Op 14 mei zwaait conservator en hoogleraar Ruurd Halbertsma na veertig jaar trouwe dienst af bij het Rijksmuseum van Oudheden. Het is een dubbel afscheid: op dezelfde dag verschijnt Venusval, het laatste deel van zijn trilogie over Tjalling Kingma, de fictieve conservator klassieke wereld in het Rijksmuseum…

Zoekmachines proberen steeds beter onze vragen te beantwoorden. En chatbots gaan steeds vaker het internet op om op zoek te gaan naar relevante bronnen. ‘Zoekmachines en chatbots zullen steeds meer vervlochten raken’, zegt hoogleraar Suzan Verberne.

Het ‘zwaard van Ommerschans’ uit de collectie van het Rijksmuseum van Oudheden behoort tot een groep van zeldzame ‘reuzenzwaarden’ uit de bronstijd (1000-800 v.Chr.). De in totaal zes zwaarden zijn de afgelopen jaren intensief onderzocht door een internationaal team van wetenschappers van onder meer…

Na een omweg via de ANWB in München werkt alumna Manon Schouten op twee scholen als docent geschiedenis. 'Het is mooi meegenomen dat ik nu veel van auto’s weet, maar dat weegt niet op tegen het gevoel dat ik krijg als ik de lesstof echt zie landen bij leerlingen.’

Welk effect hebben trends in de kunstwereld op de collectievorming van musea? Op die vraag probeert universitair docent Martin Berger antwoord te geven in zijn onderzoek binnen het project Museums, Collections and Society, dat onder andere ethische vragen stelt omtrent de herkomst van collecties.

‘We kunnen onze kennis nog meer delen met anderen en breder inzetten’, zei Annetje Ottow, voorzitter van het College van Bestuur, tijdens de presentatie van het nieuwe strategische plan op de 447ste dies natalis. De nieuwe strategie richt zich daarom op vernieuwen en verbinden, tussen disciplines en…

Nieuw archeologisch onderzoek naar grafgiften en botmateriaal uit het oudste grafveld van Nederland laat zien dat klassieke man-vrouw rolpatronen 7000 jaar geleden minder traditioneel waren dan gedacht. Het onderzoek is uitgevoerd door een multidisciplinair team wetenschappers onder leiding van Archol,…

Het zichtbaar maken van ongeschreven verhalen van inheemse culturen en volken van de Cariben. Dat doet de tentoonstelling ‘Caribbean Ties’ in de Oude UB.

De Europese Onderzoeksraad (ERC) heeft een prestigieuze Starting Grant toegekend aan de Leidse archeologe dr. Nathalie Brusgaard. Met deze subsidie van 1,5 miljoen euro gaat Brusgaard onderzoeken hoe de overgang naar landbouw in West-Europa de relatie tussen mensen en wilde dieren heeft beïnvloed. Een…

Op 3 oktober 2024 is het 450 jaar geleden dat Leiden bevrijd werd van de Spanjaarden. Vanwege dit bijzondere jubileum is er in de aanloop naar de jaarlijkse 3-Octoberfeesten veel aandacht voor het beleg en ontzet van Leiden. Lisoula is één van de archeologiestudenten die meezoekt naar de sporen van…

Het oudste bekende kledingstuk van Nederland is een felrood en blauw geblokte wollenjurk van bijna 2800 jaar oud, zo blijkt uit recent onderzoek. Fragmenten van dit kledingstuk zijn samen met bronzen en ijzeren sieraden in 2010 gevonden in een rijk graf uit de ijzertijd, tijdens opgravingen van een…

Op vrijdag 10 december houdt cultuurhistoricus, archeoloog en schrijver David Van Reybrouck (50) de 50e Huizingalezing. In de Pieterskerk in Leiden zal Van Reybrouck een rede houden met als titel ‘De kolonisatie van de toekomst. Leven aan de vooravond van de klimaatcatastrofe’.

