Bibliotheek, Onderzoek

Eeuwenoude teksten vertalen, ontbrekende delen van kleitabletten aanvullen: steeds vaker duiken artikelen op over de mogelijkheden die kunstmatige intelligentie biedt voor het onderzoek naar documenten in de oudste schriften. Kunnen we de ontcijfering van eeuwenoude teksten voortaan beter overlaten…

Professor Alexander Ollongren is op 25 maart op 96-jarige leeftijd overleden.

Op 28 maart 2023 is onze gewaardeerde collega prof.dr. Harry Wijshoff overleden. Hij overleed na een strijd van enkele maanden tegen een ernstige ziekte.

Innovatieve algoritmes ontwerpen, out-of-the-box denken en brainstormen met zijn collega's bij de koffie - dat is waar natuurkundige Stefano Polla het meest van geniet. Het plezier in zijn werk heeft effect: zijn thesis werd genomineerd voor C.J. Kok Juryprijs 2024 voor proefschrift van het jaar.

Hoe weten we waar een quantumcomputer goed voor is, terwijl die nog niet gebouwd is? Dat onderzocht promovendus Casper Gyurik door twee begrippen die je vaak hoort te combineren: quantum computing en machine learning.

Net als wetenschappelijke artikelen citeren octrooien wetenschappelijke literatuur om hun bevindingen te onderbouwen. Deze verwijzingen geven waardevolle informatie over de manieren waarop wetenschap wordt gebruikt om praktische toepassingen te ontwikkelen. Deze informatie uit de octrooien halen is…

ChatGPT, vertaalmachines en bots: voor Carole Tiberius zijn ze gesneden koek. 1 januari is ze benoemd tot hoogleraar Computerlinguïstiek. ‘Het vakgebied bestaat uit twee componenten: informatica en taalkunde.’

Wat maakt het lichaam? Veranderen woorden de werkelijkheid? Deze en andere vragen kwamen aan de orde op de ICLON-nascholingsdag Filosofie over het examenthema ‘De vraag naar de mens in relatie tot techniek en wetenschap’.

Jaap van den Herik is op 8 oktober – bij zijn afscheid als hoogleraar Recht en Informatica – benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Hij ontving de onderscheiding in het Academiegebouw uit handen van Francisca Ravestein, burgemeester van Pijnacker-Nootdorp.

Rob van Nieuwpoort is per 1 oktober de nieuwe professor Efficient Computing en eScience bij het Leiden Institute of Advanced Computer Science (LIACS). Van Nieuwpoort brengt een schat aan expertise met zich mee: hij is expert op het gebied van eScience, high performace computing en geavanceerde algor…

Er worden steeds meer robots ontwikkelt voor allerlei taken, leidt deze automatisering tot minder banen? Olaf van Vliet vertelt hierover in Trouw.

ICT, Organisatie

Denk je aan geesteswetenschappen, denk je misschien niet meteen aan een nieuwe superserver. Toch is die inmiddels net in gebruik genomen. Universitair docent Jelena Prokic van het Centre for Digital Humanities vertelt meer over deze ontwikkeling.

Erik Deul heeft woensdagmiddag een koninklijke onderscheiding ontvangen. Hij is benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Burgemeester Peter Heijkoop van Leiden speldde hem de onderscheiding op.

Zorgrobots, zelfrijdende auto’s en deepfakes met behulp van kunstmatige intelligentie (AI). De tentoonstelling BrAInpower in Rijksmuseum Boerhaave toont spectaculaire toepassingen en vertelt hoe AI zulke grote sprongen kon maken. Bas Haring, hoogleraar Publiek begrip van wetenschap, is de gastconservator.…

ICT

Een grote beurs voor onderzoek naar ‘machine learning’ algoritmes voor quantumcomputers. Met deze ERC Consolidator-beurs hopen Vedran Dunjko en zijn collega’s te ontdekken welke problemen uit de echte wereld een quantumcomputer sneller kan oplossen dan een normale.

Martin van Hecke en Lennard Kwakernaak ontwikkelen in hun onderzoek met universiteit leiden en amolf een mechanisch metamateriaal dat tot tien kan tellen.

Het project van Rodrigo Ochigame onderzoekt hoe AI wetenschappelijk bewijs herdefinieert. Met de Veni-subsidie wil het project wetenschappers helpen om kritisch te navigeren door deze transformaties.

