Sense Jan van der Molen nieuwe WD LION: ‘We gaan voor excellent onderzoek én gezonde privé-werkbalans'
Als scholier had hij vooral interesse in geschiedenis, maar een inspirerende docent haalde hem over de streep om voor natuurkunde te kiezen. Vanaf 1 maart start Sense Jan van der Molen als wetenschappelijk directeur (WD) van het Leids Instituut voor Onderzoek in de Natuurkunde (LION).
Wat voor bestuurder ben je?
‘Ik voel me verantwoordelijk. Voor de mensen in mijn onderzoeksgroep, maar ook voor het instituut. Ik heb altijd interesse gehad voor beleid. Ik zit bijvoorbeeld in het kernteam academische vrijheid en de sparringsgroep over samenwerking met de fossiele industrie van onze faculteit. Ik kijk graag verder dan mijn eigen vakgebied en vind het leuk om mee te denken over waar we als instituut en faculteit naartoe willen. De functie van WD is dus een mooie uitdaging.’
Wat is voor jou belangrijk in de werksfeer?
‘Onderzoek is soms veeleisend, daar moet openheid over zijn. Natuurlijk willen we op het hoogste niveau presteren. Excellentie is geen vies woord, daar moet je voor gaan. Maar presteren kan alleen als mensen zich goed voelen, daar ben ik van overtuigd. Ik probeer mensen zo te begeleiden dat ze gemotiveerd en creatief kunnen zijn. Ook thuiswerken of tijdelijk minder te werken kan helpen, of simpelweg accepteren dat het even wat minder gaat. De combinatie van WD en het leiden van een actieve onderzoeksgroep zal een uitdaging zijn. Ik heb een burn-out gehad en weet dus wat het is om over je grenzen te gaan. Maar óók hoe je daar uit komt.’
Waar zet je met het LION op in de komende jaren?
‘Er is al goede cohesie op sociaal vlak en in het onderzoek, dat wil ik zo houden. We kunnen wel meer investeren in het laten zien van de Leidse natuurkunde. Zowel binnen de universiteit als naar andere Nederlandse universiteiten. Die contacten zijn wat verwaterd na corona. Daarnaast vind ik het belangrijk om de kleinschaligheid van ons onderwijs te behouden. Het eerste jaar van de opleiding is zwaar en we zijn er actief mee bezig om dit een fijne plek te maken. Elke student moet zich hier thuisvoelen.’
Wat maakt het LION zo’n bijzonder instituut?
‘Je krijgt de ruimte om je eigen onderzoek te doen in een heel harmonieuze sfeer. We vieren successen samen. Mensen met vergelijkbaar onderzoek versterken elkaar in plaats van dat ze concurreren, dat is niet vanzelfsprekend. Als fundamenteel onderzoeker in hart en nieren waardeer ik het ook enorm dat de vraag of iets een toepassing heeft niet gesteld wordt. En ten slotte de traditie van natuurkunde in Leiden. Het is een voorrecht om in die traditie van grote natuurkundigen als Lorentz en Kamerlingh Onnes te staan en dat voort te zetten.’
Die Leidse natuurkunde komt terug in de muurformules in de stad. Hoe is dat begonnen?
‘Simpel eigenlijk, ik vind het leuk om over mijn vak te praten. In 2014 is het muurformule-idee geboren en de eerste werd een jaar later geschilderd. Ivo van Vulpen en ik moesten de wethouder en Stichting TEGEN-BEELD overtuigen en dat is uiteindelijk een fantastische samenwerking geworden. Ik vind het leuk om mee te denken over het grafisch ontwerp van de formules. De tiende staat ondertussen op de planning, over radiosterrenkunde. En er zijn zelfs muurformules te vinden in Utrecht, Wenen en Praag. Ik ben trots op de historie van Leidse natuurkunde en vind het mooi om die uit te dragen.’
Zwaarwegend
Oh deeltje van Higgs, zonder jou weegt alles niks.
Een natuurkunde-gedichtje van Sense Jan van der Molen.