We moeten afrekenen met het arrogante idee dat de huidige moderne mens superieur is ten opzichte van vroegere mensensoorten. We zijn wie we zijn mede dankzij al die eerdere voorgangers zoals neanderthalers. Dat stelt Marie Soressi, hoogleraar Hominin Diversity Archaelogy, in haar oratie op 23 mei.

We zijn het er inmiddels over eens dat de moderne mens zijn oorsprong heeft in Afrika. Maar wanneer en waar die dat continent verliet om zich te verspreiden over Eurazië is onderwerp van een verhit debat. Een reconstructie van het klimaat van de afgelopen 300.000 jaar moet helderheid verschaffen over…

Het is een vreemd gegeven: er leeft nu maar één mensensoort op aarde, terwijl dat in meer dan 95% van onze geschiedenis niet het geval was. Archeoloog dr. Gerrit Dusseldorp verklaart deze kwestie in de Quest van Augustus 2021.

Hoogleraar Meta Roestenberg ontvangt de Mercator Sapiens Stimulus 2025 van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen (KHMW). De prijs, ter waarde van 1 miljoen euro, stelt haar in staat om met haar team een innovatief malariavaccin verder te ontwikkelen.

Bij Leiden University College riep Jaap de Hoop Scheffer Europa op om eenheid en kracht te tonen in een wereld die wordt gekenmerkt door angst, machts­politiek en onzekerheid.

Moderne mensen en neanderthalers leefden in Frankrijk en Noord-Spanje mogelijk tot 2.900 jaar naast elkaar totdat de neanderthalers verdwenen. Dat schrijven archeologen van de Universiteit Leiden en Cambridge University in een nieuwe publicatie in Scientific Reports.

Tegenwoordig loopt er nog maar één menssoort rond op aarde: de homo sapiens. Ongeveer 40.000 jaar geleden stief de neanderthaler uit, nauw aan ons verwant. Deze soort staat vooral bekend als dom, barbaars en onderontwikkeld: dat hij is uitgestorven komt dan ook vast doordat hij dommer was dan wij. Of…

Lezing, Prijsuitreiking

Afghanen die in allerijl naar Nederland kwamen, vluchtelingen die door Wit-Rusland als pressiemiddel werden ingezet en bootvluchtelingen die steeds wanhopiger Europa probeerden te bereiken: de kranten stonden vol met nieuws over migranten. Vandaag, op de Internationale Dag van de Migrant, gaan we in…

Gijs Zebregts werd na zijn studie International Studies getroffen door acute leukemie. Een stamceldonor bracht uitkomst. Nu gaat hij van Florence naar Rotterdam fietsen om geld en bekendheid voor de donorbank te vergaren.

Aphroditi Zoulfoukaridis is manager van LeidenGlobal, een samenwerkingsverband van verschillende faculteiten aan de universiteit en andere academische en culturele instellingen in Leiden. In haar vrije tijd bezoekt ze graag culturele evenementen en ze houdt van reizen.

Natte grond, of juist te droog, met veel of weinig voedingsstoffen. Door klimaatverandering zijn de verschillen groter en moeten planten zich steeds beter kunnen aanpassen om te overleven. Hoe maak je planten stressbestendiger? Daarvoor kregen Leidse onderzoekers samen met andere universiteiten een…

Depressie en angststoornissen onder jongeren zorgen wereldwijd voor grote problemen. Het is onduidelijk welke mechanismes hierbij een rol spelen. Moji Aghajani – universitair docent aan het Instituut Pedagogische Wetenschappen - wil met zijn onderzoek ‘Youth mental health meets big data analytics: Hype…

Promotie

In het NRC verscheen onlangs een interview met Jaap de Hoop Scheffer, Emeritus hoogleraar International Relations and Diplomatic Practice aan de FGGA. Hij vertelt dat hij zich, midden in een geopolitieke crisis, grote zorgen maakt over de spanningen tussen de NAVO en Rusland: ‘Oekraïne is al een buf…

Ruimtevaart verbinden met de samenleving en probleemoplossende praktijkervaring opdoen: dat is het doel van LDE Space & Society, een nieuw honoursprogramma voor bachelorstudenten in Leiden, Delft en Rotterdam. Hoe ziet het programma eruit? En wat hopen studenten te leren? We bezochten een bruisende…

In het Historisch Nieuwsblad vertelt promovenda Geke Burger meer over haar promotieonderzoek naar het scheepswrak Scheurrak SO1, dat voor de kust bij Texel ligt.

Studenten van de Universiteit Leiden hebben in Den Haag het platform The Nuance Project opgezet voor open en respectvolle gesprekken over gevoelige thema’s. Het doel is elkaar echt te begrijpen en te verbinden, ook al heeft iedereen een andere mening.

Facilitair

De gezamenlijke universiteiten lobbyen voor een ‘normaal’ collegejaar vanaf eind augustus met fysiek onderwijs en ook de Universiteit Leiden is hier voorstander van. Rector Hester Bijl belicht hoe het onderwijs er dan uit kan zien. Ook blikt zij terug op één jaar lockdown.