Een CT-scanner voor de behandeling van oogkanker, energiezuinige software voor de toekomst en een test om mannelijke kuikeneieren te identificeren. Drie projecten van wetenschappers van de Universiteit Leiden krijgen geld vanuit het Open Technologieprogramma van wetenschapsfinancier NWO, waaraan ook…

Een groot gedeelte van het werk van Serge Fehr, hoogleraar quantum informatietheorie, is abstract en theoretisch en voor maar weinig mensen te begrijpen. Toch helpt zijn werk om de digitale wereld veiliger te maken, zodat wij ook in de toekomst allemaal probleemloos kunnen blijven internetbankieren…

In een escape room konden medewerkers hun kennis over veilig digitaal werken testen. Lukte het ze om op tijd een bom te ontmantelen zonder daarbij in phishing mails te trappen of een datalek te veroorzaken?

Archeologie is ook graven met hulp van de computer. Dat digitaal speuren naar hoe wij als mensen in het verleden leefden is wat Karsten Lambers het liefst doet. Hij is de eerste hoogleraar Digital and Computational Archaeology van ons land. ‘Een droom die uitkomt.’

AI wordt steeds menselijker. Zo lijkt AI in staat tot creatieve dingen, denk aan de schilderijen die DALL-E kan maken of de gedichten die ChatGPT schrijft. Maar creativiteit, dat is toch ons menselijke ding? Zijn we nog wel bijzonder als mens? Informaticus Maarten Lamers (Universiteit Leiden) legt uit…

En dat legt wetenschapper Rens Meerhoff van het Leiden Institute of Advanced Computer Science Leiden (LIACS) uit in het het NPO Radio 1 programma Focus. Hij onderzoekt voetbaltactiek aan de hand van de positiedata van voetballers en brengt in kaart hoe fysiek en mentaal fit een voetballer is. Daarnaast…

Een timelapse van het universum met een hogere resolutie dan ooit tevoren. Dat is het doel van het NSF-DOE Vera C. Rubin Observatorium in Chili, dat op 23 juni zijn eerste beelden van het heelal onthult. Onderzoekers van de Leidse Sterrewacht hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan de realisatie…

In de gehandicaptenzorg in Nederland wordt regelmatig zorg geboden waarbij één begeleider de hele dag exclusief verantwoordelijk is voor één cliënt. Deze vorm van ondersteuning kan veiligheid en rust bieden, maar brengt ook risico’s met zich mee. Dat blijkt uit het eerste onderzoek naar 1:1 zorg…

Marieke Adriaanse is hoogleraar Gedragsinterventies in Populatiegerichte Zorg en onderzoekt gedragswetenschappelijke vraagstukken op het gebied van gezondheid. Daarbij maakt zij zich sterk voor een betere interdisciplinaire samenwerking en een nieuwe manier van erkennen en waarderen binnen de wetenschap.…

De ambities uit het landelijke programma Erkennen & Waarderen worden breed gedragen door wetenschappers van de Universiteit Leiden. Dit is een van de uitkomsten van de eerste cultuurbarometer die begin 2024 is uitgevoerd.

Op 22 januari kwam een panel van internationale experts op het gebied van nucleaire afschrikking bijeen op de Campus Den Haag om de toekomst van nucleaire afschrikking in Europa te bespreken. Het panel besprak de belangrijke aspecten van nucleaire strategie en de impact van Russische nucleaire retoriek…

Software programmeren is waarschijnlijk niet het eerste waar je aan denkt bij een socioloog. Drie jaar geleden begon John Boy aan de ontwikkeling van zijn software programma Textnets. Corona zorgde ervoor dat hij zich minder goed kon concentreren op het schrijven van wetenschappelijke onderzoek en ook…

Hoogleraar Neuropsychologie in Gezondheid en Ziekte Hanneke Hulst vertelt in haar oratie hoe zij de kloof tussen wetenschap en zorg probeert te overbruggen. ‘Om als neurowetenschapper daadwerkelijk bij te dragen aan oplossingen voor patiënten, moet je interdisciplinair werken.’

Mirjam Oomens was bezig aan een promotieonderzoek over taal in de spreekkamer, toen er uitgezaaide kanker bij haar werd geconstateerd. Vier jaar later is het haar missie geworden om artsen en andere zorgprofessionals minder uitspraken over levensverwachting te laten doen. ‘Zo’n overtuiging kan schadelijk…

supercomputer ALICE is uitgebreid. Hierdoor kunnen onderzoekers en studenten met zwaardere modellen werken. Van onderzoek naar taal tot scans van hersenactiviteiten, de uitbreiding is goed nieuws voor uiteenlopende onderzoekers.

Van 14 naar 29 deelnemende promovendi, zeven actief betrokken faculteiten en vooral veel vernieuwend interdisciplinair onderzoek, waarbij data science de verbindende factor is. Het universiteitsbrede Data Science Onderzoeksprogramma (DSO) is zo succesvol gebleken, dat het na vijf jaar met een ‘aanjaagsubsidie’…