Jan Zaanen, hoogleraar theoretische fysica van de gecondenseerde materie, krijgt een Spinozapremie. Zijn baanbrekende ideeën over het collectieve gedrag van kwantumdeeltjes en over hogetemperatuursupergeleiding maakten hem vaak tot ketter.

Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en het Radboudumc hebben groen licht gekregen om vrijwilligers opzettelijk met malaria te besmetten, om een veelbelovend vaccin bij hen te testen.

Onderzoeken én uitvinden, dat is wat betreft Daniël Pijnappels, hoogleraar Cellulaire elektrofysiologie, beide belangrijk voor een wetenschapper.

Deze wet – ook wel AI Act genaamd - moet ervoor zorgen dat AI-systemen die in de EU worden verkocht en gebruikt, veilig zijn en in overeenstemming met de bestaande wetgeving inzake grondrechten en de waarden van de Unie. AI oogst zijn feitenmateriaal op internet, maar lijkt in sommige gevallen misleidend.…

Welke regels zouden AI moeten reguleren, wie is verantwoordelijk voor het opstellen ervan en hoe kunnen ze worden gehandhaafd in de digitale wereld?

Een vaccin op basis van suikerjasjes heeft wel degelijk potentie om een multiresistente stafylokok te bestrijden. Dat betogen de Leidse Jeroen Codée en Sara Ali samen met Utrechtse collega’s in Nature. Ze bestrijden hiermee eerdere conclusies van Duitse collega’s.

Wat gebeurt er in de hersenen van jongeren als ze geld winnen voor een ander? Psycholoog Elisabeth Schreuders laat zien dat verschillende soorten vriendschappen een andere reactie in de hersenen geven, met name bij stabiele vriendschappen later in de adolescentie. Promotie 6 maart.

Vanaf woensdag 13 juli 2022 zal Leiden 4 dagen lang het Europees wetenschappelijke middelpunt zijn met het grootste interdisciplinaire congres van Europa, het EuroScience Open Forum (ESOF). We spreken met Marja Spierenburg, hoogleraar Anthropology of Sustainability and Livelihood. Naast keynote speaker…

Het mag inmiddels een Leidse universitaire traditie genoemd worden: de strategische conferentie die ieder jaar eind juni gehouden worden. Zo’n honderd collega’s waaronder de faculteitsbesturen, de wetenschappelijk directeuren, directeuren van de expertise centra en het Bestuursbureau, de medezeggenschap…

Vijf docenten van de Universiteit Leiden hebben een Comenius-onderwijsbeurs ontvangen. Hiermee kunnen zij een vernieuwingsproject realiseren.

‘Een goed gesprek begint met iemand écht zien.’ Die tekst staat op een plaquette die maandagochtend op een 1K Z1E J3 (Ik zie je) bankje werd geschroefd in de binnentuin van Wijnhaven. Het bankje staat symbool voor het bespreekbaar maken van suïcide, depressie en wanhoop.

Hoe pas je kunstmatige intelligentie en medische technologie effectief toe? En wat is je rol hierin als arts? Geneeskundestudenten van het LUMC/Universiteit Leiden worden hier in jaar één al op voorbereid.

In september 2024 start de nieuwe minor ‘De (on)rechtvaardige samenleving’. We stelden Judi Mesman een aantal vragen over de nieuwe minor.

Studentondernemers maakten een micro-3D-beeldje van koning Willem-Alexander ter grootte van een zoutkorrel. Op Koningsdag overhandigt Willem te Beest, vice-voorzitter van de Universiteit Leiden, het geprinte beeldje aan burgemeester Lenferink. De micro-3D-printtechniek van het studentenbedrijf Idris…

De interdisciplinaire minor AI & Society van de Universiteit Leiden brengt studenten en docenten uit allerlei vakgebieden bij elkaar. Samen bekijken ze de impact van AI op de maatschappij. Studenten zijn enthousiast over die samensmelting van werelden.

Stel dat niemand in Nederland nog dierlijke producten zou eten, wat zou er dan gebeuren? En zou het bijdragen aan meer klimaatrechtvaardigheid? Met die denkoefening gaan milieuwetenschapper Jan Willem Erisman en landschapsarchitect Berno Strootman aan de slag. ‘Soms moet je extreem denken om nieuwe…

Wetenschappers, ambtenaren en buurtbewoners kwamen 27 september bijeen om te praten over samenwerking rondom duurzaamheid. Welke resultaten levert dat op? In een groene ‘stadsoase’ in het centrum van Den Haag spraken zij over de energietransitie, bottom-up-initiatieven en burgerwetenschap.

