Het mijnenveld van het grensoverschrijdend gedrag
De studententijd is een groot seksueel speelveld waarop veel gebeurt. Veelal tot wederzijds genoegen. Maar soms wil jij wel. En de ander niet. Of andersom. Of je kunt het niet goed inschatten. In Theater Ins Blau was op 11 oktober daarover de voorstelling Safe Space te zien. En: mag de prof aan je billen zitten als jij hem in een dronken bui innig hebt omhelsd?
In de interactieve voorstelling Safe Space ging het over sociale veiligheid en grensoverschrijdend gedrag. En hoe daarmee om te gaan. Safe space is een omgeving waarin je je veilig en gelijk voelt. In stappen ging de voorstelling richting seksuele veiligheid en grensoverschrijdend seksueel gedrag. Toen was al duidelijk geworden dat ‘grensoverschrijdend gedrag’ heel persoonlijk is. Waar de een zich senang bij voelt, ervaart de ander als onveilig. Dat is het grijze gebied dat zoveel problemen oplevert.
De cijfers
- 7% van de studenten wordt gepest
- 3 op de 10 ervaart onveiligheid tijdens hun opleiding
- 1 op de 10 vrouwen is tijdens hun studententijd verkracht
- 4 op de 10 slachtoffers voelt zich niet veilig om dit te delen
- bijna de helft van lhbtiq+ studenten voelt zich gediscrimineerd
Bron: ECIO voor Time out
Over de grens
Het verhaal van de voorstelling: er is een netwerkborrel waar Stefanie aan prof Arthur wil vragen of ze bij hem haar afstudeerscriptie mag schrijven. Haar huisgenoten Cheryl en José zijn aan de shotjes en vragen of Stefanie er ook een wil. Nee, ze wil nuchter blijven. De huisgenoten dringen echter ferm aan en Stefanie gaat overstag.
Cheryl vindt dat Stefanie ‘zakelijk moet flirten’ met de prof. Niet overdrijven, maar wel wat vrouwelijke middelen inzetten. Stefanies lange broek wordt vervangen door een kort, strak rokje. Op de netwerkborrel is ze al behoorlijk dronken. In no time accepteert de prof haar als afstudeerstudent. Stefanie valt hem hysterisch van vreugde om zijn nek, en prof Arthur reageert daarop door haar bil te beroeren. Stefanie registreert het en deinst wat terug. Einde verhaal.
Druk om alcohol te drinken
De voorstelling was opgebouwd uit scènes. Na elke scène kreeg het publiek vragen. Zou jij er iets van zeggen als je, als zogenoemde bystander, grensoverschrijdend gedrag ziet? ‘Ik niet meer’, antwoordde een student. ‘Ik werd nadat ik het een keer deed, vreselijk uitgescholden.’ Een heel andere vraag: wat is aanranding? De zaal bleef het antwoord schuldig. ‘Ontuchtige handelingen’ bleek het (juridische) sleutelbegrip. Later op de avond, bij een workshop, viel ook nog de vraag: wat is seks? Ook dat was een lastige. ‘Alles dat gericht is op het beleven van seksueel plezier.’
De interessante vraag die over de hele voorstelling van Time Out werd opgeworpen was: who is to blame. Welbeschouwd iedereen, zag het publiek. Inclusief de huisgenoten die Stefanie de shotjes opdrongen die ze eigenlijk niet wilde. Er was trouwens opvallend veel bijval uit de zaal voor de stelling dat er onder studenten teveel druk wordt uitgeoefend om alcohol te drinken.
-
Begin van de voorstelling Safe Space -
Een van de actrices als Cheryl. -
Het publiek participeert via telefoons.
Hierna konden de studenten nog meedoen met enkele andere activiteiten, waaronder een vragenvuurtje met Mariëtte Hamer, regeringscommissaris ‘Seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld’. Zij wilde weten hoe ze de tendens van dit type gedrag kan keren. Vooral door henzelf daarbij te betrekken, was het belangrijkste antwoord van de studenten.
‘Ook iets dóén…’
De voorstelling was opgezet door de Stichting Time Out die door middel van interactieve activiteiten actuele thema’s rond studenten aankaart. Bij deze voorstelling, die hierna door het land gaat, was onder meer het expertisecentrum Studenten-en onderwijszaken van de Universiteit Leiden partner.
De Leidse studenten Inge de Groot (Master Health and Medical Psychology) en Youp Theunisz (Master Classics And Ancient Civilizations) namen met drie medestudenten een flink deel van de organisatie op zich. ‘De vorm van de voorstelling stond al vast’, vertelt Youp. ‘Ik wist ervan en wilde hem graag naar Leiden halen. Dat lukte.’ Hij benaderde onder anderen Inge de Groot. Theunisz en De Groot zijn allebei tevreden over de avond, niet het minst vanwege de volle zaal. Theunisz wist meteen dat hij De Groot zou vragen. Ze delen hun liefde voor het theater en zijn allebei activistisch ingesteld. ‘Je kunt een mening hebben over iets dat je belangrijk vindt maar dan moet je er ook iets mee doen’, zegt Inge. Theunisz knikt instemmend.
-
De twee actrices als Stephanie en Cheryl. -
De voorstelling Safe Space. -
In gesprek met het publiek.
Oproep voor internationale voorstelling Safe Space
De voertaal van de voorstelling was Nederlands. Projectleider ‘Actieplan aanpak seksueel ongewenst gedrag’ Jasper Bitter nodigt internationale studenten uit om een Engelstalige variant op de voorstelling te ontwikkelen en te organiseren ‘Onder hen is sociale veiligheid net zo goed een actueel thema. Dat kunnen ze laten zien door eigen casussen in te brengen.’ Ben je een internationale student en wil je meedoen? Mail Jasper Bitter: j.m.bitter@sea.leidenuniv.nl.
Tekst: Corine Hendriks
Foto's: Simone Both