Actualiteit en wetenschap: 2022 in zes verhalen
Het leven werd weer enigszins normaal na corona, maar we kregen er andere crises voor terug. Ook op de universiteit zijn die grote uitdagingen voelbaar en werken onze wetenschappers aan oplossingen. De stikstofcrisis, problemen in de jeugdhulpverlening en een steeds nijpender wordende klimaatcrisis: 2022 in zes verhalen over wetenschap.
Mensenrechten tijdens oorlog
Op de vooravond van de Russische inval in Oekraïne vertelde Ruslandkenner Hans Oversloot over de oplopende spanningen. Volgens hem had Rusland een waardige exitstrategie nodig om een conflict te voorkomen. Nog geen twee weken later volgde de Russische invasie en begon een bloedige strijd om Oekraïens grondgebied, zoals in Boetsja waar honderden burgers stierven door Russisch geweld. Promovendus Floris Tan betoogde hoe ook Rusland verplicht is om onderzoek te doen naar mensenrechtenschendingen van haar eigen militairen in Oekraïne.
Stikstofprofessor in debat
2022 was ook het jaar van de boerenprotesten tegen de stikstofplannen van het kabinet. ‘Stikstofprofessor’ Jan Willem Erisman mengde zich meerdere keren in het debat. Zo was er discussie over de betrouwbaarheid van de rekenmodellen gebruikt door overheidsinstanties. Volgens Erisman is die discussie onterecht en moet er meer gepraat worden over hoe de modellen toegepast gaan worden. Ook reageerde hij op de plannen – onder andere voor de uitkoop van boeren - die het kabinet eind november presenteerde.
Puberbrein in de MRI
Na meerdere lockdowns en strenge coronaregels keerden we in 2022 terug naar een redelijk normaal leven. Wel werd steeds duidelijker dat veel jongeren kampen met de psychische gevolgen van de crisis. Onze wetenschappers doen veel onderzoek naar opvoeding en de relatie tussen ouders en pubers. Met behulp van MRI-technologie werd ontdekt dat kritiek van ouders bij hun pubers breingebieden activeert die ook geactiveerd worden bij de verwerking van pijn. Volgens onderzoeker Lisanne van Houtum kan de ontdekking bijdragen aan betere therapie voor depressieve jongeren.
Kinderen uit huis geplaatst
Het kabinet Rutte III viel er vorig jaar over, maar ook in 2022 was de toeslagenaffaire nog vaak in het nieuws. De omvang van de schade werd steeds duidelijker, in sommige gevallen werden kinderen zelfs uit huis geplaatst. Promovendus Denise Verkroost deed onderzoek naar een juridisch schemergebied waarbij ouders onder druk gezet worden om ‘vrijwillig’ mee te werken aan jeugdhulpverleningstrajecten. Soms worden kinderen hierbij ook uit huis geplaatst zonder tussenkomst van een rechter.
Elektriciteit-slurpende datacenters
Het zou in een klap het grootste datacenter van Europa worden, maar de plannen van Meta (het moederbedrijf van Facebook en Instagram) gingen toch niet door. De gemeenteraad van Zeewolde ging voor de bouw van het datacenter liggen dat jaarlijks evenveel elektriciteit zou vebruiken als 460 duizend gezinnen. Volgens natuurkundige Remko Fermin bestaan er technieken waardoor de geheugens van die datacenters veel minder energie gaan gebruiken, bijvoorbeeld door gebruik te maken van supergeleiding.
Ons plastic in Aziatisch water
Vorig jaar kwam er een taks op plastic drinkflesjes maar dat is bij lange na niet genoeg om het plasticprobleem aan te pakken. Onderzoekers van Leidse Centrum voor Milieuwetenschappen ontdekten dat veel van de door Nederlanders weggegooide plastic verpakkingen van voedingsmiddelen in Aziatische zeeën terechtkomen. Volgens de onderzoekers blijft goed recyclen belangrijk, maar moeten we ook minder plastic gaan gebruiken.
Ook in 2023 verhalen ontvangen over de maatschappelijke impact van onze wetenschappers? Abonneer je dan nu op de wekelijkse nieuwsbrief van de Universiteit Leiden.
Tekst: Tim Senden