Experts delen toekomstvisie tijdens Data for Policy 2025: 'Datacenters moeten naast slimmer, ook schoner worden'
De Data for Policy 2025-conferentie, die plaatsvond aan de Universiteit Leiden in Den Haag, bracht 120 deelnemers uit heel Europa en daarbuiten samen om de samenhang tussen digitale en groene transities te verkennen, de zogenoemde dubbele transitie.
De dubbele transitie en verder
Het tweedaagse evenement trok een zeer diverse groep deelnemers aan: academici, technologen en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties. Dit onderstreepte de groeiende relevantie van Data for Policy als gemeenschap. Ook de belangstelling vanuit de Nederlandse overheid was groot, met vertegenwoordiging van ministeries en uitvoeringsorganisaties. Dit benadrukte het nationale belang van de besproken thema’s.
Vanuit de Universiteit Leiden waren hoogleraren Bram Klievink en Sarah Giest van het Instituut Bestuurskunde verantwoordelijk voor de organisatie en coördinatie van de conferentie.
‘Het was een eer om de Data for Policy-gemeenschap in Den Haag te ontvangen en het instituut Bestuurskunde te vertegenwoordigen, evenals het onderzoek en onderwijs binnen onze sectie Public Policy and Innovation, met focus op digitalisering en duurzaamheid. We wisten een breed publiek aan te spreken (van internationale wetenschappers tot Nederlandse beleidsmakers en ngo’s) en waardevolle discussies te stimuleren.’
Terwijl beleidsmakers en onderzoekers onderzoeken hoe data kunnen bijdragen aan duurzaamheid en inclusiviteit, rijzen er vragen over de verenigbaarheid van digitale innovatie en milieubeleid. Met datagedreven inzichten als uitgangspunt liet het evenement zien hoe technologie kan bijdragen aan een duurzame en eerlijke toekomst.
Hoewel de dubbele transitie centraal stond, kende het programma een brede thematische opzet. Sessies gingen onder meer in op het ethisch gebruik van AI in beleid, datasoevereiniteit in mondiale governance, participatieve datainfrastructuren en de rol van experimenteel beleid in complexe systemen. Deze variatie onderstreepte het transdisciplinaire karakter van de conferentie en de dynamiek van hedendaags datagedreven beleid.
Data for Policy: een internationale gemeenschap voor data, AI en publiek beleid
Data for Policy is een toonaangevende internationale gemeenschap die de dialoog bevordert over de impact en mogelijkheden van data, AI en verwante technologieën binnen overheid en beleid. De gemeenschap werd in 2014 opgericht door dr. Zeynep Engin en professor Jon Crowcroft, en kwam voort uit academische, beleidsmatige en industriële discussies, ondersteund door het Centre for Science and Policy (CSaP) van de Universiteit van Cambridge. Al snel kreeg het initiatief brede steun, zowel in het Verenigd Koninkrijk als daarbuiten.
Met een netwerk van meer dan 5.000 experts wereldwijd stimuleert Data for Policy samenwerking over disciplines en sectoren heen en levert het bruikbare inzichten voor besluitvorming. De gemeenschap werkt aan een beter geïnformeerde, eerlijkere en duurzamere toekomst, gebaseerd op de kracht van data en AI en gedragen door gedeelde waarden en principes.
Hoogtepunt dag 1 - Digitale innovatie en duurzaamheid als gezamenlijke opgave
De openingslezing werd verzorgd door Andrea Halmos, plaatsvervangend hoofd van eenheid bij het directoraat-generaal Milieu van de Europese Commissie. Zij benadrukte het belang van digitale instrumenten bij het ontwikkelen en uitvoeren van effectief milieubeleid.
‘We moeten de digitale en groene transformaties gezamenlijk omarmen,’ stelde zij, ‘waarbij we oog houden voor zowel de voordelen als de spanningen die dit met zich meebrengt.’
Halmos liet zien hoe realtimedata en digitale monitoringssystemen al worden ingezet om de voortgang van de Europese Green Deal te volgen, en hoe het noodzakelijk is om publieke en private doelen op elkaar af te stemmen om de dubbele transitie te versnellen.
‘Duurzaamheid vraagt om een geïntegreerde aanpak,’ lichtte zij toe, ‘waarin milieu, maatschappij, economie en instituties samenkomen.’
Terugblikkend op de conferentie sprak Halmos haar waardering uit:
‘Het is goed om te zien dat duurzaamheid centraal staat in het streven naar een betere levenskwaliteit. Ik kijk uit naar de gesprekken op deze conferentie en hopelijk ook daarna, om te zien wat we samen kunnen bereiken in de digitale groene transitie.’
Hoogtepunt dag 2 – Van visie naar uitvoering
Tijdens een belangrijke middagsessie gingen experts uit de energie-, beleids- en technologiesector in gesprek over een van de meest urgente vragen van de dubbele transitie: hoe zorgen we ervoor dat digitalisering onze duurzaamheidsdoelen ondersteunt in plaats van ze tegen te werken?
De sessie begon met een realiteitscheck. Stijn Grove, directeur van de Dutch Data Center Association, wees op bestaande regelgeving die de flexibiliteit in energiegebruik belemmert.
‘We zitten vast aan verouderde regels die het gebruik van generatoren beperken, zelfs wanneer die het elektriciteitsnet in real time kunnen stabiliseren.’
Inge Sonneschein van netbeheerder Alliander benadrukte de toenemende druk op de infrastructuur.
‘De digitale vraag opvangen met traditionele netwerkuitbreiding betekent dat we één op de drie straten moeten openbreken, en daarvoor hebben we simpelweg niet de middelen.’
Vanuit het perspectief van duurzame innovatie pleitte Karen Zonneveld voor minder onnodig energieverbruik.
‘Datacenters moeten niet alleen slimmer worden, maar ook schoner. We moeten databeheer stimuleren, geen datavergaring.’
Claire Groosman van Topsector Energie bracht het systeemniveau in beeld. Zij onderstreepte het belang van samenhang tussen digitale en energietransities.
‘Digitale infrastructuur en regelgeving moeten we samen ontwerpen, niet los van elkaar,’ aldus Groosman. Ze wees op lopende sectoroverstijgende initiatieven als voorbeeld van gecoördineerde, schaalbare oplossingen.
Ook uit het publiek kwamen zorgen naar voren, onder andere over de spanning tussen databewaarplicht en duurzaamheidsverplichtingen.