Achter de schermen wordt hard gewerkt aan het visie- en strategieplan van de Faculteit der Sociale Wetenschappen: een manifest van onze speerpunten en ‘een pamflet voor verandering’, volgens decaan Paul Wouters en bestuurssecretaris Jordi Kerkum. Binnenkort wordt het facultaire gesprek over onze gezamenlijke…

Veel protoplanetaire schijven, waarin zich nieuwe planeten vormen, zijn een stuk kleiner dan gedacht. Met behulp van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) hebben wetenschappers van de Sterrewacht Leiden 73 protoplanetaire schijven in de Lupus-regio bekeken.

Hoe werkt belastingaangifte? En hoe vraag ik zorgverzekering aan? Met dat soort vragen kunnen Leidenaren terecht bij Een Goede Buur. Maar lang niet iedereen weet dat. Daarom zocht psychologiestudent Marieke tijdens haar stage uit hoe inwoners de weg naar het buurthuis wél kunnen vinden.

Houthi-rebellen vallen schepen aan in de Rode Zee. De alternatieve omleiding via Zuid-Afrika is duur, terwijl een route via Antarctica maar één week kost. Vroeger nog een ‘no-go zone’, inmiddels een denkbaar alternatief. Pas wel op voor de nucleaire onderzeeërs…

De uitstoot van broeikasgassen door medicijngebruik is in 24 jaar tijd met 77 procent toegenomen. Dat blijkt uit een onderzoek van de Universiteit Leiden, gepubliceerd in The Lancet Planetary Health. Sinds 2008 is de efficiëntie bovendien niet meer verbeterd. CML-promovendus en hoofdauteur Rosalie Hagenaars:…

Een internationaal team van wetenschappers, geleid door astronomen van de Sterrewacht Leiden, heeft met de James Webb-ruimtetelescoop ontdekt dat belangrijke ingrediënten voor het maken van potentieel leefbare werelden aanwezig zijn in protosterren in een vroeg stadium, waarin nog geen planeten zijn…

Hoewel alle Europese landen de Russische invasie in Oekraïne hebben veroordeeld, is er één land waar Rusland nog op kan rekenen: Belarus. Rusland heeft zelfs het grondgebied van Belarus gebruikt als springplank voor de invasie. We spraken met Matthew Frear, universitair docent en expert op het gebied…

Ze trotseerde op het nippertje de bureaucratie en stond dagenlang te hengelen naar kabeljauw. Mariene bioloog Inge van der Knaap ontdekte in de Noordzee dat lawaai het gedrag van vissen flink verstoort. ‘Er is nu veel aandacht voor geluid onder water.’

Astronomen hebben met gegevens van de Gaia-ruimtetelescoop 55 hogesnelheidssterren ontdekt, afkomstig uit de jonge stercluster R136 in de Grote Magelhaense Wolk, een satellietstelsel van de Melkweg. Daarmee is het aantal bekende ‘wegrensterren’ in dit gebied vertienvoudigd. Het team astronomen, met…

Een internationaal team van astronomen, met onder anderen de Leidse promovendus Elia Pizzati, heeft een aantal oude quasars waargenomen die verrassend genoeg in hun eentje lijken te zweven in het vroege heelal (minder dan een miljard jaar na de oerknal). Tot nu toe gingen astronomen er op basis van…

In hoeverre lijkt exoplaneet Proxima b op onze aarde? En is er ook leven te vinden? Astronomen hopen daar antwoorden op te vinden met de nieuwe Europese Extremely Large Telescope (ELT). Met een NWO-onderzoeksfinanciering van 18 miljoen euro kan een Nederlands consortium verder bouwen aan de instrumenten…

Een internationaal onderzoeksteam heeft voor het eerst het moment vastgesteld waarop zich planeten begonnen te vormen rond een andere ster dan onze zon. Met behulp van de ALMA-telescoop, waarin de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) partner is, en de James Webb ruimtetelescoop (JWST), hebben ze het…

