Zes projecten van de Faculteit Geesteswetenschappen hebben onlangs een subsidie van maximaal 750.000 euro uit de NWO Open Competitie ontvangen. Betrokken wetenschappers vertellen hoe ze dit geld gaan besteden.

Ze trotseerde op het nippertje de bureaucratie en stond dagenlang te hengelen naar kabeljauw. Mariene bioloog Inge van der Knaap ontdekte in de Noordzee dat lawaai het gedrag van vissen flink verstoort. ‘Er is nu veel aandacht voor geluid onder water.’

Hoe voelt het om burger te worden in een nieuw land? Voor haar promotieonderzoek dook Hannah Bliersbach in de wereld van immigratie. Ze interviewde tientallen nieuwe burgers in Duitsland en Canada en zag dat burgerschap daar vooral iets transactioneels is.

De nieuwe, gigantische dataset uit de Europese Gaia-telescoop deed heel wat (sterren)stof opwaaien. Details van 1,6 miljard sterren, zo'n tien miljoen sterrenstelsels en bijna 160.000 asteroïden zijn erin te vinden. Hoofd van het datateam van vijfhonderd mensen is de Leidse sterrenkundige Anthony Brown.…

Het Europese ruimtevaartagentschap (ESA) heeft een tussentijdse data release gepubliceerd van Gaia, de ruimtetelescoop die de Melkweg in 3D in kaart brengt. De eerste wetenschappelijke artikelen die vandaag zijn gepubliceerd onthullen een half miljoen sterren in de bolvormige sterrenhoop Omega Centauri,…

Sterrenkundige Ignas Snellen onderzoekt atmosferen van exoplaneten met als uiteindelijk doel aanwijzingen voor leven te vinden. Dat lukt steeds beter dankzij alsmaar slimmere meetmethoden van zijn onderzoeksgroep. ‘Binnen tien jaar wordt het echt spannend.’ Oratie 8 november.

Een internationaal team van sterrenkundigen onder leiding van prof.dr. Jelle Kaastra heeft een vreemd fenomeen ontdekt bij het superzware zwarte gat in het centrum van een veel bestudeerd sterrenstelsel.

Een internationaal team van astronomen, met onder anderen de Leidse promovendus Elia Pizzati, heeft een aantal oude quasars waargenomen die verrassend genoeg in hun eentje lijken te zweven in het vroege heelal (minder dan een miljard jaar na de oerknal). Tot nu toe gingen astronomen er op basis van…

Het DESHIMA-instrument van Nederlands-Japanse makelij heeft de eerste praktijktests doorstaan bij het meten van de afstanden en leeftijden van verre sterrenstelsels. De kern van het instrument is een chip ter grootte van twee euromunten die 49 tinten ver-infraroodlicht meet. De ontwikkelaars van de…

Alessandra Silvestri, een kosmoloog bij het Leids Instituut voor Onderzoek in de Natuurkunde (LION), krijgt een NWO Vidi-beurs voor onderzoek naar het uitdijen van het heelal. Een groeiend aantal theorieën verklaart waarom het uitdijen van het heelal versnelt, en tegelijkertijd komen er ook steeds meer…

Nu het steeds beter lukt om de moleculaire gegevens van cellen en weefsels te ontsluiten, schept dat ook direct een nieuwe uitdaging. Want hoe vind je uit die enorme hoeveelheid data de juiste informatie voor onderzoek?

Een internationaal team van wetenschappers, geleid door astronomen van de Sterrewacht Leiden, heeft met de James Webb-ruimtetelescoop ontdekt dat belangrijke ingrediënten voor het maken van potentieel leefbare werelden aanwezig zijn in protosterren in een vroeg stadium, waarin nog geen planeten zijn…

Als bestuurssecretaris probeert Corry Donner ‘een spin in het web’ te zijn; iemand die alle perspectieven van het bestuur in de gaten houdt en met elkaar verbindt. Nu verlaat ze haar zorgvuldig geweven web op de universiteit en draagt ze haar werk over aan haar opvolger. In september spraken we haar…

Op zondag 28 oktober vindt de jaarlijkse open dag plaats van de Oude Sterrewacht in Leiden. Tijdens deze dag kan iedereen gratis de Oude Sterrewacht bezoeken en genieten van activiteiten in dit historische pand.

