Explosieve uitbreiding van invasieve meerkikkers
Exotische meerkikkers uit verre oorden koloniseren Zuidoost-Nederland. Dat toonden Leidse biologiestudenten aan. Hoewel de amfibieën zeer goed gedijen in ons kikkerlandje, zijn ze schadelijk voor de inheemse biodiversiteit.
In Nederland is de meerkikker bezig met een opmars en dat is slecht nieuws voor inheemse kikkers. Biologiestudenten van het IBL en Naturalis onderzochten samen met RAVON (Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland) waar de exotische meerkikkers oorspronkelijk vandaan komen.
Burgerwetenschappers helpen een handje mee
In Nederland komen van nature drie soorten groene kikkers voor: de poelkikker, de bastaardkikker, maar ook de meerkikker. ‘Het is moeilijk om deze drie kikkersoorten van elkaar te onderscheiden. Maar onderscheid maken tussen onze inheemse meerkikkers en zijn uitheemse broertjes is nog véél complexer’, vertelt promovendus Anagnostis Theodoropoulos, die de studentenprojecten begeleidde.
Om duidelijkheid te krijgen in de verspreiding van groene kikkers heeft RAVON haar netwerk van vrijwilligers om hulp gevraagd. Deze mensen nemen met een swabje wat huidslijm af bij een kikker. Dat bevat DNA waarmee de identiteit van een kikker bepaald kan worden.
Van verre oorden naar Nederland
‘Door voor elke kikker het DNA-profiel vast te stellen, konden we bepalen tot welke soort die behoort en waar die oorspronkelijk vandaan komt’, legt hoofdonderzoeker Ben Wielstra uit. De resultaten zijn glashelder: de exotische meerkikkers komen niet uit Nederland, maar uit Centraal/Oost-Europa, de Balkan, en Noord- en Zuid-Turkije. De bevindingen passen in het grotere plaatje: Een mengelmoes aan meerkikker-lijnen is in het verleden in West-Europa geïntroduceerd – voor kikkerbilletjes op de menukaart of als exotische bewoners voor in de vijver.
Vraatzucht, ziekte en hybride soorten
De invasieve meerkikker concurreert met de inheemse soort voor voedsel. Kikkers eten eigenlijk alles wat in hun mond past – en de meerkikker heeft een behoorlijk grote mond. Ze kunnen ziektes verspreiden en zelfs jagen op inheemse soortgenoten. Nu het meerkikkerfront ook onze inheemse groene kikkers bereikt zullen inheemse groene kikkers met uitheemse meerkikkers paren. Dat maakt ook hybridisatie tussen de twee soorten mogelijk.