Een groep astronomen heeft onder leiding van de Leidse promovendus Sebastian Zieba met behulp van de James Webb Space Telescope (JWST) ontdekt dat de rotsachtige exoplaneet TRAPPIST-1 c een dunne atmosfeer heeft. Hoewel de planeet qua grootte en temperatuur bijna identiek is aan Venus, en de verwachting…

Een internationaal team van sterrenkundigen onder leiding van de Nederlander Martijn Oei heeft het grootste paar straalstromen bij een zwart gat ooit ontdekt. De 'jumbojets' zijn samen 140 Melkwegen lang. De Leidse Sterrewacht speelt een prominente rol in het onderzoek. De publicatie siert op 19 september…

Stel dat wij kunnen wat groene planten kunnen: fotosynthese. Dan zouden we onze enorme energiebehoefte kunnen stillen met diepgroene waterstof en klimaatneutrale biodiesel. De afgelopen decennia werkten wetenschappers er volop aan. Chemicus Chengyu Liu promoveert 8 juni op weer een stap die kunstmatige…

Voor het eerst kan een internationaal team van wetenschappers onder leiding van de Sterrewacht Leiden en SRON de extreme straalstromen die rond de evenaar van alle reuzenplaneten worden waargenomen met één model verklaren.

Het Europese ruimtevaartagentschap (ESA) heeft een tussentijdse data release gepubliceerd van Gaia, de ruimtetelescoop die de Melkweg in 3D in kaart brengt. De eerste wetenschappelijke artikelen die vandaag zijn gepubliceerd onthullen een half miljoen sterren in de bolvormige sterrenhoop Omega Centauri,…

Voor de meeste bachelorstudenten Politicologie is hun eindscriptie het laatste loodje. Sommigen vertillen zich er bijna aan; anderen weten hun onderzoeksproject glansrijk te verzilveren. Aan het eind van studiejaar 2021-2022 werden vijftien scripties genomineerd voor de jaarlijkse scriptieprijs; tijdens…

Het is weer zover. Het proces van kabinetsformatie is weer voor enige tijd verplaatst naar een mooi landgoed. Zou het daardoor echt beter gaan? Laten we het hopen. Maar of het nu in Den Haag of elders in het land gebeurt, waar het om gaat is dat er een stevige basis wordt gelegd voor goed bestuur in…

Een weldoordacht idee presenteren aan Schiphol-deskundigen, een oud-ambassadeur of een veiligheidsexpert. Voor studenten van de bachelor Security Studies was dit vorige week een unieke ervaring én een grote kans. ‘Wie weet kunnen ze in de toekomst bij ons aan de slag!’

Weinig onderzoekers zien heil in onderzoek naar glioblastoom, een ongeneselijke hersentumor. Alexander Kros bracht collega’s bij elkaar die de uitdaging aangaan. Europese onderzoeksfinancier ERC stelde onlangs 10,6 miljoen euro ter beschikking, een jaar eerder stelde NWO 3 miljoen euro beschikbaar.…

Drie quantumveilige cryptografiemethoden zijn sinds deze week gestandaardiseerd voor wereldwijd gebruik. Léo Ducas is medeontwerper van de twee primaire PQC-methoden die voor deze standaardisatie zijn geselecteerd. Ducas maakt deel uit van de Cryptologie-groep van Centrum Wiskunde & Informatica (CWI)…

Met een ERC-grant gaat ontwikkelingspsycholoog Ili Ma onderzoek doen naar misinformatie onder tieners. Met het project wil ze hen weerbaarder maken tegen de soms ernstige gevolgen van misleidende informatie.

Twee directeuren. Allebei hoogleraar wiskunde, maar een van hen is bioloog. De een komt, de ander gaat. Roeland Merks volgt in september Arjen Doelman op als directeur van het Lorentz Center. Wat is er bereikt en wat zijn de plannen? En vooral, wat maakt het Lorentz Center zo bijzonder?

