Leidenaren en onderzoekers leren van elkaar op WetenschapsWarenMarkt
3 October University mag inmiddels een traditie heten: een beetje wetenschap tussen het feestgedruis van het Leidens Ontzet. Tijdens de hernieuwde editie, de WetenschapsWarenMarkt, gingen bezoekers met wetenschappers in gesprek over het stikstofprobleem, het maken van organen en de connectie van de stad met Afrika.
Dat er af en toe een plensbui viel mocht de pret niet drukken. Tientallen Leidenaren lieten zich niet tegenhouden en brachten een bezoekje aan de wetenschapsstandjes voor het Kamerlingh Onnes Gebouw. Zo ook de studenten Wiskunde Tobias, Daniëlle en Jeroen, die graag meer wilden weten over hoe wetenschappers stamcellen gebruiken om artrose te bestrijden.
Stamcellen en nieuwe organen
‘In het LUMC zijn ze bezig met het 3D-printen van cellen waarmee nieuwe gewrichten gemaakt kunnen worden, dat is wel heel cool’, vertelt Daniëlle die duidelijk onder de indruk is van wat ze gehoord heeft. Hoewel ze zelf meer van de cijfers zijn, vinden de drie studenten het erg boeiend om te horen over andere wetenschappelijke vakgebieden.
‘Ik denk dat het heel goed is dat hier wetenschappers staan om hun werk uit te leggen. Die ivoren toren moet af en toe verlaten worden’, vindt Tobias. En daar is Hessel Honkoop van het LUMC het helemaal mee eens. ‘Het onderzoek dat wij doen bij regeneratieve geneeskunde, dat moeten we ook aan de man brengen.’
-
Hessel Honkoop (r) vertelt hoe uit stamcellen straks een nieuw hart gemaakt kan worden -
Ook de jongste bezoekers zijn gefascineerd, zoals hier door een uitleg over artrose
'Zonder maatschappelijk draagvlak kun je het als wetenschapper wel vergeten'
‘Neem bijvoorbeeld stamcellen, daarmee kunnen we nieuwe therapieën ontwikkelen en in de toekomst mogelijk zelfs organen maken. Wil je dat verhaal over kunnen brengen dan moet je wel eerst uit kunnen leggen wat stamcellen zijn. Je moet mensen enthousiast krijgen. Zonder maatschappelijk draagvlak kun je het als wetenschapper wel vergeten.’
Laboratorium in een bestelbus
Dat draagvlak vinden ook de onderzoekers van het Psychologie Lab op Wielen belangrijk. Sterker nog: in de tot laboratorium omgebouwde bestelbus kunnen ze niet zonder de Leidenaren die zich vrijwillig laten onderwerpen aan een echt psychologisch onderzoek.
-
Onderzoeker Fabiola Diana (l) praat met een bezoeker die zojuist een psychologisch onderzoek heeft ondergaan -
Wetenschap is ook plezier, zoals hier bij het team van het Psychologie Lab op Wielen
Wetenschapper Fabiola Diana legt uit: ‘In de bus doen we onderzoek naar de interactie van proefpersonen met robots en avatars (digitale mensen) en hoe die interactie verschilt met die van mensen onderling.’ Met de uitkomsten kunnen ontwikkelaars in de toekomst robots en avatars maken die beter inspelen op menselijke emoties en dat is weer belangrijk bijvoorbeeld voor digitalisering in de zorg. Het Psychologie Lab op Wielen rijdt naar markten en festivals, zodat een zo divers mogelijk publiek kan meedoen aan het onderzoek.
Stikstofprobleem als game
Voor gameliefhebbers was er ook wat te halen op de WetenschapsWarenMarkt: een serious game over stikstof. In het spel NitroGenius moeten spelers als belanghebbende van de landbouw, industrie, overheid of de consument, keuzes maken om de stikstofuitstoot terug te dringen, vertelt onderzoeker Berent Baris.
'Papa en mama praten er thuis best wel veel over en zelf vind ik dat er te weinig natuur en wilde dieren zijn'
Ondanks het pittige onderwerp liet de 9-jarige Stan zich niet tegenhouden. Met zijn broer op de computer naast hem en zijn vader toekijkend, maakte hij een aantal moeilijke keuzes. ‘Papa en mama praten er thuis best wel veel over en zelf vind ik dat er te weinig natuur en wilde dieren zijn. Ik vind het wel leuk om een keer zo’n spel te doen. In het echt gebeurt er nu eigenlijk niets met het stikstofprobleem, terwijl er wel heel veel geld aan andere dingen wordt uitgegeven. Dat is niet goed.’
Leiden en Afrika
Leidenaren die nieuwsgierig zijn naar de connectie tussen de stad en Afrika konden mee met een wandeling. Gids Jos Damen van het Afrika Studiecentrum leidde hen langs een aantal bijzondere plekken. ‘Bij de ingang van het Academiegebouw hangt een plaquette met daarop de naam van Herman Coster. Hij was een oud-voorzitter van Minerva die sneuvelde in de Boerenoorlog. Mensen zijn al tientallen keren langs die naam gelopen, maar ontdekken nu pas die connectie. Ik vind het belangrijk dat wij als wetenschappers kennis actief overdragen en dat kan op deze manier heel goed.’
-
Gids Jos Damen bereidt zich voor op de volgende rondleiding door 'Afrikaans' Leiden -
Geboren Leienaar Dick test zijn kennis van de universitaire gebouwen in de stad -
Een regenjas was niet overbodig
Studenten van Augustinus hielpen de markt een succes te maken. Zij daagden bezoekers uit om hun kennis te testen met een electrospel: hoe heten de universiteitsgebouwen in de stad? Het geven van de juiste antwoorden viel Leienaar Dick niet mee. ‘Nou dat ging heel slecht. De oude gebouwen ken ik wel, maar die nieuwe, geen idee.’ De WetenschapsWarenMarkt vindt hij een leuk initiatief. ‘Maar er mogen wel wat meer standjes bij, meer wetenschappers en nog meer laten zien wat de universiteit allemaal doet.’
Aanmelden
Enthousiast geworden? Wetenschappers van de Universiteit Leiden die hun onderzoek willen delen met Leidenaren, kunnen zich nu al aanmelden voor de 3 October University van 2024. Stuur een mailtje naar Adviseur Wetenschapscommunicatie Marieke Epping.
Tekst: Tim Senden
Foto's: Marc de Haan