De universitair hoofddocent bij het Instituut voor Fiscale en Economische vakken is per 1 oktober 2023 een van de twee promovendidecanen van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid.

Martina Huber, Jacqueline Labra Munoz onderzoeken de ziekte van Alzheimer. Ze bestudeerden ferritine, ofwel de opslag van ijzer in de hersenen. Een inbalans van ijzer kan een rol spelen bij deze vorm van dementie.

In dierentuinen, op festivals en in een rijdend lab op de markt: overal probeert Mariska Kret met haar onderscheidende gedragsonderzoek de emoties van mens en dier te doorgronden. Nu heeft ze daarvoor de Mercator Sapiens Stimulus van 1 miljoen euro ontvangen.

Nog altijd is niet duidelijk hoe de neanderthalers zijn uitgestorven. Maar lange tijd gold één theorie als de meest waarschijnlijke: de opkomst van de superslimme Homo sapiens, de moderne mens dus. Inmiddels is deze concurrentiehypothese echter niet meer de dominante theorie onder wetenschappers, blijkt…

Blokker is failliet. Toch is er kans op een doorstart, afhankelijk van de curator. Een derde van alle curatoren geeft namelijk voorrang aan het belang van een vertrouwd straatbeeld, blijkt uit onderzoek van Jessie Pool en haar collega’s.

Antropoloog Anouk de Koning over de haperende welvaartsstaat en de dilemma's van een overheid die fungeert als vriendelijke partner dichtbij.

Nog altijd is niet duidelijk hoe de neanderthalers zijn uitgestorven. Maar lange tijd gold één theorie als de meest waarschijnlijke: de opkomst van de superslimme Homo sapiens, de moderne mens dus. Inmiddels is deze concurrentiehypothese echter niet meer de dominante theorie onder wetenschappers, blijkt…

Een onderkaak die in 1887 in Spanje is gevonden, is niet van een neanderthaler maar hoogstwaarschijnlijk van een homo sapiens. Het is een nieuw puzzelstukje in de geschiedenis van de mens. En die wordt door moderne DNA-technieken ook steeds duidelijker. Dr. Gerrit Dusseldorp reageert op de ontdekking…

In Duitsland is een grot uit de steentijd her opgegraven, dit keer met een ongekende combinatie van nieuwe technieken. Tijdens de opgraving vonden archeologen honderden botten en een aantal werktuigen in dezelfde laag. De botten zijn onderzocht met behulp van een spectrometer om oeroude eiwitten in…

In Duitsland zijn nieuwe bewijzen naar boven gekomen over de aanwezigheid van de moderne mens in Europa.

Kunst en cultuur, Studium Generale

Kunst en cultuur, Studium Generale | Theatervoorstelling

Met trots presenteert de Faculteit Archeologie de speciale editie ter ere van ons 25-jarig bestaan. In 15 pagina's geeft de Nederlandstalige special een overzicht van de grote verscheidenheid aan onderzoek, veldwerkprojecten en laboratoria van de Faculteit. De special is gericht op het grote publiek…

Hoogleraar Mariska Kret ontvangt de Mercator Sapiens Stimulus, een nieuwe wetenschapsprijs van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij (KHMW). Aan de prijs is een geldbedrag van 1 miljoen euro verbonden.

Congres/symposium

Een internationaal team van onderzoekers, onder leiding van de Leidse hoogleraar archeologie Marie Soressi en senior geneticus Matthias Meyer uit Leipzig, is erin geslaagd om het DNA van een vrouw uit een oude Noord-Euraziatische populatie te halen uit een 20.000 jaar oude hanger. Dit is de eerste keer…

Visuele aantrekkingskracht speelt een grote rol in de partnerkeuze van orang-oetans, ziet gedragsbioloog en promovendus Tom Roth. Maar om te weten hoe groot die rol is, is meer onderzoek nodig naar de emoties van de mensapen.

Verschillende groepen mensachtigen leerden waarschijnlijk al veel eerder van elkaar dan tot nu toe werd aangenomen en die kennis werd ook veel verder verspreid. Een studie van archeologen van de Universiteit Leiden naar het gebruik van vuur laat zien dat er 400 duizend jaar geleden al sprake geweest…

Lezing

De slogan van de Faculteit der Archeologie: 'De toekomst van het verleden begint in Leiden', klinkt als loos marketingjargon. Maar er zit wel degelijk iets in. Het verleden leert ons veel over klimaatverandering en doet het ergste vrezen voor onze toekomst. Archeoloog Gerrit Dusseldorp doet een appèl…

De grafbewoners van dodenstad Sakkara zijn al duizenden jaren dood, toch verschillen ze niet zo gek veel van ons. Dat laat een onderzoek van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden zien. Wie in het oude Egypte zijn goede smaak wilde bewijzen, kocht geen nieuwe auto maar een mooi graf.

Cijfers laten zien dat het aantal vrouwen in bestuursfuncties toeneemt, maar wat uit deze statistieken niet blijkt is of vrouwen hun positie weten te behouden. Mariska Kret vertelt hier meer over in NRC.