Een jaar na zijn lancering heeft NASA’s planetenjager TESS zijn eerste exokometen ontdekt, rond de ster Bèta Pictoris. De kometen verraden zich door hun lange, stoffige staarten.

Bij de MuseumJeugdUniversiteit geven diverse Leidse wetenschappers college aan kinderen, over onderwerpen als de oudheid, de ruimte en nepnieuws.

Leidse wetenschappers gaan een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van een camera voor de in aanbouw zijnde European Extremely Large Telescope. Op 28 september tekende de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie een samenwerkingsovereenkomst met de European Southern Observatory.

Vanaf een lanceerinstallatie in Frans Guyana gaat op 19 december de Europese satelliet Gaia de ruimte in om een zeer gedetailleerde driedimensionale kaart van het Melkwegstelsel maken. De Leidse astronoom Anthony Brown leidt het consortium dat de vloed aan meetgegevens gaat verwerken.

Een internationaal team van astronomen heeft een zware cluster met rode, volwassen sterrenstelsels gevonden in het vroege heelal. Hij bevindt zich op een afstand van 10,5 miljard lichtjaar van de aarde en is daarmee de verst verwijderde rode cluster dat ooit is waargenomen.

Een Europees team van astronomen onder leiding van de Leidse onderzoeker Konstantinos Migkas heeft een groot filament (lange draadachtige structuren) van heet gas blootgelegd dat vier clusters van sterrenstelsels met elkaar verbindt. Het filament bestaat uit zogeheten warm-heet intergalactisch mediu…

Zal het politieke bestel van Nederland er binnen afzienbare tijd anders uit komen te zien? Deze vraag staat centraal tijdens de bijeenkomst ‘Bouwen aan het bestel’ op 3 juni 2022.

Door de inzet van peer-educators krijgen leerlingen meer kennis en bewustzijn over, en soms ook een positievere houding tegenover over LHBT-leeftijdgenoten. Dat onderzocht Marieke Kroneman, PhD bij het ICLON en het Dual PhD Centre. Promotie op 15 september.

De samenleving is druk te ‘herstellen’ van de coronacrisis, maar ook de rechtstaat heeft een opdonder gehad. John Jansen van Galen pleit in het Parool voor herstel van de democratie en verwijst daarbij naar hoogleraar Staats- en Bestuursrecht Wim Voermans.

We zijn nog onvoldoende in staat om de reikwijdte en impact van cybersecurity vraagstukken te zien, meent professor Bibi van den Berg in een artikel op de website van iBestuur online. Zij pleit voor een bredere focus, bijvoorbeeld door niet alleen systemen maar ook mensen als risicodragers te zien.

Niet bingen op de bank maar sporten buiten de deur, frisse lucht opsnuiven in plaats van rook en grijpen naar gezonde snacks in plaats van die vette tussendoortjes. In een nieuw interdisciplinair programma van Medical Delta onderzoeken wetenschappers hoe zoveel mogelijk Nederlanders gezonder kunnen…

Wereldwijd is het slecht gesteld met de academische vrijheid. Carel Stolker pleit er daarom voor om academische vrijheid bij de grote internationale rankings op te nemen als kwaliteitsindicator.

Een schone straat, openbaar vervoer en belastingen: allemaal voorzieningen waar de hele samenleving van profiteert. Maar hoe beslissen mensen of en wanneer ze daarin willen investeren? Daar doet Laura Hoenig promotieonderzoek naar.

Onderzoeksintegriteit is van vitaal belang voor goed onderzoek. Hoe je er een onlosmakelijk onderdeel van de onderzoekscultuur van kunt maken, vergt meer dan regels en procedures. Het EU-project Horizon 2020 'Standard Operating Procedures for Research Integrity (SOPs4RI)' heeft in de eerste fasen drie…

Mastercoördinator/docent civiel recht Sevike Yelpaze werkt ook als juridisch medewerker bij het Koninklijk Concertgebouw in Amsterdam, waar zij zich bezighoudt met het opstellen en beoordelen van artiestencontracten. Tijdens de lock-down in maart was ze vooral druk met het ontbinden ervan. Ook de nieuwe…

Hoogleraar André Baranski maakt zich hard voor de kwaliteitsverbetering van orgaanuitname. Belangrijk hierbij is volgens hem dat uitnamechirurgen bij orgaantransplantaties wereldwijd gestandaardiseerd worden opgeleid en gecertificeerd. Dat zei hij in zijn oratie op 16 april.