Ze zou onderzoek doen naar de totstandkoming van het karakteristieke H.P. Berlagegebouw van Kunstmuseum Den Haag, maar door de lockdown heeft universitair docent Laurie Kalb Cosmo het museum nauwelijks kunnen bezoeken. Toch slaagt ze erin onderzoek te blijven doen voor het programma Museums, Collections…

Nog altijd is niet duidelijk hoe de neanderthalers zijn uitgestorven. Maar lange tijd gold één theorie als de meest waarschijnlijke: de opkomst van de superslimme Homo sapiens, de moderne mens dus. Inmiddels is deze concurrentiehypothese echter niet meer de dominante theorie onder wetenschappers, blijkt…

Naast het grootste aantal waterbouwkundige werken bij elkaar dat in Nederland onderzocht is, is er nog een bijzondere vondst gedaan. Naast een van de opgegraven bruggen stak een stuk leer uit de grond, deze is als een blok uitgegraven en voor verder onderzoek overgebracht naar de Faculteit Archeologie…

In Noorwegen bij het plaatsje Vingen zijn door de jaren heen op een paar vierkante kilometer meer dan 2.200 tekeningen gevonden en is dus ook het grootste en belangrijkste gebied in Noord-Europa met rotstekeningen. Universitair hoofddocent archeologie, verbonden aan het universiteitsmuseum van Bergen,…

Nieuw onderzoek werpt licht op de vermenging tussen neanderthalers en vroegmoderne mensen, die plaatsvond tussen 50.500 en 43.000 jaar geleden. Dit korte maar invloedrijke tijdvak, vastgesteld via DNA-analyse van meer dan 300 individuen, markeert een cruciale periode in onze evolutie.

Presentator Jort Kelder is op tournee langs de meest toonaangevende universiteiten van Nederland. Zaterdag 14 mei deed hij de Universiteit Leiden aan voor zijn NPO Radio 1-programma Dr Kelder en Co en zijn podcast De Jortcast.

Bij de overgang van het Neolithicum naar het Bronzen Tijdperk vond er een maatschappelijke botsing plaats tussen een door mannen gedomineerde oligarchie (ook wel het patriarchaat genoemd) en het matriarchaat. De laatste slaagde erin kwetsbaarheden in de 'bro-code' uit te buiten om het besturingssysteem…

Mischa Dekker geeft in Trouw zijn visie op de aanpak van seksueel grensoverschrijdend gedrag in het hoger onderwijs.

Rond 2000 v.Chr. begon de Bronstijd in Nederland, een tijd van technologische en sociale doorbraken in heel Noordwest-Europa. In de tentoonstelling van het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) staat brons centraal, een legering van koper en tin, die leidde tot superieure werktuigen, sieraden en wapens en…

Archeoloog Nathalie Brusgaard ontving dit jaar 1,5 miljoen euro van de Europese Onderzoeksraad voor onderzoek naar de band tussen vroege boeren en wilde dieren. Ook na de landbouwrevolutie, zo’n zesduizend jaar geleden, bleven mensen jagen en gebruikmaken van materialen van dieren als herten.

Onderwijs, Onderzoek

Hoe voelt het om advocaat te zijn in een oefenrechtbank? En hoe speel je twister met organen? Tijdens het Weekend van de Wetenschap op 4 oktober veranderde onze locatie Wijnhaven in Den Haag in een bruisende plek vol ontdekkingen, experimenten en minicolleges.

In 2011 startten de Universiteit van Hussein Bin Talal in Maan en de Universiteit Leiden het gezamenlijke Udhruh Archeologisch Project, geleid door de professoren Fawzi Abudanah en Mark Driessen.

Eerder dit jaar verbleef Leids hoogleraar Archeologie van Middeleeuws en Vroegmodern Eurazië, Joanita Vroom, zo’n drie maanden in het Nederlands Instituut in Rome. ,,Het is er geweldig’’, zegt ze. Met haar eigen appartement in de villa en een eigen plekje in de bibliotheek was het volgens Vroom “heerlijk…

Hoe kun je ervoor zorgen dat meer experimentele medicijnen de eindstreep halen? Nu haalt slechts één op de twintig kankermedicijnen die op mensen worden getest, uiteindelijk de markt. Een enorm verlies voor patiënt en maatschappij. Oncode-PACT wil met een subsidie van het Nationaal Groeifonds de beste…

NWO heeft elf Leidse wetenschappers een Vidi-beurs toegekend.

Lezing

Wil jij de EK voetbalpoule winnen van jouw vrienden of collega’s? Vergroot jouw kans op de winst met deze tips van statisticus Marjolein Fokkema.

