Voor het eerst KWF-subsidie voor een wiskundige: om Ewing-sarcoom te behandelen met steun van een app
Als artsen beter kunnen inschatten wat de overlevingskansen van een patiënt zijn, helpt dat om te kiezen voor een bepaalde behandeling. Bij het zeldzame en kwaadaardige Ewing-sarcoom dat vooral kinderen en adolescenten treft, zou dat enorm helpen. Wiskundehoogleraar Marta Fiocco mag met een grote KWF-subsidie wiskundige en medische kennis bundelen om het mogelijk te maken.
Als iemand, meestal een kind, een Ewing-sarcoom heeft, moet soms de zware beslissing worden genomen een arm of been te amputeren. Soms is het gezien de slechte prognose het beste om de behandeling met name te richten op behoud van kwaliteit van leven. Alleen, hoe weet je als behandelend team wat je moet adviseren? De ziekte komt op heel veel verschillende plaatsen in het lichaam voor en zo sporadisch, dat artsen dit moeilijk kunnen inschatten.
Het Ewing-sarcoom is een kwaadaardige tumor die vooral ontstaat in het bot, en soms in spieren of bindweefsel. Bijvoorbeeld in het bovenbeen of een bekkenbot. De zeldzame ziekte treft in Nederland 30 tot 35 nieuwe patiënten per jaar. De ziekte komt het meest voor op jonge leeftijd: 90% van de patiënten is jonger dan 25 jaar. De overlevingskans is 55 tot 70 procent.
Marta Fiocco ziet kansen om behandeling met data te ondersteunen
Hoogleraar Toegepaste wiskunde Marta Fiocco ziet mogelijkheden om de behandeling van het Ewingsarcoom te ondersteunen. Fiocco: ‘Het is voor het eerst dat KWF subsidie geeft aan een wiskundige. Wij gaan daarmee een app ontwikkelen waarmee artsen kunnen inschatten wat de overlevingskansen voor hun patiënt zijn.’ De arts voert gegevens over de patiënt en medische parameters in, waarna de app voorspelt wat de overlevingskans van de patiënt gedurende het behandeltraject is. ‘Als de kans op overleving erg klein is geworden, of de kans dat de ziekte terugkomt erg groot, kunnen arts en patiënt overwegen af te zien van een zeer belastende operatie. Ze kunnen dan bijvoorbeeld kiezen voor alleen bestraling of een ledemaat-besparende operatie. Om zich zo vooral te richten op kwaliteit van het resterende leven.’
Project INDICATES met € 935.000 KWF-beurs
Marta Fiocco is projectleider van INDICATES: INDIviduele loCAle Therapie voor Ewing-Sarcoom. Dat heeft als doel een nieuw klinisch voorspellingsinstrument te ontwikkelen. KWF Kankerbestrijding kende 935.000 euro subsidie toe. Fiocco werkt niet alleen als medisch statisticus bij het Mathematisch Instituut van de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen, maar ook bij de afdeling Biomedical Data Science van het LUMC en het Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie in Utrecht.
Alleen met veel data kan het lukken
Samen met de clinici ontwikkelen wiskundigen een handzame app voor artsen. Marta Spreafico, Fiocco’s naaste collega op het MI, gaat als begeleider van een nog te werven promovendus de statistiek toepassen die nodig is om optimale voorspellingen te kunnen doen. Fiocco: ‘Wij kunnen ons werk alleen doen als we zo veel mogelijk data hebben over patiënten en behandeluitkomsten. Daar zorgt Michiel voor.’
Fiocco doelt op Michiel van de Sande, hoogleraar orthopedische oncologie, in het bijzonder kinderorthopedische oncologie. Hij werkt bij het LUMC en het Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie. Fiocco: ‘Hij heeft een uitstekend netwerk met vakgenoten in Europa. Door die contacten kan hij aan de data komen die we nodig hebben.’ Verdere oncologische expertise binnen het project komt van de hoogleraren Hans Merks (groepsleider bij Prinses Máxima Centrum) en Hans Gelderblom (LUMC).
Misschien wel meer van dit soort apps
Dit is niet Fiocco’s eerste onderzoeksproject op het gebied van gepersonaliseerde oncologie. Zij ontwikkelt al langer statistische modellen om een goede inschatting te maken van de overlevingskansen van oncologische patiënten. Ze richt zich daarbij vooral op jongeren met kanker. Vanuit het Mathematisch Instituut leidt zij de interdisciplinaire groep Data Analysis and Survival for Personalised Oncology. ‘Met oncologische apps hebben we al enige ervaring.’ Met Michiel van de Sande bracht Fiocco een app tot stand voor prognose bij zacht-weefselsarcoom dat voorkomt in de armen en benen. ‘Wellicht kunnen we dat in de toekomst ook doen voor andere vormen van kanker.’
Tekst: Rianne Lindhout