Werelden met elkaar verbinden, onderzoek en onderwijs verrijken en innovatieve oplossingen aandragen voor complexe maatschappelijke vraagstukken: dàt is de gedachte achter interdisciplinair onderzoek. Er gebeurde in 2023 enorm veel binnen de Universiteit Leiden op dat vlak. We doen een kleine, veelbelovende…

Na een gebroken nacht verergeren de klachten van mensen aan suïcide denken. Dat ondekten psychologen Liia Kivelä en Niki Antypa in hun onderzoek naar de korte termijn-risicofactoren van zelfdoding. Slaapproblemen aanpakken speelt volgens hen een cruciale rol spelen in suïcidepreventie.

Het grote internationale onderzoeksproject Connected Communities in early medieval Europe (COCO) heeft een belangrijke Europese subsidie ontvangen: de ERC Synergy Grant. Het gaat om een omvangrijke subsidie van € 11.194.464 voor de onderzoeksperiode van zes jaar. Het project COCO wordt geleid vanuit…

Bacteriën herbergen in hun DNA talloze goudklompjes: stukken DNA die de bouwstenen kunnen vormen voor nieuwe medicijnen. Maar hoe kies je uit miljoenen stukjes de meest veelbelovende? Kijk naar de aan- en uitschakelaars, zegt moleculair bioloog Gilles van Wezel.

Politieke spelletjes zijn van alle tijden, maar wat is de rol van ‘spel’ in de manier waarop de Amerikaanse politieke wereld zich ontwikkeld heeft? Universitair docent Sara Polak krijgt een ERC Starting Grant om dat te onderzoeken.

Hoe ethisch verantwoord is onderzoek met mensen en robots? En kan onderzoek over kunstmatige intelligentie in de foute handen ook voor problemen zorgen? Bij elk onderzoek waarbij mensen of hun data betrokken zijn, beoordeelt de ethische commissie waar de knelpunten zitten. Universitair hoofddocent bij…

Voor het eerst heeft een internationale groep astronomen de hittegloed van een botsing van twee ijzige reuzenplaneten kunnen waarnemen. Ook zagen ze hoe de door de botsing ontstane stofwolk enkele jaren later voor de moederster langs trok. Onder leiding van de Leidse astronoom Matthew Kenworthy hielden…

Het jongste instituut van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen heeft de afgelopen jaren een ware groeispurt gehad. Het is aan Martina Vijver als kersvers wetenschappelijk directeur om die groei vast te leggen en het CML door te ontwikkelen. ‘Dit is een nieuwe uitdaging waar ik ontzettend veel…

Al dertig jaar lang houdt Paul Wouters zich bezig met open science, van zijn eerste kennismaking met een preprintserver in 1992, tot zijn recente rollen als decaan van de Faculteit der Sociale Wetenschappen (FSW) en ambassadeur open science voor Academia in Motion. Nu gaat Wouters met emeritaat. Hij…

Gilles van Wezel stopt per 17 juni a.s. als wetenschappelijk directeur (WD) van het Instituut Biologie Leiden (IBL). Hij bekleedde deze functie sinds september 2018. Van Wezel wordt tijdelijk opgevolgd door Hubertus Irth, de huidige WD van het Leiden Academic Centre for Drug Research (LACDR). Irth blijft…

Wie hielden zich tussen 1550 en 1650 professioneel bezig met taal? En wat leverde die taalsector financieel op? Universitair docent Alisa van de Haar ontvangt een ERC Starting Grant om de situatie in Noordwest-Europa tussen 1550 en 1650 in kaart te brengen.

Diverse Leidse wetenschappers hebben een Europese subsidie gekregen om hun eerdere onderzoeksresultaten geschikt te maken voor commerciële of maatschappelijke implementatie.

