Universiteit Leiden

nl en

Autistische kinderen ontwikkelen sociaal-emotionele vaardigheden samen met andere kinderen

Autistische kinderen hebben wel degelijk potentie: bijna al hun emotionele vaardigheden verbeteren naarmate ze ouder worden. Dat concludeert ontwikkelingspsycholoog Boya Li in haar onderzoek naar de emotionele ontwikkeling van autistische kinderen. Promotie op 10 november 2021.

Sociale en emotionele vaardigheden leren kinderen niet uit boeken of van de leraren, maar in de dagelijkse omgang met andere kinderen. Dat is een stuk moeilijker als de sociale interactie beperkt is.

Boya Li: ‘Het is heel goed mogelijk dat je een autistisch kind in de hoek van de klas ziet zitten, zonder echt te spelen met andere kinderen of te praten met leraren. Misschien omdat het liever af en toe alleen is. Evengoed heeft het ook behoefte aan vrienden, sociale contacten en sociaal leren. Hoe bereiken we dat en hoe wordt hun sociaal-emotionele ontwikkeling beïnvloed? Daartoe hebben we drie jaar lang autistische en niet-autistische kinderen gevolgd voordat ze naar school gaan, in samenwerking met het Centrum voor Autisme.’

 

Leercurve

Hoewel Li's onderzoek de uitdagingen en moeilijkheden voor veel kinderen met autisme op emotioneel vlak bevestigt, geeft haar onderzoek ook hoop. ‘De meeste emotionele vaardigheden die ik heb onderzocht, verbeterden naarmate de autistische kinderen ouder werden. Sommige vaardigheden ontwikkelden zij zelfs sneller dan niet-autistische kinderen. Ik ben erg enthousiast over dit resultaat, omdat ik nu kan laten zien dat autistische kinderen de potentie hebben en het vermogen om te verbeteren. Mensen hebben vaak het stereotype beeld dat autistische mensen niet veranderen, maar ook autistische kinderen laten een leercurve zien.’

Stereotype beeld

Li is zelf niet onbekend met de stereotype kijk op autisme. Toen ze aan haar promotieonderzoek begon, keek ze met een ‘medische blik’, maar tegen het einde van het project is haar kijk drastisch veranderd. ‘Als ik terugkijk schaam ik me een beetje voor sporen van dit medisch denken, alsof autisme een probleem is dat moet worden genezen. Zoals veel onderzoekers zag ik autistische kinderen eerder als kinderen met tekorten en beperkingen. Daarom wilde ik deze problemen opsporen, zodat mijn bevindingen professionals en opvoeders zouden helpen om een interventie te vinden. Maar zo kijk ik er nu na aan het einde van mijn PhD-onderzoek niet meer tegen aan.’

Wie bepaalt de norm?

‘Eerder concentreerde ik me op hoe autistische kinderen gezichtsemoties van niet-autistische mensen herkenden en hoe ze reageerden in empathische situaties in vergelijking met niet-autistische personen. Het gedrag van autistische kinderen werd geëvalueerd met normen van niet-autistische mensen. Alsof je een Nederlandse norm zou hanteren om het gedrag van een Chinees kind te evalueren, of omgekeerd. Dit werkt duidelijk niet. Misschien hebben autistische kinderen inderdaad moeite om de emoties van niet-autistische mensen te herkennen of erop te reageren, maar hebben we wel aan de andere kant van het verhaal gedacht?'

Bold Cities/ NWO Schoolpleinproject

De andere kant van het verhaal

'Ik wil niet alleen focussen op hoe autistische kinderen zich moeten verbeteren, maar op hoe de omgeving van het kind verbeterd kan worden. We willen bijvoorbeeld bekijken welke barrières autistische kinderen belemmeren om mee te doen, zoals de houding van mensen op school die autisme misschien niet begrijpen.’ Haar visie brengt Li in de praktijk in een project dat de ontwikkeling van kinderen met autisme bekijkt vanuit een nieuw perspectief. ‘Het is een mooie uitbreiding van mijn promotieonderzoek', vertelt Li enthousiast over het Bold Cities/ NWO Schoolpleinproject.

Hoe cliché ook, kinderen zijn de toekomst. We moeten ons uiterste best doen om de optimale leeromgeving te bieden aan alle kinderen, met en zonder autisme.

Optimale leeromgeving

Ook in de fysieke omgeving van autistische kinderen is er ruimte voor verbetering. ‘We weten dat autistische kinderen een andere zintuiglijke ervaring hebben. Daarom zijn pauzes voor autistische kinderen misschien te opwindend, wanneer kinderen allemaal tegelijk naar de gang of naar de speelplaats rennen. In plaats van kletsen en lachen met leeftijdsgenoten, ervaren ze misschien angst of stress, waardoor ze niet willen meedoen. We willen dit soort situaties verbeteren met het Bold Cities/ NWO Schoolpleinproject.'

Deze website maakt gebruik van cookies.  Meer informatie.