Milieuwetenschapper Martina Vijver is dolblij met haar ERC Consolidator Grant. Deze prestigieuze beurs geeft erkenning, zo vindt ze, voor het bestuderen van het gedrag en de mogelijke toxiciteit van nieuwe nanomaterialen in biologische leefgemeenschappen.

Een internationale groep wetenschappers heeft ontdekt dat bepaalde cellen van ons immuunsysteem – de zogenaamde T-cellen – onderling communiceren en als een team samenwerken: om een infectie te bestrijden stimuleren ze elkaars groei, maar tegelijkertijd remmen ze elkaar af wanneer er een overschot aan…

Een anatomisch hartmodel, een grote graafmachine of foto’s van moeder en oma. In de dertien nieuwe vrouwenportretten in de Senaatskamer zijn motieven uit het onderzoek en persoonlijke drijfveren verwerkt. ‘Die kat is niet zomaar een lieve schootkat.’

Bacteriën herbergen in hun DNA talloze goudklompjes: stukken DNA die de bouwstenen kunnen vormen voor nieuwe medicijnen. Maar hoe kies je uit miljoenen stukjes de meest veelbelovende? Kijk naar de aan- en uitschakelaars, zegt moleculair bioloog Gilles van Wezel.

Niet iedereen denkt meteen aan algen, als het gaat over bedreigde soorten. Maar ook onder algen zijn er soorten die het moeilijk hebben, zoals Aegagropila linnaei. In het tijdschrift BioScience beschrijft Christian Bödeker de wereldwijde achteruitgang van deze soort. Hij pleit voor bescherming.

Veel mensen denken dat zware metalen giftig zijn en mens en natuur altijd schade aanbrengen. Dat beeld moet genuanceerd worden, vindt hoogleraar Sylvestre Bonnet.

NWO kent elf Leidse onderzoekers een Vidi-financiering van 800.000 euro toe. De onderwerpen lopen uiteen van Cicero en spierdystrofie tot de kern van crimmigatie.

De bloeiende Chinese aquacultuurindustrie berust in toenemende mate op vismeel gemaakt van in het wild gevangen vis. Dit put de wildvisstand in de wereld uit. Nieuw onderzoek, uitgevoerd door onder meer Universiteit Leiden en Stanford University, stelt een duurzamere aanpak voor. Publicatie op 9 januari…

Hoe kunnen we ecosystemen in duinen het beste herstellen? Het project TERRA-Dunes onderzoekt daarvoor de rol van bodemmicroben in de ontwikkeling van natuurlijk duingebied. Het project is nu een nieuwe fase ingegaan: het planten van 412 eikenboompjes gekweekt in verschillende soorten bodems.

Was de introductie van een nieuwe functie op de operatiekamers van het Spaarne Gasthuis succesvol? Vier studenten van het Leiden Leadership Programme zochten het uit: ‘Ze wisten in korte tijd de vinger op de zere plek te leggen.’

Hoe kunnen chimpansees zo nauw aan ons verwant zijn en toch amper ritmegevoel hebben? ‘De beste studenten ooit’ en gedragsbioloog Michelle Spierings lieten zien dat chimpansees wel degelijk in de maat trommelen en bewegen. Elk in hun eigen maat zelfs.

Bierafval omzetten in een nuttig, duurzaam product. Dat was de missie Leidse studenten van het internationale BISC-E evenement. De biologiestudenten leefden zich met succes uit op deze opdracht. Ze wonnen de derde plaats bij de Nederlandse competitie, met de simpele formule: granen + schimmel = onde…

In een tour langs drie campussen in twee steden maakte de nieuwe VSNU-voorzitter Pieter Duisenberg kennis met de Universiteit Leiden. In gesprekken met onderzoekers en studenten ontdekte hij de grote diversiteit aan onderwijs en onderzoek.