Nederland gaf deze week 478 kunstwerken terug aan Indonesië en Sri Lanka, op advies van een Nederlandse commissie. Terecht, zegt Leids hoogleraar Pieter ter Keurs van het interdisciplinaire onderzoeksprogramma Museums, Collections and Society. ‘Maar maak wel duidelijk wáárom je iets teruggeeft.’

Een interdisciplinair team van Leidse wetenschappers heeft ontdekt dat de tering, een heftig bijverschijnsel van tuberculose, voor alle onderzochte mensen en diersoorten hetzelfde is. De ontdekking biedt nieuwe mogelijkheden om de nog onvoldoende begrepen aandoening te onderzoeken. De wetenschappers…

De Minister van Veiligheid en Justitie heeft prof. mr. drs. W. den Ouden per 1 juli 2014 benoemd tot lid van het bestuur van de Stichting Recht en Overheid, de stichting achter de Academie voor Wetgeving en de Academie voor overheidsjuristen.

Een spreekbeurt geven, op schoolkamp gaan of bij een vriendje logeren: situaties die voor een kind spannend kunnen zijn. Hoe kun je daar het beste mee omgaan? Leidse psychologen zoeken jonge deelnemers voor hun onderzoek naar emoties in het brein.

Met de opkomst van AI heeft de aandacht voor computerlinguïstiek en taalmodellen een enorme vlucht genomen. Maar machines kunnen het nog lang niet alleen af. In haar oratie bepleit hoogleraar Carole Tiberius het belang van onderzoek naar woordcombinaties. ‘We weten een heleboel, maar ook een heleboel…

Velen zagen de VN Summit of the Future als hét moment van de waarheid voor de Verenigde Naties en hun toekomstplannen voor de wereld. Joris Larik, universitair docent internationaal en EU recht, duidt de resultaten.

Van Vollenhoven Lezing 2023

Alumni-activiteit, Lezing

Ruimtelijke techniek, zoals virtual reality, kan patiënten helpen die moeite hebben met ruimtelijke cognitie, bijvoorbeeld wanneer zij snel de weg kwijtraken. In haar oratie vertelt neuropsycholoog Ineke van der Ham over het belang van de patiëntbeleving, avatars en de ruimte voor innovatie.

Van het voorspellen van Alzheimer tot de groei van schadelijke bacteriën in water: de algoritmes van psycholoog Marjolein Fokkema zijn toepasbaar in vele disciplines. Ze leveren ook inspiratie voor haar liedjes, theater én levenslessen. Wat drijft deze rockende wetenschapper in de wereld van AI?

Immigratie en naturalisatie zijn belangrijke thema’s in de komende Nederlandse verkiezingen. Nederland moet zich bewust zijn van het narratief dat het wil vertellen over immigratie, zegt promovendus Hannah Bliersbach. Dat verhaal heeft veel invloed op de relatie tussen ‘nieuwe burgers’ en hun nieuwe…

Publieke instanties willen graag nieuwe technologie, zoals AI, inzetten om hun primaire processen te versnellen. Daarbij is dikwijls de interne organisatie een groot struikelblok. SAILS-onderzoeker Friso Selten doet daarom onderzoek op het snijvlak van data science en bestuurskunde.

De regie van het internet is volgens Jan Aart Scholte chaotisch. Kunnen we wat leren van deze relatief nieuwe regievorm, waarbij geen duidelijke hiërarchie is?

Jongeren enthousiast maken over geschiedenis, dat kan best zonder boeken. Leidse wetenschappers reisden af naar Marokko om samen met scholieren cultureel erfgoed na te bouwen in het populaire videospel Minecraft. Het resultaat: één virtuele veertiende-eeuwse stadspoort – en twintig tieners met meer…

Sommige jongeren hebben tijdens de adolescentie stabiele beste vriendschappen, anderen wisselen juist vaak van beste vriend. Psycholoog Lisa Schreuders onderzocht hun hersenen, en publiceert erover met Berna Güroğlu en collega’s in Nature Communications. ‘Het lijkt erop dat vriendschappen in je jongere…

De Romeinse filosoof en redenaar Marcus Tullius Cicero wordt tot op de dag van vandaag door politici en speechschrijvers gebruikt als intellectueel voorbeeld. Toch was Cicero al in zijn eigen tijd niet onomstreden, zeker niet als staatsman. Classica Leanne Jansen deed onderzoek naar hoe klassieke historici…

