Onderwijs, Organisatie

Nieuw archeologisch onderzoek naar grafgiften en botmateriaal uit het oudste grafveld van Nederland laat zien dat klassieke man-vrouw rolpatronen 7000 jaar geleden minder traditioneel waren dan gedacht. Het onderzoek is uitgevoerd door een multidisciplinair team wetenschappers onder leiding van Archol,…

2023 was het jaar van de aardbeving in Turkije en Syrië, de opstand van de Wagnergroep en alle weerrecords, met vele bosbranden en overstromingen tot gevolg. Onze best gelezen verhalen gingen over de klimaatcrisis en de verkiezingen: een overzicht.

Sneller, goedkoper en nauwkeuriger DNA-codes ontrafelen. Met een nieuwe methode, met behulp van grafeen, moet dat kunnen volgens Leidse natuur- en scheikundigen.

Na een jarenlange lobby van milieuactivisten komt er per 1 juli dit jaar statiegeld op kleine plastic flesjes. Een van de boegbeelden in die strijd is alumnus Merijn Tinga. Ook de universiteit faciliteert de inzameling van plastic flesjes en steunt het citizen science-onderzoek Plastic Spotter.

De universiteit start met een campagne om extra aandacht te schenken aan de rookvrije universiteitsterreinen. Met zogenoemde peukentonnen probeert de universiteit zichtbaar te maken hoeveel sigarettenfilters uit het milieu worden gered. Hoe schadelijk zijn deze sigarettenfilters voor het milieu?

Inzicht in het gedrag van kleine druppels in onze cellen kan helpen in de zoektocht naar nieuwe medicijnen,. Een team van Leidse onderzoekers heeft een baanbrekende methode ontwikkeld om te onderzoeken hoe kleine celdruppels veranderen van vloeibaar naar vast. Deze overgang speelt een rol bij verschillende…

Onderzoekers van de Universiteit Leiden hebben iets unieks ontwikkeld: een nieuw model dat het verloop van ziekte na een dengue-infectie nabootst. Met dit 'dengue-op-een-chip'-model kunnen ze het virus beter bestuderen. De timing is goed: door klimaatverandering rukt dengue wereldwijd op.

Wetenschappelijk directeur van het Leiden Academic Centre for Drug Research (LACDR) Hubertus Irth: ‘Wij testen stofjes en zoeken naar nieuwe concepten om een ziekte te behandelen.’

Hoe kunnen we mini-organen maken om ziektes te bestuderen en nieuwe medicijnen te testen? Dat is het idee achter organ-on-a-chip-technologie. Tijdens zijn promotieonderzoek werkte Flavio Bonanini aan het ontwikkelen van de best mogelijke mini-levers. ‘Maak ze niet onnodig complex.’

Een bacterie die zich verschuilt voor het immuunsysteem en stukjes DNA uit zijn omgeving oppikt. Het resultaat: nieuwe eigenschappen krijgen, zoals beter beschermd zijn tegen antibiotica. Gelukkig hebben we zo’n doemscenario nog niet eerder gevonden. Wel vond promovendus Renée Kapteijn de eerste aanwijzingen,…

Bestrijdingsmiddelen kunnen een giftige cocktail vormen als ze in combinatie voorkomen in het oppervlaktewater. Dat blijkt uit onderzoek dat de Universiteit Leiden en het RIVM maandag 14 oktober presenteerden. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat vroeg het Leidse Centrum voor Milieuwetenschappen…

Micro-organismen die tijdelijk ‘in slaap vallen’ spelen een belangrijke rol bij de evolutie en het voortbestaan van de populatie waar ze deel van uitmaken. Wiskundige Shubhamoy Nandan deed onderzoek naar die ‘sluimerstand’ bij micro-organismen op basis van een vernieuwend wiskundig model.