Sommige cichlidevissen in het Victoriameer lijken zich razendsnel aan te passen aan veranderde omstandigheden. Dr. Frans Witte van de sectie Integratieve Zoölogie heeft een NWO-subsidie (ruim € 240.000) in de wacht gesleept voor promotie-onderzoek naar de snelle veranderingen bij deze vissen.

Planten kunnen zichzelf niet beschermen door van zich af te slaan met scherpe klauwen. Maar toch kan de plant voor hem levensgevaarlijke herbivoren afschrikken. Dat is mogelijk met geuren. Klaas Vrieling van het Instituut Biologie Leiden kwam tot de ontdekking dat evolutie een grote rol speelt om de…

Voor goed onderzoek is het nodig om buiten de grenzen van vakdisciplines te kijken, stelt hoogleraar moleculaire en cellulaire biochemie Remus Dame in zijn oratie op 10 mei. Zo zouden processen die plaatsvinden op DNA niet alleen moeten worden onderzocht in een reageerbuis maar ook in levende cellen…

Tijdens de Nacht van Kunst & Kennis verandert de Leidse binnenstad in een podium voor kunst en wetenschap, waar bezoekers op een toegankelijke manier mee in aanraking kunnen komen. Bijdragen vanuit de faculteit komen van o.a. Ewine van Dishoeck, Dirk Bouwmeester, Jaap van den Herik, Bas Haring, Roeland…

Een team van Leidse en Groningse studenten is door naar de Europese finale van de BISC-E competitie. In deze jaarlijkse wedstrijd moeten studenten een duurzame oplossing bedenken voor een groot maatschappelijk probleem. Het team bedacht SuckerSpheres: een natuurlijk alternatief voor de plastic microbeads…

Diersoorten waar we in Nederland veel waarde aan hechten, leven vaak een groot deel van het jaar in gebieden op andere continenten. Maar deze gebieden staan onder grote druk, zijn vaak slecht beschermd en zijn armer dan het wereldwijd gemiddelde. ‘Als de dieren ons echt zo veel waard zijn, dan moeten…

Alumnus Sangbreeta Moitra ontdekte tijdens haar master in Leiden dat haar hart ligt bij het toepassen van neurowetenschappelijke inzichten in de praktijk.

Een enorm glimmend aluminium geval staat middenin het polderlab in Oud Ade. Proberen de onderzoekers contact te maken met buitenaards leven? Bepaald niet; ze gebruiken de ‘maanlanders’ om te meten of innovatieve vormen van landbouw ook daadwerkelijk voor minder uitstoot van broeikasgassen zorgen. Fleur…

Nederlandse onderzoekers slaan de handen ineen om samen met een reeks maatschappelijke partners onderzoek te doen om de biologische klok gezond te houden in onze moderne 24-uurssamenleving. Het BioClock consortium ontvangt daarvoor een subsidie van maar liefst 9,7 miljoen euro. Het is een van de projecten…

Het rapport dat het Centrum voor Milieuwetenschappen van de Universiteit Leiden onlangs afrondde, kreeg veel media-aandacht. Toch was al veel langer bekend dat Nederlands oppervlaktewater te veel giftige bestrijdingsmiddelen bevat. ‘We zullen met veel sectoren in Nederland gewoon ons leven moeten beteren’,…

Staatssecretaris Sander Dekker roept universiteiten op kennis vrij toegankelijk te delen. ‘Kennis is pas kennis als ze gedeeld wordt.’ Zijn toespraak tijdens de opening van het academisch jaar is ook een ode aan geëngageerde dwarsdenkers.

