De Pride is om te dansen, maar ook een strijd voor zichtbaarheid
‘Wees jezelf. Wees zo gay, zo queer, zo trans als je kan en laat zien dat je er bent.’ Organisator Looi van Kessel trapt zaterdag enthousiast de derde Pride Leiden af voor de universiteitsboot, die als thema heeft: ‘450 jaar jezelf zijn’.
Het staat op de vlaggen, het staat op de T-shirts. En het is wat de opvarenden doen. Ze komen uit alle windstreken, en niet iedereen durft thuis zichzelf te zijn. Maar in Leiden wel, klinkt het gelukkig. ‘De universiteit geeft mij niet alleen de kans om een opleiding te volgen, maar ook om mijn identiteit te vinden en te uiten’, aldus een student. Niet iedereen hoeft per se op de foto of in een artikel te verschijnen – een teken dat er nog steeds veel te winnen valt als het gaat om jezelf zorgeloos uiten.
Maar op de boot, tussen de wapperende vlaggen, de kleurige ballonnen die niet elke brug overleven en de bonkende bas van de dj, laat iedereen zich gaan. Op de voorplecht wordt uren achter elkaar gedanst, achterin de boot wordt geklapt en gejoeld als er op de kade een showtje te zien is.
Rob van Wijk
Universitair docent LACDR, rechts op de foto
‘Ik vind het belangrijk om als docent te laten zien dat iedereen zich gerepresenteerd mag voelen op de universiteit. Ik wil het rolmodel zijn dat ik vroeger als student niet had. Ik draag dit uit op de prideboot, maar ook in mijn colleges. Daar besteed ik in mijn vakgebied medicijnontwikkeling aandacht aan diversiteit bij klinische studies, veel groepen zijn daarin ondervertegenwoordigd.’
Pinkwashen
Vorig jaar benadrukte decaan Sarah de Rijcke bij de start dat de Pride meer is dan een feestje. ‘We erkennen ook dat de Pride zijn wortels heeft in protesten en dat er voortdurend institutionele verandering nodig blijft.’ Daar is in 2025 niets aan veranderd, maar Van Kessel doet toch een beroep op de opvarenden om de protestborden waar de organisatie van de Leidse Pride vorige keer aanstoot aan nam, met klachten over het politieoptreden bij de eerste Pride in 2023, niet te tonen.
Aan dat verzoek wordt lange tijd voldaan. Maar als de boot de jury en de televisiecamera nadert, komen de plakkaten tevoorschijn. Iemand trekt de stekker uit de dj-set en een student gebruikt de stilte om met een megafoon de onvrede over een deel van de Pride over het water te schreeuwen. Het politieoptreden van 2023 zit nog diep, net als het idee dat bedrijven in het zonnetje gezet worden terwijl ze volgens de demonstranten niet uit overtuiging meevaren, maar om hun naam te pink- of queerwashen.
Even twijfelen de schipper en de organisatoren: moeten we doorvaren of haken we nu af? Een brug verder schalt de muziek weer. Het feestje wordt hervat, maar niet alsof er niets is gebeurd.
Begrip
Looi van Kessel heeft het er moeilijk mee. Hij snapt dat niet iedereen het protest leuk vindt, maar hij wijst er ook op dat er vanaf de kade goedkeurende duimpjes werden opgestoken. ‘Ik vind het lastig. De organisatie vond dat er vorig jaar te veel politiek was en aandacht voor het politiegeweld. We hebben overlegd met de studenten en we dachten dat daar een compromis uitgekomen was. Maar niet iedereen kan zich daar kennelijk in vinden. En als ik eerlijk ben, begrijp ik dat. De demonstranten hebben niets strafbaars gedaan, ik vind eigenlijk dat ze in hun recht staan. Dit valt onder vrijheid van meningsuiting. En de Pride is nu eenmaal deels politiek.’
Laura Zwep
Universitair docent wiskunde, rechts op de foto.
‘Ik houd van het feest en van dansen, dat heeft iedereen kunnen zien vandaag. Maar de pride is meer dan dat.
Het is mijn tweede keer op de universiteitsboot en de eerste keer dat mijn moeder komt kijken. Ze was ontroerd. En ik ook, want dit is ontroerend. Toen we onder een brug uitkwamen, zag ik een meisje met een transgendervlag op de kade zitten, en toen dacht ik: daarom doen we dit, we proberen de wereld beter te maken, zodat jij ook jezelf kan zijn.’
De reden dat we iets te vieren hebben
Dat is precies het punt van masterstudent Agnese, een van de demonstranten. ‘Het besluit van Leiden Pride om politieke uitingen te verbieden ondermijnt de geest van pride: protesteren. We zijn teleurgesteld in universiteitsvertegenwoordigers die vinden dat we de pride ‘verpesten’. Als studenten en medewerkers van de Universiteit Leiden weten we dat queer-vrijheid niet wordt bereikt door te capituleren voor bedrijfsbelangen in ruil voor wat fijne zichtbaarheid. Door de Pride apolitiek te maken, maak je juist de reden kapot waarom we iets te vieren hebben.’
Van Kessel vindt het op de kade nog te vroeg om conclusies te trekken, maar hij gaat in ieder geval zijn eigen positie goed tegen het licht houden*. ‘Ik ben nu min of meer gedwongen om politieagent te spelen en dat wil ik niet. Als docent leer ik mijn studenten dat ze zich moeten uitspreken tegen onrecht, dat ze niet bang moeten zijn om hun mening te geven. Dan is het vreemd als ik nu ga zeggen dat het niet kan.’
Renske Janssen
Postdoctoraal onderzoeker in Klassieke Talen en Oude Geschiedenis, links op de foto.
‘Ik ben al eerder op prides geweest, maar dit is mijn eerste keer in Leiden. Vroeger was dit iets Amsterdams, nu zie je het op veel meer plekken en dat is goed.
Ik heb niet getwijfeld toen ik de kans kreeg om mee te varen. Ik vind het goed dat niet alleen studenten, maar ook docenten en andere medewerkers zich laten zien. Zeker in deze tijd, waarin het niet zo vanzelfsprekend is dat je jezelf durft te laten zien. Zodat duidelijk wordt dat jezelf zijn iets is dat door de hele universiteit wordt gedragen.’
* Update: Inmiddels heeft Van Kessel zijn taak als voorzitter van het Leiden University LGBT+ Network neergelegd