Het rapport dat het Centrum voor Milieuwetenschappen van de Universiteit Leiden onlangs afrondde, kreeg veel media-aandacht. Toch was al veel langer bekend dat Nederlands oppervlaktewater te veel giftige bestrijdingsmiddelen bevat. ‘We zullen met veel sectoren in Nederland gewoon ons leven moeten beteren’,…

Hoe ontstaan sterrenstelsel? Daar gaat astronoom Mariska Kriek de komende jaren onderzoek naar doen. Ze krijgt een NWO Vici-subsidie van 1.5 miljoen euro om sterrenstelsels in het vroege heelal te bestuderen. ‘Dit onderzoek gebruikt nieuwe en ongekende waarnemingen van de James Webb-ruimtetelescoop…

Met de James Webb-ruimtetelescoop heeft een internationaal team van onderzoekers, waaronder Leidse hoogleraar Moleculaire Astrofysica Ewine van Dishoeck, een palet aan koolwaterstoffen ontdekt in een planeetvormende schijf rond een jonge, lichte ster. De resultaten bevestigen dat schijven rond heel…

Bijna 19.000 deelnemers stonden zondag aan de start van de Leiden Marathon. Onder hen bevonden zich ook studenten en medewerkers van de universiteit: voor sommigen een sportief debuut, voor anderen een jaarlijks hoogtepunt. Vanwege onze 450ste verjaardag liepen zij in een speciaal lustrumshirt.

Cryogene geheugens, antibioticabehandeling voor urineweginfecties en het duurzaam recylclen van plastic. Dat zijn de onderwerpen van drie toegekende NWO-XS-subsidies aan onderzoekers van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen.

Het onzichtbare zichtbaar maken, dat doet hoogleraar Moleculaire Immunologie Sander van Kasteren. In zijn oratie vertelt hij er meer over.

Drie Leidse fundamentele onderzoeken binnen de natuurkunde, chemie en medische wetenschap krijgen geld van wetenschapsfinancier NWO. Het gaat om onderzoek naar het magnetisch veld van het heelal, de rol van myeloïde cellen bij kankerimmunotherapie en de evolutie van oereiwitten.

Congres/symposium

Op 8 maart, Internationale Vrouwendag, staan ​​gelijke kansen voor vrouwen wereldwijd, empowerment en gendergelijkheid centraal. De rol van vrouwen in het verleden is jarenlang vrijwel onzichtbaar geweest. Vier archeologen reflecteren op deze ongelijkheid in zichtbaarheid: van jager-verzamelaars in…

Hij was meer dan dertig jaar openbaar aanklager in Canada en hield zich dagelijks bezig met moord en andere ernstige misdrijven. Vandaag de dag is Jonathan Hak advocaat, adjunct-hoogleraar en doceert hij op het gebied internationaal beeldrecht. In zijn proefschrift gaat hij in op het gebruik van beelden…

Online, hybride, op de campus... Het was een onvoorspelbaar jaar, ook voor de Faculteit Geesteswetenschappen. Gelukkig was er naast coronanieuws ook ruimte voor andere verhalen. Een terugblik op 2021 met onze meest gelezen nieuwsartikelen per maand.

Lezing

Fotograaf en Visual Ethnography-alumna Wilke Geurds legde tijdens haar reizen bijzondere ontmoetingen vast. Als antropoloog is Wilke altijd nieuwsgierig naar andere landen, mensen en culturele gebruiken. Die nieuwsgierigheid vormt de kern van haar nieuwe fototentoonstelling, te zien tijdens de Kunstroute…

Lezing

Lezing

Halverwege zijn carrière gooide alumnus Marc Tijhuis het roer helemaal om. Hij verliet het bedrijfsleven en bindt met zijn International Solid Waste Association wereldwijd de strijd aan tegen vervuilend afval.

Misselijkheid, zenuwpijn en haaruitval: een greep uit de nare bijwerkingen van chemotherapie. Het kan ook anders, liet biochemicus Liyan Zhang zien. Samen met onder meer Leidse biologen deed ze onderzoek naar een medicijn dat alleen actief is in combinatie met licht. Zhang promoveert op 4 juli.

Denk je aan de bibliotheek, dan denk je aan boeken. Of aan studenten die in alle rust zitten te studeren. Maar het werk van vakreferent Rutger de Jong speelt zich vooral digitaal af. ‘We gooien niks weg. Alles wat er hier aan wetenschap is gemaakt, moet je terug kunnen vinden.’

‘Het gaf ons team een boost om te horen dat we echt met een goed idee zitten,’ zegt medisch-chemicus Elmer Maurits over het moment dat ze de Venture Challenge wonnen. Met hun bedrijf Iprotics willen ze een medicijn ontwikkelen dat patiënten met auto-immuunziekten en bloedkankers beter kan behandelen.…

Stampen uit een boek, aantekeningen maken of samenvattingen leren. Dat waren vroeger zo’n beetje de smaken bij het tot je nemen van lesstof. Dat is al lang niet meer zo. Multimediaal is nu het codewoord. Maar is het ook effectief?