De uitspraak van het Gerechtshof Den Haag, dat Nederland de export van wapenonderdelen naar Israël moet staken, gaat de Nederlandse Staat bij de Hoge Raad aanvechten. De regering is van mening dat het buitenlands beleid binnen het politieke domein valt en niet binnen de Rechtspraak. Geerten Boogaard,…

Het Nationaal Archief heeft besloten tot de digitalisering van een collectie van vele duizenden petities die aan het einde van de achttiende eeuw werden verzonden aan het nationale parlement van de Bataafse Republiek, zoals Nederland heette in de tijd van de Franse revolutie. Het Nationaal Archief zal…

Dat Tessa Schiethart haar bachelor International Studies afsloot met een scriptie over de redenen van Indonesische vrouwen om zich te sluieren, was toeval. Dacht ze. Zes jaar later ligt haar boek Zien en gezien worden in de winkels, waarin ze schrijft over haar leven met een wijnvlek en zichtverlies…

Het eerste artikel heeft zij samen met Remus Ilies, Klodiana Lanaj en Zen Goh gepubliceerd in het tijdschrift Journal of Vocational Behavior en gaat over de manieren waarop organisaties kunnen voldoen aan de sociale behoeften van hun werknemers.

‘Een moslim en een jood in het huis van God.’ Zo introduceerde historicus Nadia Bouras het gesprek met haar collega Sara Polak in de Leidse Hooglandse Kerk. Ze bespraken de oplopende spanningen vanwege de oorlog tussen Israël en Hamas. ‘Durf elkaar vragen te stellen.’

Op 28 september 2022 heeft ZonMw opdracht gegeven aan een consortium bestaande uit de Erasmus Universiteit/Erasmus MC, de Universiteit Leiden/LUMC en onderzoeksbureau Pro Facto uit Groningen om de vierde evaluatie uit te voeren van de Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen (WMO) en de Centrale…

Hoe heeft de evolutie onze nieuwsgierigheid gevormd? En hoe zorgt die nieuwsgierigheid ervoor dat we inmiddels het technologische vermogen hebben om te ontdekken of we alleen zijn in het heelal? Het kwam allemaal aan bod tijdens de viering van de 449ste dies natalis van de Universiteit Leiden.

De grootste sterrenstelsels in ons heelal halen 'voedsel' uit kosmische oceanen van koud gas en groeien zo nog verder. Dat vermoedt een internationaal team van wetenschappers met daarin twee Leidse sterrenkundigen op basis van uitgebreide waarnemingen aan het Spinnenwebstelsel. De astronomen publiceren…

Met de nieuwste telescopen op aarde en in de ruimte kunnen astronomen sterrenstelsels zien op grote afstand. NWO-Spinozalaureaat Marijn Franx zal op 17 december bij Spinoza te Paard de meest recente ontdekkingen en inzichten van deze speurtocht tonen. Het licht van de sterrenstelsels die Franx bestudeert,…

In 2015 dacht Jorryt Matthee een extreem ver sterrenstelsel ontdekt te hebben waarin geen elementen zwaarder dan helium aanwezig waren, genaamd CR7. Drie jaar later toont hij via metingen met de ALMA-telescoop aan dat het sterrenstelsel toch koolstof bevat en zelfs in normale concentraties. De American…

De Leidse sterrenkundige Tim de Zeeuw had als directeur-generaal van ESO tien jaar lang ‘de beste sterrenkundebaan ter wereld’. Terug bij de Leidse Sterrewacht richt hij zich op de eerste 3D-kaart van de Melkweg.

De Hubble Ruimtetelescoop van NASA en ESA heeft met de ontdekking van een verzameling zeer kleine en en blauwe sterrenstelsels een nieuw afstandsrecord geboekt. Niet eerder zijn zulke sterrenstelsels uit de periode van vlak na de oerknal gezien.

De astronomen Simon Portegies Zwart van de Sterrewacht Leiden en Ed van den Heuvel van de Universiteit van Amsterdam hebben een mogelijke verklaring gevonden voor de gigantische massa-uitstoot van de dubbelster Èta Carinae. In hun computersimulatie vinden er twee sterbotsingen plaats, waarbij een van…