Hoe toegankelijk zijn onze gebouwen?
Eind februari worden drie gebouwen van de Universiteit Leiden getoetst op hun toegankelijkheid voor mensen met een beperking. Ongehinderd, een maatschappelijke onderneming die zich inzet voor een toegankelijker Nederland, gaat dit uitvoeren. Oprichter en directeur Gerard de Nooij legt uit waar zijn keurmeesters bij ons op gaan letten – en waarom dat nodig is.
‘Wij toetsen de toegankelijkheid van gebouwen in de breedste zin van het woord,’ zegt Gerard de Nooij, oprichter en directeur van Ongehinderd. ‘Dus niet alleen voor mensen in een rolstoel, maar ook voor slechtzienden, slechthorenden, mensen met een verstandelijke beperking. Voor de gebouwen van de Universiteit Leiden draait het eigenlijk om de vraag: kun je als student, medewerker of bezoeker in het gebouw doen wat je er zou moeten kunnen doen?’
Bouwkundigen en ergotherapeuten
De Universiteitsbibliotheek aan de Witte Singel, het Pieter de la Courtgebouw en het Kamerlingh Onnesgebouw worden als eerste gebouwen van de Universiteit Leiden onderworpen aan een toegankelijkheidstoets door de keurmeesters van Ongehinderd. Dat zijn bouwkundigen en ergotherapeuten, die alles in het gebouw nauwkeurig opmeten en in kaart brengen. Ze gebruiken daarvoor een gestandaardiseerde methode, legt De Nooij uit, waarbij dus alle aspecten van toegankelijkheid worden meegenomen.
Traptreden gemarkeerd
Waar letten zij dan zoal op? ‘Iedereen zal begrijpen dat we naar rolstoeltoegankelijkheid kijken, maar daarnaast kijken we bijvoorbeeld of trappen een leuning hebben, en of die op de juiste hoogte en plek hangt. Slechtzienden gebruiken de leuning namelijk ook om de trap veilig op of af te komen. We controleren ook of de randen van de traptreden gemarkeerd zijn, zodat iemand met een visuele beperking weet waar de trap begint. In collegezalen met versterkt geluid checken we of er ringleiding is, voor mensen met een gehoorapparaat.’
Duidelijke bewegwijzering
Een groep waar je wellicht niet direct aan denkt bij een universiteit, zijn mensen met een verstandelijke beperking. Toch zullen zij soms ook onze gebouwen bezoeken. Voor hen is het onder andere belangrijk dat bewegwijzering duidelijk is en op de juiste plek hangt. Dat kun je bereiken door naast tekst ook pictogrammen te gebruiken. De Nooij: ‘Het mooie is: daar heeft eigenlijk iedereen in het gebouw voordeel van!’
Makkelijk aan te passen
Uiteindelijk komt Ongehinderd met een rapportage voor de universiteit, met aanbevelingen voor aanpassingen indien nodig. Daarin wordt een onderscheid gemaakt tussen zaken die direct vrij gemakkelijk aan te passen zijn – denk aan bestickering van glazen wanden zodat slechtzienden ze goed opmerken – en meer structurele aanpassingen, die bijvoorbeeld bij een volgende verbouwing kunnen worden meegenomen. ‘En natuurlijk houden we ook rekening met wat er kan in het gebouw. Zeker bij de vele monumentale gebouwen van de universiteit is dat belangrijk.’
Details inzichtelijk voor iedere bezoeker
De resultaten van de toegankelijkheidstoets komen niet alleen in een rapport, maar worden ook inzichtelijk gemaakt via de Ongehinderd-app en -website. Die app kunnen mensen met een beperking gebruiken om de toegankelijkheid van een locatie op te zoeken. Er staan gebouwen in van onderwijsinstellingen, maar ook bijvoorbeeld theaters of zelfs hele recreatieparken. De toegankelijkheid wordt in detail weergegeven, zegt De Nooij. ‘Er staat dan bijvoorbeeld niet alleen dat ergens een drempel ligt, maar ook dat die vier centimeter hoog is. Die details zijn relevant, want niet elke beperking is hetzelfde. Ik weet bijvoorbeeld dat ik met mijn rolstoel wel over die vier centimeter heen kan komen.’
Zekerheid en zelfstandigheid
Zo kan een aankomend student straks met de Ongehinderd-app zelf al bekijken hoe toegankelijk zijn toekomstige studieplek is. Of een medewerker kan vast checken of een bepaalde vergaderzaal goed bereikbaar is. ‘Het is superbelangrijk dat je dit vooraf en zelfstandig kunt nagaan,’ zegt De Nooij. ‘Het geeft je zekerheid en zelfstandigheid.’
Toegankelijkheidstoets gebouwen Universiteit Leiden door Ongehinderd
In de week van 22 februari worden de Universiteitsbibliotheek aan de Witte Singel, het Pieter de la Courtgebouw en het Kamerlingh Onnesgebouw getoetst op hun toegankelijkheid door Ongehinderd. Die dagen zullen keurmeesters de gebouwen in kaart brengen. Zij nemen hierbij uiteraard de coronamaatregelen in acht. Meer informatie over precieze tijden en locaties
Het Nederlands Keurmerk voor Toegankelijkheid kent vier niveaus: brons, zilver, goud en platina. Het Kamerlingh Onnesgebouw wordt getoetst op niveau brons/zilver, de andere twee gebouwen worden getoetst op niveau goud. Bij de toegankelijkheidstoets van de gebouwen worden tijdelijke aanpassingen in verband met corona (bijvoorbeeld looproutes) buiten beschouwing gelaten.