iedereen zijn of haar ideeën kan uiten.’
Ook Bastiaan ervaart een hoge werkdruk. ‘Als ik thuiskom is mijn creativiteit op. Dan moet ik weer opladen. Om dat te stimuleren bij mezelf, heb ik een schilderij gemaakt. Het schilderij sluit ook aan bij het vak dat ik geef, Inleiding in de psychologie, dat zich goed leent voor creatieve uitingen. Niet alleen vanuit mij, maar ook vanuit mijn studenten.’
De expositie was tot en met vrijdag 18 november te zien in Wijnhaven in Den Haag. Daarna maken de kunstwerken een tour door Leiden langs het P.J. Veth-gebouw, de Universitaire Bibliotheek (30 november tot 12 december), en de Oude UB aan het Rapenburg (vanaf 15 december).
Tekst: Tom Janssen
Foto's: Ehlana Polgara van Roijen