Lowlands als lab: virtueel trippen voor de wetenschap
Terwijl tienduizenden bezoekers dansen op snoeiharde muziek probeert een team Leidse psychologen op Lowlands harde data te verzamelen voor hun onderzoek. Hoe beleven festivalgangers een virtuele trip? En welke rol spelen factoren als weinig slaap en wel of geen ervaring met psychedelica?
Uur na uur bieden tientallen deelnemers zich gretig aan als proefpersoon en nemen plaats in de Leidse container op Lowlands Science. Het terrein bevindt zich vlakbij Alpha, de grootste festivaltent, dus af en toe moeten de onderzoekers luidkeels praten om zich verstaanbaar te maken voordat ze deelnemers een geluiddempende VR-headset opdoen. ‘Het is uitdagend om in deze warme en lawaaierige omgeving onderzoek te doen, maar het aantal deelnemers loopt boven verwachting goed ’, merkt psycholoog Michiel van Elk enthousiast op. Lowlands Science is met diverse labs van verschillende universiteiten en ziekenhuizen populair op deze zonovergoten editie. Zo ervaren bezoekers in de buurcontainer van de Leyden Academy hoe het is om vele jaren ouder te zijn en ontdekken ze bij Rotterdamse onderzoekers of heavy metal of klassieke muziek beter werkt als pijnverdover.
Beleving van een VR-trip
In de Leidse container belanden de proefpersonen met een VR-headset op in een hallucinerende wereld van planten die langzaam veranderen in intrigerende patronen terwijl er jungle-achtige geluiden klinken. De VR-trip is gemaakt door kunstenaarscollectief PlantFictions en gebaseerd op psychedelische trip-ervaringen. ‘Wij onderzoeken hoe deelnemers deze virtuele trip beleven’, aldus psycholoog Josi Marschall van het onderzoeksteam. ‘In hoeverre raken de beelden en geluiden de deelnemers fysiek en geestelijk en komen ze even in een andere staat? Dat meten we met behulp van huidgeleiders, hartslagmeters en een vragenlijst na afloop.’
Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.
Bekijk de video op de oorspronkelijke website ofMogelijk hulpmiddel voor therapie
Voor de ingang van hun bijzondere lab legt Van Elk uit waarom ze dit onderzoek doen. Enkele klinische studies laten zien dat sommige psychedelica zoals MDMA en ketamine, mits gedoseerd en zorgvuldig begeleid, mogelijk helpen in therapieën bij een zware depressie of een posttraumatische stressstoornis. Dat komt door de bewustzijnsveranderende stofjes waardoor gebruikers zichzelf en hun omgeving tijdelijk anders waarnemen en even uit oude denkpatronen kunnen stappen. Maar er is nog veel onderzoek nodig en er kleven risico’s aan het gebruik van drugs, aldus Van Elk. Daarom is het ook niet verstandig als mensen met psychische problemen hiermee zelf experimenteren. ‘Wij onderzoeken of een virtuele trip deelnemers ook even losschudt. Dat kan waardevolle inzichten bieden voor nieuwe behandelmethoden.’
Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.
Bekijk de video op de oorspronkelijke website ofLowlands als proeftuin
Waarom kozen de psychologen Lowlands als proeftuin? ‘Het festival trekt een brede mix aan mensen waarvan een aanzienlijk aantal al ervaringen zal hebben met psychedelica’, aldus Van Elk. Eerst beantwoorden deelnemers vragen over hun persoonlijkheid en hoe gevoelig ze zijn voor suggesties. Daarnaast krijgen ze vragen over het aantal uren slaap en eventuele consumptie van alcohol en drugs en doen ze een blaastest. ‘Voor het onderzoek is het juist interessant als zowel nuchtere mensen als deelnemers onder invloed meedoen of eerdere ervaring hebben met psychedelica. Maar mensen die te ver heen zijn laten we niet meedoen.’ Tijdens de eerste dag duikt er een verrassende deelnemer op: ook rector Hester Bijl biedt zich aan als proefpersoon.
Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.
Bekijk de video op de oorspronkelijke website ofGemengde ervaringen
De deelnemers reageren wisselend op het experiment, zo blijkt na een paar uur. De een vindt de VR-trip mooi, een enkeling wordt er onrustig van maar velen zeggen er juist kalmer van te worden. En er zijn ook deelnemers die weinig ervaren. Zoals deelnemer Jan, iemand met psychedelica-ervaring. ‘Het deed me niet veel maar wel tof dat ik zo bijdraag aan wetenschappelijk onderzoek’, zegt hij. Van Elk: ‘Die verschillen in reacties leveren waardevolle informatie op wie hier vatbaar voor is.’ Marschall: ‘Dit Lowlandsonderzoek is nog maar het begin van een grote studie naar de werking van een VR-trip.’ Dit najaar doet het team onderzoek in de heel wat rustiger condities van het lab op de universiteit.
Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.
Bekijk de video op de oorspronkelijke website ofTekst: Linda van Putten
Video's: Fien Leeflang en Tom Janssen
Er deden meer Leidse onderzoekers mee aan Lowlands Science 2023. Verouderingswetenschapper David van Bodegom was een van de onderzoekers in het lab van Leyden Academy on Vitality and Ageing, wiskundige en expert in wetenschapscommunicatie Ionica Smeets legde uit hoe je complexe materie vertaalt voor een breed publiek en ontwikkelingspsycholoog Eveline Crone vertelde over haar (puber)onderzoek.