Jeanette Wagenaar schrijft over Louise Six: ‘Ik wilde een stem geven aan historische vrouwen’
Toen Jeanette Wagenaar als elfjarige De amulet van Simone van der Vlugt las, besloot ze dat zij ooit ook een historische roman wilde schrijven. Dertig jaar later is er Gooilust, over Louise Blaauw-Six.
Wagenaar is zo overtuigd van haar droom om een historisch verhaal te schrijven, dat ze er haar studie op uitkiest. ‘Ik wilde me bekwamen in historisch onderzoek, zodat ik erover kon schrijven’, vertelt ze. Na een jaar lerarenopleiding geschiedenis in Utrecht, kiest ze voor kunstgeschiedenis in Leiden.
‘De opleiding geschiedenis was vooral politiek en economisch georiënteerd, maar ik was op de middelbare school al vooral geïnteresseerd in kunst. Een overstap naar kunstgeschiedenis lag dus voor de hand’, legt ze uit. ‘Leiden was destijds de enige universiteit waar je ook Journalistiek en Nieuwe Media kon kiezen en je dus kon ontwikkelen in het schrijven. Bovendien had je er de minor Boek, boekhandel en uitgeverij en ik vond de sfeer tijdens de Open Dagen heel prettig, dus het was logisch om hierheen te gaan.’
Louise Six
Tijdens haar studie valt haar op hoe sterk het kunsthistorische veld wordt gedomineerd door mannen. ‘Als je het complete historische verhaal wilt vertellen, horen daar ook vrouwenstemmen bij. Ik wilde daarom over een vrouw schrijven.’
Drie jaar na haar afstuderen meldt ze zich met dat doel aan bij de Schrijversvakschool, maar lang blijft onduidelijk welke vrouwenstem Wagenaar precies wil laten klinken. Een klant uit de Hilversumse boekhandel waar ze dan werkt, helpt haar op weg. ‘Zij kwam vragen naar het boek Het Bos van Blaauw. Ik kende dat gebied in de buurt van Hilversum wel, maar ik wist er eigenlijk niets van. Omdat het boek niet meer nieuw verkrijgbaar was, ging ik naar de bibliotheek.’
De bosrijke buitenplaats Gooilust blijkt in de volksmond vernoemd te zijn naar de excentrieke amateur-bioloog Frans Blaauw, getrouwd met Louise Six. ‘Toen ik het boek ging lezen, ontdekte ik dat Louise de eigenaresse van de buitenplaats was en er gebeurden dingen die ik niet helemaal begreep’, vertelt Wagenaar. ‘Ze verkocht bijvoorbeeld een paartje zeldzame witstaartgnoes en ze liet ook een schot in het bed bouwen, zonder dat helemaal duidelijk was waarom: het boek Het bos van Blaauw was immers vooral op het leven van Frans Blaauw gericht. Ik heb toen een kort verhaal van tien pagina’s over Louise geschreven voor de Schrijversvakschool.’
Moeizame zoektocht
Die tien pagina’s worden er al snel vijftig en voor Wagenaar is het duidelijk: Louise Six is het ideale onderwerp voor haar afstudeerproject. Ze duikt het archief in en zoekt contact met de schrijver van Het Bos van Blaauw. ‘Hij bood me meteen aan dat ik zijn archief mocht hebben, maar helaas overleed hij voor onze tweede afspraak’, vertelt ze. ‘Het was heel jammer dat ik zijn kennis moest missen.’
Ook de toegang tot het archief van Louises kunsthandelaarsfamilie Six verloopt moeizaam. ‘Er was een andere schrijver bezig met het archief en daarna zou het gedigitaliseerd worden, dus ik moest rekening houden met een tot vier jaar wachttijd. Gelukkig vond ik in de tussentijd in het Stadsarchief van Amsterdam een groot aantal brieven tussen Louise en Pieter van Tienhoven, de directeur van Natuurmonumenten indertijd. En ik las veel literatuur over de periode rond 1900. Daar kon ik al een deel van het verhaal mee construeren.’
Stem gegeven
Met het gebrek aan vrouwelijke stemmen in de geschiedenis had Wagenaar eenvoudig kunnen afstuderen op een andere vrouw, maar dat was voor haar geen optie. ‘Als ik me eenmaal ergens in vastbijt, dan moet en zal ik doorgaan met dat ene onderwerp’, vertelt ze lachend. Ze besluit te wachten tot ze uiteindelijk toegang krijgt tot het archief van Six en het hele verhaal van Louise kan optekenen. ‘Ik ben uiteindelijk gestopt met de Schrijversvakschool, de periode van onderzoek duurde daarvoor te lang. Toen het boek af was besloot ik meteen de stap richting de uitgeverij te zetten. Het voelt goed om een stem te hebben gegeven aan een vrouw voor wie de bewegingsruimte in haar tijd zeer beperkt was.’