Seed funding voor summer schools, onderzoekssamenwerkingen en joint degree-programma’s: het zijn slechts enkele voorbeelden van manieren waarop we impact maken als partner in Una Europa, een alliantie van 11 toonaangevende onderzoeksuniversiteiten. Om het jaar af te sluiten, vroegen we zes collega’s…

Psycholoog Ellen de Bruijn onderzoekt de effecten van hormonale schommelingen op gedrag en hersenen tijdens de levensloop van vrouwen. Met een ERC Consolidator grant versterkt zij met drie PhD’s en een postdoc haar EEG-onderzoek naar de fases waarin meisjes en vrouwen te maken krijgen met sterke hor…

Debat

ESA’s ruimtelescoop Gaia, die de Melkweg in kaart brengt, voltooit op 15 januari zijn actieve fase van het scannen van de hemel. In het afgelopen decennium heeft Gaia meer dan drie biljoen waarnemingen gedaan van ongeveer twee miljard sterren en andere kosmische objecten. ‘Gaia is nu al de ontdekkingsmachine…

Het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden (CML) brengt op 21 januari twee rapporten uit over de circulaire economie en urban mining in Nederland. Hierin maken ze, samen met het Centraal Bureau voor de Statistiek, de balans op van een deel van de Nederlandse ‘stedelijke mijn’: hoeveel grondstoffen…

Niet alleen donkere materie, maar ook gewone materie en donkere energie worden gevolgd in de grootste kosmologische computersimulatie ooit. In de FLAMINGO-simulatie zie je over de loop van miljarden jaren virtuele sterrenstelsels en clusters van sterrenstelsels ontstaan. Dat is geen makkelijke klus:…

Eén keer per jaar keert voormalig medewerker en fervent hardloper Dennis Hoencamp terug naar zijn oude werkplek. Dan doet hij mee aan de Leiden Science Run. Als eventcoördinator bedacht hij de estafetteloop ooit als lustrumactiviteit. Het groeide uit tot een jaarlijks evenement voor de hele universiteit…

Dinah werkt als bedrijfsjurist bij Shell en heeft onder leiding van Voormalig Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp meegeholpen aan de opbouw van de Corona XL teststraten. Ze had bewust gekozen voor de Master Onderneming, Recht en Management omdat ze al van het begin af aan als bedrijfsjurist…

Een internationaal team van astronomen heeft het eerste ‘chemische profiel’ van de atmosfeer van een exoplaneet onthuld. Het team, waaronder de Leidse sterrenkundig Yamila Miguel en provenda Amy Louca, maakten het profiel met de zogeheten Early Release Science-data van de James Webb Space Telescope.…

Promotie

Ze staan niet altijd in de schijnwerpers, maar zijn onmisbaar voor ons wetenschappelijk onderzoek: het netwerk van Leidse research support professionals blijft groeien en professionaliseren. Ruim honderd van hen wisselden kennis uit en deden inspiratie op tijdens de Leiden Research Support Network C…

Het Justice, Equity, Diversity and Inclusion (JEDI) Fonds van de Faculteit Geesteswetenschappen verschaft financiële steun aan projecten en initiatieven die diversiteit en inclusie (D&I) promoten, waarbij een specifieke nadruk ligt op het creëren van een inclusieve leeromgeving.

Onderzoekers van de universiteiten van Amsterdam en Leiden hebben samen met het Nederlands Kanker Instituut en Oncode Institute een ERC Synergy Grant van 10,6 miljoen euro ontvangen. Daarmee willen ze een nieuwe aanpak ontwikkelen voor de bestrijding van glioblastoom, een dodelijke primaire hersentumor…

Marc Koper onderzoekt hoe je elektrische energie kunt inzetten om chemische verbindingen te maken of te breken. Voor zijn fundamentele onderzoek naar de werking van deze zogeheten elektrolyse ontvangt de hoogleraar nu een Spinozapremie, de belangrijkste persoonsgebonden wetenschapsprijs van Nederlan…