Hoe is het nu met Young Star Renske Donkers? Begin dit jaar won zij als tweede persoon ooit de Young Star Award voor beste bachelorstudent. Na haar bachelor Molecular Science & Technology is Renske nu druk bezig met haar master Chemical Process Engineering in Delft. ‘Deze prijs was een mooie boost voor…

Hoe worden superzware zwarte gaten geboren? Die vraag probeert sterrenkundige Elena Maria Rossi te beantwoorden. Maar hoe onderzoek je iets wat niet is te zien?

De nachtkant van exoplaneet WASP-43b blijkt, tot verrassing van sterrenkundigen, geen methaan te bevatten. Waarschijnlijk zorgt extreme wind ervoor dat er te weinig tijd is om methaan te vormen. Dat stelt een internationaal team wetenschappers, met Leidse en Amsterdamse inbreng, in Nature Astronomy.…

Met een speciale We Are Science talkshow trapte de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen op 21 september het nieuwe academisch jaar af. Decaan Paul Wouters straalde in zijn rol als talkshow-host en ontving een grote verscheidenheid aan gasten.

Een microscoop die ongelooflijk scherp kijkt en daarbij preparaten intact laat: Guido Stam hielp bij de ontwikkeling ervan. In zijn promotieonderzoek combineerde hij licht met elektronen – en kon hij zelfs levende bacteriën bestuderen. ‘We kunnen meten wat eerder niet kon.’

Een nieuw collegejaar betekent ook een (deels) nieuwe Faculteitsraad. Wat zijn de aandachtspunten dit jaar? We spreken voorzitter Véronique Roos en vicevoorzitter Lars Jeuken. ‘Iedereen kan bij ons aankloppen. We zijn er om te helpen.’

Een internationaal team onder leiding van sterrenkundigen van de Universiteit Leiden heeft met laboratoriumexperimenten aangetoond dat zwavel onder ijzige heelalcondities kan binden met ammonium en als zout op stof en kiezels kan plakken. Het zo ontstane zwavelzout helpt niet alleen het mysterie van…

Als Robin Hartman door of rond de gebouwen van FWN loopt, kijkt hij voortdurend om zich heen. Omhoog, opzij, achter zich. Altijd alert. Als hoofd bedrijfshulpverlening (BHV) staat bij hem de veiligheid van collega’s en studenten voorop.

De James Webb-ruimtetelescoop blijft ons verbazen met prachtige beelden, maar waar kijken we nou eigenlijk naar? Sterrenkundige Nienke van der Marel laat ons aan de hand van drie afbeeldingen zien hoe grote, massieve sterren een kort maar knallend leven leiden.

Een groep biologiestudenten werkt aan een oplossing voor het wereldwijde plasticprobleem door bacteriën een biologisch afbreekbaar plastic te laten maken.

Een internationaal onderzoeksteam heeft voor het eerst het moment vastgesteld waarop zich planeten begonnen te vormen rond een andere ster dan onze zon. Met behulp van de ALMA-telescoop, waarin de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) partner is, en de James Webb ruimtetelescoop (JWST), hebben ze het…

Zes vrouwelijke onderzoekers van de Sterrewacht Leiden hebben voor het eerst dimethylether gedetecteerd in een planeetvormende schijf. Met negen atomen is dit het grootste molecuul dat tot nu toe in een schijf is geïdentificeerd. Dimethylether is ook een voorloper van grotere organische moleculen die…

Tussen de draaibanken en lasmachines van de Fijnmechanische Dienst staat Emiel Wiegers geconcentreerd te werken aan een metalen cilinder. Samen met zijn collega’s ontwerpt en bouwt hij onderdelen voor de opstellingen van onderzoekers. 'Wij zijn een stel uitvinders die het leuk vinden om de onderzoekers…

Wat zou er gebeuren als je antibioticum dat al 70 jaar bekend is, verbetert met de nieuwste tools uit de moderne chemie? Hoogleraar Biologische chemie Nathaniel Martin nam de proef op de som. Het resultaat? Een antibioticum dat tot wel honderd keer krachtiger is en de groei van sommige antibiotica-resistente…

Of hij een gokje durfde nemen met zijn promotieonderzoek? Daar hoefde Jeroen Methorst niet lang over na te denken. Het kon mislukken óf heel mooi worden. Dat laatste is het geval. Methorst ontwikkelde een computersysteem dat onderzoekers helpt het eiwit te vinden dat ze nodig hebben ‘Onze hele groep…