Kunnen we bewijzen of een groot quantumsysteem zich echt gedraagt volgens de vreemde regels van de quantummechanica – of alleen maar doet alsof? Een team van natuurkundigen van de Universiteit Leiden en uit China vond in een baanbrekende studie het antwoord op deze vraag.

Drie Leidse fundamentele onderzoeken binnen de natuurkunde, chemie en medische wetenschap krijgen geld van wetenschapsfinancier NWO. Het gaat om onderzoek naar het magnetisch veld van het heelal, de rol van myeloïde cellen bij kankerimmunotherapie en de evolutie van oereiwitten.

Hoe kan het toch dat het internet zo goed werkt, met miljarden gebruikers die elke dag samen miljoenen gigabytes versturen? Dat komt omdat het fundament van het internet solide is ingericht. Toch zijn er soms problemen op het internet. Bijvoorbeeld als bepaalde systemen zich misdragen en de route verstoren…

ChatGPT, vertaalmachines en bots: voor Carole Tiberius zijn ze gesneden koek. 1 januari is ze benoemd tot hoogleraar Computerlinguïstiek. ‘Het vakgebied bestaat uit twee componenten: informatica en taalkunde.’

Technologie en privacy, vertrouwen en wantrouwen. De discussie hierover laaide op toen de universiteit scanners plaatste en studenten in verzet kwamen. Woensdag 2 februari onderzoeken experts van de Universiteit Leiden dit thema op het gelijknamige symposium. We bellen met Roy de Kleijn, als informaticus…

Net als gesproken talen ontwikkelen gebarentalen zich organisch en hebben niet altijd dezelfde oorsprong. Dit levert verschillende manieren van communicatie en annotatie op. Manolis Fragkiadakis schreef er zijn promotieonderzoek over.

Het project van Rodrigo Ochigame onderzoekt hoe AI wetenschappelijk bewijs herdefinieert. Met de Veni-subsidie wil het project wetenschappers helpen om kritisch te navigeren door deze transformaties.

Hoe kan je de slagkracht van inspecteurs vergroten met behulp van verantwoorde artificiële intelligentie (AI)? Met deze vraag gaat het Innovation Center for Artificial Intelligence (ICAI) Lab AI4Oversight zich bezighouden. Door het ontwikkelen van algoritmes en werkwijzen proberen ze inspecteurs van…

Paddenstoelenkaas en mini-röntgenscanners: studenten van het Honours College ‘Bèta & Life Science’ verdiepten zich in de toekomst van de wetenschap. Het leverde verrassende inzichten op, verpakt in vlotte pitches.

In haar oratie stelt Susanna Lindberg de vraag hoe de filosofie moet reageren op de opwarming van de aarde.

Een digitale gastles voor middelbare scholieren ontwikkelen. Jan Sleutels was meteen enthousiast toen hem dat werd gevraagd. Het eindresultaat? Samen met zijn collega Maarten Lamers maakte hij de gastles 'Thinking about Artificial Intelligence'.

Isabelle Duyvesteyn wordt de nieuwe opleidingsvoorzitter van International Studies. Per 1 september staat de hoogleraar aan het roer van de grootste opleiding van de Faculteit Geesteswetenschappen.

Veel mensen zetten ze zonder enige zorg op hun boodschappenlijstje, maar wat doe je als je niet genoeg geld hebt om elke maand menstruatieproducten te kopen? Sinds kort stelt de universiteit betaalbare verpakkingen maandverband en tampons beschikbaar via de SchoolSupply verkoopautomaten. ‘Het is eigenlijk…

Zonder elektronica die computertaken uitvoert zou ons dagelijks leven er heel anders uitzien. Apparaten zoals liften, verkoopautomaten, draaihekken, wasmachines en zelfs verkeerslichten maken gebruik van een eenvoudige vorm van elektronisch computergebruik om van de ene toestand naar de andere over…

Wat als AI niet alleen ingenieurs ondersteunt, maar ook echt met ze samenwerkt? Een groot samenwerkingsverband, waaronder de Universiteit Leiden, krijgt 3,7 miljoen euro om dit te onderzoeken. Ze richten zich op slimme samenwerking tussen mens en AI in technische vakgebieden, zoals de autotechniek.

Lezing

Lezing