Verreweg de meeste jongeren zijn veerkrachtig blijkt uit onderzoek naar stress, depressie en angst onder jongeren en het effect van de coronamaatregelen tijdens de pandemie. Daarover publiceren de Leidse onderzoekers Anne Miers en Michiel Westenberg (Ontwikkelingspsychologie), Nadira Saab (ICLON) en…

Oratie

De kwaliteit van vaccins wordt nu nog vaak getest met behulp van proefdieren. Dat moet anders, vonden onderzoekers van de Universiteit Leiden en vaccinologisch instituut Intravacc. Samen gingen ze op zoek naar een testmethode die dierproeven overbodig maakt. De eerste veelbelovende resultaten zijn gepubliceerd…

Dichtslibbende bloedvaten zijn een belangrijke oorzaak voor hart- en vaatziekten. Een te hoog cholesterolgehalte speelt hierbij een rol. Biofarmaceut Illiana Meurs heeft nieuwe inzichten verkregen in mechanismen die cholesterol uit het lichaam kunnen verwijderen. Ze promoveert 7 juni.

Hoogleraren Jan Willem Erisman (Universiteit Leiden), Chris Backes (Universiteit Utrecht) en Wim de Vries (Wageningen Universiteit) stellen in een essay voor om het stikstofbeleid te herzien. Zij pleiten voor een verschuiving van depositie- naar emissiebeleid, waarbij sectoren verantwoordelijk worden…

Jaarlijks sterven er wereldwijd maar liefst 18 miljard kippen, kalkoenen, varkens, schapen, geiten en koeien zonder dat ze op iemands bord te belanden. Leidse onderzoekers Juliane Klaura, Laura Scherer en Gerard Breeman berekenden dit aantal voor het eerst op wereldwijde schaal. ‘Als we die aantallen…

Onderzoek naar depressie bij kinderen, Leidse alumni in de Tweede Kamer en een uitzonderlijke afstudeerprestatie van een van onze studenten: wat deze onderwerpen gemeen hebben? Ze staan centraal in onze best gelezen verhalen van 2021.

Wat als ik word buitengesloten? Helpen apps tegen angst en stress? Hoe blijft mijn brein fit? Het eerste seizoen van de nieuwe podcastserie ‘Breingeheim’ gaat over het thema Samen (veer)Krachtig. Leidse gedragswetenschappers praten met jongeren over hoe je problemen te lijf kunt gaan.

RARE-NL, een nieuw samenwerkingsverband van diverse universitaire ziekenhuizen, gaat op zoek naar behandelingen voor zeldzame ziekten. Namens het LUMC neemt hoogleraar Teun van Gelder deel aan het initiatief.

Op 28 november 2014 heeft Ali Mohammad de NVOR/Mentink award ontvangen voor zijn artikel ‘Instellingen voor hoger onderwijs op de markt’, verschenen in het Nederlands Tijdschrift voor Onderwijsrecht en Onderwijsbeleid (NTOR 2013, nr. 3).

Veel van onze medewerkers en studenten hebben het afgelopen jaar een prijs gewonnen, een mooie subsidie binnengehaald, of ze zijn vanwege hun kwaliteit benoemd in een academisch genootschap of maatschappelijk geconsulteerd vanwege hun specifieke expertise. Reden om hen op te nemen in onze Eregalerij…

Lezing

Werelden met elkaar verbinden, onderzoek en onderwijs verrijken en innovatieve oplossingen aandragen voor complexe maatschappelijke vraagstukken: dàt is de gedachte achter interdisciplinair onderzoek. Er gebeurde in 2023 enorm veel binnen de Universiteit Leiden op dat vlak. We doen een kleine, veelbelovende…

De inrichting van schoolpleinen bepaalt mede of kinderen samen spelen. Dat geldt vooral voor de meer kwetsbare leerlingen, zoals kinderen met gehoorproblemen of autisme. Onderzoekers keken of nieuwe speelobjecten groepspatronen doorbreken. Die versterken vooral de positie van populaire kinderen, zo…

Op 10 juni vond de feestelijke lancering van The Hague Global Futures Hub plaats bij Campus Den Haag, locatie Wijnhaven. Dit initiatief, een samenwerking tussen de Universiteit Leiden en The University of Edinburgh, markeert een belangrijke stap in het gezamenlijk aanpakken van mondiale uitdagingen.

Stel je voor: je scant een leeuwendrol of een muizenkeutel en je weet precies wat en hoeveel het bijbehorende dier heeft gegeten. Met behulp van nieuwe DNA-technieken is dit steeds beter mogelijk. Promovendus Kevin Groen testte hoe effectief deze technieken al zijn om het dieet van wilde dieren te o…

Congres/symposium, Kenniscafé