Leidse chemici hebben een nieuwe techniek ontwikkeld waarmee ze de rol van kinases – een groep eiwitten – kunnen achterhalen in een levende cel. De techniek maakt het eenvoudiger om nieuwe medicijndoelwitten te vinden voor ziektes als kanker en reuma. Het team publiceerde de bevindingen in het vakblad…

Afgelopen jaar zijn ongeveer 2000 internationale studenten gestart met een master aan de Universiteit Leiden. Om dit mogelijk te maken bestaan er verschillende beurzen waar internationale studenten aanspraak op kunnen doen. Een van die opties is de LExS-beurs: het Leiden University Excellence Scholarship…

Anderhalve hectare polder, een grote hoeveelheid water en een groep nieuwsgierige onderzoekers onder leiding van ecoloog Maarten Schrama. Dit zijn de benodigdheden voor het beantwoorden van de vraag: hoe beïnvloeden waterbergingen de natuur, de dieren en onze gezondheid?

We weten nog niet zo lang dat ook eencelligen (bacteriën en archaea) histonen hebben - eiwitten die het DNA structureren. Nu heeft de Leidse promovendus Samuel Schwab ontdekt dat de histonen in deze organismen diverser zijn dan ooit gedacht. Schwab en zijn collega’s beschrijven maar liefst zeventien…

De European Research Council heeft aan vier Leidse onderzoekers een ERC Consolidator Grant toegekend. Met deze beurs van maximaal twee miljoen euro kunnen zij hun wetenschappelijk onderzoek voortzetten en uitbreiden.

Kunnen mensen enkele fotonen waarnemen? Wat is onze plek in het heelal? Hoe maken we quantumcomputers stabieler? Vijf wetenschappers van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen hebben financiering ontvangen voor hun onderzoeksproject binnen de Nationale Wetenschapsagenda.

De donkere materie van de biologie: kluwens van suikermoleculen die bijvoorbeeld als suikerspinnen om ziekteverwekkers heen zitten. We weten er nog maar weinig van. Wouter Remmerswaal gooide al zijn talent in de strijd – in het lab en als modelleur – en had succes. Hij promoveerde 12 september.

Herstel van de natuur op uitgeputte landbouwgrond en in natuurgebieden verloopt moeizaam. ‘Bodemtransplantatie’ kan mogelijk uitkomst bieden. Dat betoogt Martijn Bezemer, hoogleraar Ecologie van Plant-Microbe-Insect interacties. Oratie op 18 december.

Hoe kunnen we in Nederland beter voorbereid zijn op infectieziekten overgedragen door muggen? Daarnaar gaat het Netherlands Centre for One Health komende 5 jaar onderzoek doen met bijna negen miljoen euro onderzoeksgeld toegekend van NWO. Ecoloog Maarten Schrama van het Centrum voor Milieuwetenschappen…

Baanbrekend werk van een Europees consortium maakt het mogelijk om eenvoudig nieuwe enzymen te ontdekken en te bestuderen. Het consortium publiceert de nieuwe technologie in het gezaghebbende open access tijdschrift ACS Central Science.

Tijdens twee drukbezochte alumni-diners in Yogyakarta en Jakarta ontmoetten alumni en onderzoekers elkaar. De oud-studenten haalden met elkaar herinneringen op en zagen hun docenten weer terug.

Ernstigere droogtes die ook langer zullen aanhouden: het wordt vooral een probleem voor geïrrigeerde landbouwgrond. Gemengde bossen met een verscheidenheid aan plantensoorten zijn het minst kwetsbaar. Dit ontdekte milieuwetenschapper Qi Chen. Zij vergeleek de effecten van droogte op verschillende ecosystemen…

In tropische bossen heerst een lianenpandemie. Daardoor slaan de bossen steeds minder koolstof op en verliezen zo hun vermogen om klimaatverandering te remmen. Twee recente Leidse studies maken het probleem zichtbaar. ‘We snappen nu waarop lianen op satellietbeelden zichtbaar zijn.’

Op 28 september bezocht de beroemde scheikundige Carolyn Bertozzi de Universiteit Leiden om te spreken tijdens de LED3 seminar. Precies één week later werd bekend dat zij de Nobelprijs voor Scheikunde zou ontvangen. De Leidse chemici Sebastian Pomplun en Hermen Overkleeft zijn fan: ‘Het is een hele…

De bevordering van een speciale samenwerking tussen planten en schimmels, die een belangrijke rol speelt bij het vastleggen van koolstof in de bodem, kan klimaatverandering vertragen. Nu neemt de opname van koolstof in de bodem door menselijk handelen juist af. Dat stellen onderzoekers in een publicatie…

Universiteit Leiden is partner in een nieuw Europees platform van bedrijven en onderzoeksinstellingen dat de basis gaat leggen voor nieuwe geneesmiddelen. Een enorme gemeenschappelijke ‘bibliotheek’ van bestaande en nog te ontwikkelen chemische verbindingen met maximaal 500.000 moleculen zal ongekende…

Zorgt een gemeenschappelijke tuin voor koele lucht en warme burenrelaties? En zorgt een extra bomenrij voor meer soortenrijkdom? Dit soort vragen staan centraal in het project COMBINED, waaraan onder andere Leidse wetenschappers en Haagse inwoners zes jaar mogen werken met 4 miljoen euro subsidie van…

‘Wat ik aantrekkelijk vind aan het bodemleven, is dat het stuurbaar is,’ verklapt onderzoeker Martijn Bezemer van het Instituut Biologie Leiden (IBL). ‘Dat je kan zeggen: wat wil je? En dat ik de bodem dan kan omtoveren tot iets wat jij nodig hebt. Ten minste, dat dachten we.’

Ook een griepvirus kan een pandemie veroorzaken. En dan zijn we niet zo goed bewapend, want voor griepmedicijnen zoals Tamiflu beginnen griepvirussen resistent te worden. Chemicus Merijn Vriends werkte met succes aan een verbeterde versie van zulke medicijnen. Hij promoveert op 12 september.

Patiënten met dezelfde ziekte krijgen vaak allemaal dezelfde behandeling, ook al is de oorzaak van de ziekte bij iedereen verschillend. Nieuwe technieken openen de weg naar een persoonlijker behandeling. Publicaties in Nature Genetics op 5 december.

Insecteneieren zijn niet zo weerloos als werd gedacht. Ze hebben een beschermlaag die hen behoedt voor invloeden van buitenaf. Dit ontdekte bioloog Chris Jacobs. De antibacteriële stoffen die in deze laag worden geproduceerd, zijn mogelijk goede antibiotica. Promotie 4 december.

Eiwitten uit het Golgi-complex van de cel op een gecontroleerde manier vernietigen. Dat is de focus van het baanbrekende onderzoek van chemicus Marta Artola. Door een nieuwe technologie te ontwikkelen gericht op specifieke eiwitten in het Golgi-complex, wil Artola nieuwe mogelijkheden voor medicijnontwikkeling…

Een Nederlands consortium ontvangt 6,7 miljoen euro om samen met patiënten het ontwikkelen van nanomedicijnen te versnellen. Onderzoekers van de Universiteit Leiden spelen daarbij een belangrijke rol.

De leefgebieden van zoetwatervissen worden bedreigd door het opwarmen van de aarde, met name door de stijgende watertemperatuur. Dit is aangetoond in een studie van de Radboud Universiteit, in samenwerking met onder andere de Universiteit Utrecht, Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en Universiteit…

Leidse scheikundigen hebben een nieuw model voorgesteld voor enzymatische reacties, waarin de flexibiliteit van het substraat veel belangrijker is dan voorheen werd gedacht. Het onderzoek kan grote gevolgen hebben voor medicijnontwikkeling en eiwit-technologie. Het team publiceerde de bevindingen in…

Promovendus Willem Noteborn deed onderzoek naar supramoleculaire structuren. Die kunnen bijvoorbeeld nuttig zijn voor het laden van medicijnen of signaalmoleculen voor bijvoorbeeld cellulaire differentiatie. In zijn proefschrift beschrijft hij de werking.